حتي اگر آنقدر محتاط باشيد كه نگذاريد هيچ عامل بيماري‌زايي از بيرون وارد بدنتان شود، باز ممكن است بيماري از دروني‌ترين بخش‌هاي بدن شما، يعني سلول‌هايتان شروع به رشد و توسعه كند. در اين بين، سيستم ايمني بدن شما به‌عنوان اصلي‌ترين سپر دفاعي كه در مقابل بيماري‌ها داريد به كارتان مي‌آيد. اما اگر همين سپر دفاعي را از دست بدهيد چه؟ چطور مي‌توان سيستم ايمني بدن را تقويت كرد؟ سيما تاجديني، كارشناس ارشد تغذيه به سؤالات ما در اين‌باره پاسخ مي‌دهد.
- آنتي‌اكسيدان در ميان است
تقريبا هر جا كه صحبت از بالا بردن سيستم ايمني بدن مي‌شود، پاي آنتي‌اكسيدان در ميان است. آنتي‌اكسيدان‌ها، مؤثر‌ترين ماده غذايي در بالا بردن ايمني بدن هستند كه از تشكيل راديكال‌هاي آزاد در سلول‌ها جلوگيري مي‌كنند و مانع از ابتلا به طيف گسترده‌اي از بيماري‌ها مي‌شوند. كاري كه آنتي‌اكسيدان‌ها در بدن انجام مي‌دهند، جارو كردن راديكال‌هاي آزاد است. اگر بخواهيم به بيان ساده بگوييم، اينطور است كه در بدن ما مولكول‌هاي مضري به نام راديكال آزاد وجود دارد كه فعل و انفعال‌هاي شيميايي بسياري حول آنها صورت مي‌گيرد و سيستم ايمني بدن را ضعيف مي‌كند. راديكال‌هاي آزاد باعث بروز سرطان، بيماري قلبي، آلزايمر، ديابت، ضعف ماهيچه، تخريب DNA و... مي‌شوند و به همين دليل است كه ما نياز به خوردن آنتي‌اكسيدان داريم تا با آنها مقابله كنيم.
- آنتي‌اكسيدان از كجا بياوريم؟
آنتي‌اكسيدان‌ها را در كدام منابع غذايي مي‌توان پيدا كرد؟ آنطور كه كارشناس تغذيه ما مي‌گويد، آنتي‌اكسيدان‌ها در گياهان سبز، ميوه‌هاي تازه، آجيل و... پيدا مي‌شوند. مرغوب‌ترين آنتي‌اكسيدان‌ها ويتامين‌هاي E، C، A و بتاكاروتن هستند. بنابراين هرچيزي كه اين ويتامين‌ها و مواد معدني را در خود داشته باشد، يك ايمن‌كننده قوي بدن به‌حساب مي‌آيد.
1- ويتامين A و كاروتنوئيد‌ها: اين دو، از اصلي‌ترين آنتي‌اكسيدان‌ها هستند كه آنها را بايد در جگر، كدو، كلم‌بروكلي، گوجه‌فرنگي، كلم، كاهو، شاهي و طالبي پيدا كنيد. ويتامين A بين ميوه‌جات بيش از همه در گيلاس، موز، خرما، هلو و زردآلو وجود دارد.
5 ستاره‌ها: در ميان مواد غذايي كه ويتامين A دارند، هويج سرآمد است. در هويج ماده‌اي به نام كاروتن وجود دارد كه بدن آن را تبديل به ويتامين A مي‌كند. بعد از هويج، اسفناج و شلغم سرشار از ويتامين A هستند. ميان منابع غيرگياهي هم بيشترين ويتامين A را بايد در روغن ماهي، جگر بوقلمون و جگر گاو پيدا كنيد.
2- ويتامينC: اين ويتامين فقط براي درمان سرماخوردگي شما مؤثر نيست. ويتامين C هم يك آنتي‌اكسيدان قوي است كه سيستم ايمني بدن شما را قوي مي‌كند و براي جنگ با بيماري‌ها بايد سراغشان برويد. اسفناج، مركبات، فلفل دلمه‌اي، كلم‌بروكلي، گوجه‌فرنگي و كيوي از منابع خوب اين ويتامين هستند. البته بايد بدانيد كه نگهداري طولاني‌مدت اين مواد غذايي در يخچال، پختن، گرماي هوا، نور و دخانيات باعث ازبين رفتن اين ويتامين مي‌شود. پس اگر قرار است آنتي‌اكسيدان را از ويتامينC دريافت كنيد، بيشتر مراقب سلامت موادي كه مي‌خوريد باشيد.
5 ستاره‌ها: ميان مواد غذايي داراي ويتامين C، لقب 5ستاره به فلفل قرمز تعلق مي‌گيرد. ويتامين C فلفل قرمز 3برابر پرتقال است. رتبه بعدي به كيوي تعلق مي‌گيرد كه ۲ برابر پرتقال و ۶ برابر ليموترش ويتامينC دارد.
