«بندواگن» نباشید؛ لطفاً!

خبرهايي از جهات مختلف به شما مي‌رسد كه فلان كالا ناياب شده و موج گراني در راه است و... دوست‌تان هم به شما زنگ مي‌زند و مي‌خواهد كه با هم برويد از فلان فروشگاه معروف خريد كنيد. بعد هم متوجه مي‌شويد كه يك سوم مردم شهر حمله كرده و فلان فروشگاه معروف را جارو كرده‌اند. كمي نگران مي‌شويد و با خودتان مي‌گوييد كه: «اوه، قراره قحطي بشه، منم برم خريد.» شما به همين راحتي به يك «بندواگن» تبديل مي‌شويد. ما در فرهنگ خودمان ضرب المثلي داريم كه مي‌گويد «خواهي نشوي رسوا، همرنگ جماعت شو.» اين تاحدودي همان چيزي است كه خارجي‌ها به آن مي‌گويند: «bandwagon» بندواگن يكي از زيرشاخه‌هاي مهم پروپاگاندا يا علم تبليغات براي بسيج افكار عمومي است. مردم زماني كه متوجه شوند (يا به آنها القا شود) كه ميليون‌ها نفر ديگر مشغول فكر كردن يا حرف زدن درباره چيز خاصي هستند، يا انتخاب خاصي دارند، احتمال اينكه آنها هم بدون فكر و تامل آن را بپذيرند و آنطور حرف بزنند، فكر كنند يا دست به انتخاب بزنند، به‌شدت زياد است. ابزار ايجادكننده اين القاي عمومي نيز رسانه‌ها هستند. وقتي يك تبليغ تلويزيوني نشان مي‌دهد كه تعداد زيادي از افراد پولشان رادرفلان بانك مي‌گذارند، يعني اينكه اگر شما چنين كاري نكنيد متضرر مي‌شويد.

همراهي با جماعت درواقع يك تكنيك اقناعي است كه در حوزه تبليغات تجاري و سياسي كاركرد بسياري دارد. يكي از زمان‌هاي مهم براي استفاده از اين تكنيك هم زمان انتخابات است. اين يك اصل ثابت شده است كه مردم در انواع انتخابات، به فرد يا گروهي كه حدس مي‌زنند پيروز است، تمايل بيشتري دارند. به همين‌خاطر هم نامزدهاي انتخاباتي به هر روشي سعي مي‌كنند كه طرفداران خودشان را بيشتر نشان بدهند. برگزاري سخنراني‌هاي باشكوه، راه‌اندازي كارناوال‌هاي پرجمعيت و حضور در جمع زيادي از مردم همه به همين دليل انجام مي‌شود. دراين ميان يكي از روش‌هاي غيرمستقيم براي نشان دادن همراهي مردم، استفاده از نظرسنجي‌هاي انتخاباتي است. اين نظرسنجي‌ها مي‌خواهند به شما القا كنند كه چه فرد يا گروهي جماعت بيشتري را به‌دنبال خود دارد. يكي از دلايلي كه نظرسنجي‌هاي انتخاباتي در كشور ما هيچ وقت قادر به پيش‌بيني نتيجه صحيح نبوده‌اند نيز همين بوده كه بيشتر ابزاري تبليغاتي بوده‌اند تا يك روش علمي براي كشف حقيقت. هر گروهي با ارائه نتايج يك نظرسنجي خواسته نشان بدهد كه نامزد مورد نظر خودش پيشتاز است.

لطفا ظواهر رسانه‌اي را كنار بزنيد، كاري به‌نظر جماعت نداشته باشيد؛ سعي كنيد با «خودتان» همراه و همرنگ شويد. انتخاب خودتان را داشته باشيد و هميشه از خود بپرسيد كه آيا راي‌تان به فلان شخص به‌خاطر عقيده خودتان است يا تحت‌تأثير نظر ديگران؟ از رسوايي نهراسيد؛ بندواگن نباشيد؛ لطفا!