3- ويتامينE: نام ويتامين E را با جوانسازي پوست شنيده‌ايد. درست است، اين ويتامين مانع از تخريب سلول‌هاي پوست مي‌شود، خاصيت آنتي‌اكسيداني دارد و به تقويت سيستم ايمني شما كمك مي‌كند. براي دريافت ويتامينE بايد هر روز مقداري آجيل بخوريد و در برنامه غذايي‌تان جاي ويژه‌اي براي حبوبات و غلات كامل، سبوس، كنجد و تخمه و روغن‌زيتون باز كنيد.
5 ستاره‌ها: تخمه آفتابگردان بيشترين ميزان ويتامين E را دارد. بعد از آن بادام، گردو و روغن‌زيتون هستند.
4- سلنيوم: سلنيوم‌ها به پروتئين‌سازي، باروري و البته دفع راديكال‌هاي آزاد و بهبود مقاومت و ايمني بدن كمك مي‌كنند. سلنيوم يك ماده معدني است كه در ماهي، گوشت قرمز، تخم‌مرغ، حبوبات، مرغ و لبنيات وجود دارد. در سير، گردو، جوانه گندم و آجيل‌ها هم مقادير قابل‌توجهي سلنيوم پيدا مي‌شود. اما شايد جالب باشد كه بدانيد ميزان سلنيوم موجود در گياهان، بستگي به ميزان سلنيوم موجود در خاكي دارد كه در آن رشد كرده‌اند.
5 ستاره‌ها:گردوي برزيلي در دنيا به‌عنوان غني‌ترين ماده از سلنيوم شناخته شده اما اين گردو كمتر در ايران پيدا مي‌شود. بنابراين بهتر است شما به سراغ دومين ماده غذايي ۵ستاره برويد: جگر! در هر ۱۰۰ گرم از جگر بره حدود ۱۱۶ ميكروگرم سلنيوم وجود دارد. بعد از جگر نوبت به سبوس، جوانه گندم و خاويار مي‌رسد.
- طب سنتي چه مي‌گويد؟
پزشكان امروز، اگرچه خوردن برخي خوراكي‌ها را براي سالم‌تر ماندن توصيه مي‌كنند اما از نگاه طب سنتي، تغذيه مناسب به‌تنهايي نمي‌تواند باعث حفظ سلامت بدن و مقاومت در برابر بيماري‌ها شود بلكه عواملي مثل آب و هوا، تعادل بين خواب و بيداري، ورزش، تعادل موادجذبي و دفعي بدن و وضعيت رواني فرد هم در حفظ سلامتي او مؤثرند. اين عوامل، اصول حفظ تندرستي هستند كه در طب سنتي ايران به اصول حفظ‌الصحه معروفند و مي‌توانند طبيعت بدن انسان را تقويت كرده و كمك كنند تا درصورت ورود عامل بيماري‌زا بتواند با آن دست‌وپنجه نرم كرده و از ميدان به درش كند. جالب است بدانيد ابوعلي سينا مهم‌ترين عامل حفظ سلامتي را ورزش و مهم‌ترين راه درمان بيماري را اصلاح تغذيه مي‌داند. دكتر مهشيد چايچي، دستيار طب سنتي مي‌گويد: سيستم ايمني در طب سنتي، با عنوان «طبيعت مدبره» نام برده شده است كه مي‌تواند باعث حفظ سلامتي، پيشگيري از بيماري يا دفع آن شود. آنچه طبيعت مدبره بدن را تقويت مي‌كند، سبك زندگي هماهنگ با طبع بدن است؛ يعني براي حفظ سلامتي لازم است ابتدا طبع خود را بشناسيم و براساس سردي و گرمي يا خشكي و تري عمل كنيم. در واقع نمي‌توان توصيه‌هاي كلي زيادي در اين‌باره داشت و بهتر است براي هر نوع طبعي، نسخه مناسب خودش را بپيچيم. دكتر چايچي مي‌گويد: در منابع طب سنتي گفته شده كه بايد به طبيعت مدبره كه يك قوه هوشمند است، فرصت دهيم تا به شيوه خودش بدن را از بيماري حفظ كند؛ مثلا اگر سرما مي‌خوريم، بلافاصله جلوي علائم سرماخوردگي مثل تب، آبريزش بيني، اسهال، سرفه و عطسه را نگيريم چون اينها شيوه‌هاي طبيعي بدن براي دفع بيماري هستند و اگر با مداخله دارو، سعي در حذف علائم داشته باشيم، عامل بيماري به‌طور پنهان در بدن ما باقي مي‌ماند و در زماني كه طبيعت مدبره به‌علت رعايت نكردن سبك صحيح زندگي ضعيف شود، دوباره به‌صورت بيماري بروز پيدا مي‌كند.
نظر شما