طي سه دهه اخير، فناوري‌هاي نوين ارتباطي از جمله شبکه جهاني وب و اينترنت به شکل گسترده‌اي ابعاد مختلف حيات بشري را تحت تأثير قرار داده است. اينکه فناوري‌هاي نوين چه هستند، چگونه بر زندگي و فرهنگ ما اثر مي‌‌گذارند و چه چالش‌ها و فرصت‌هايي را به روي ما مي‌گشايند، از جمله پرسش‌هاي کليدي است که توجه تمامی صاحب‌نظران علوم اجتماعي را به خود جلب کرده است.
مسئله اساسي کتاب حاضر نيز بررسي فرهنگ‌هاي سايبري و فضاي مجازي است. فضاي مجازي، فضاي اجتماعي جديدي است که فناوري‌هاي رايانه‌اي به آن ميدان مي‌دهند و فرهنگ سايبر نيز ناظر بر فرهنگ‌هايي است که در فضاي اجتماعي برخط شکل مي‌گيرند. نويسنده در چهارچوب مطالعات فرهنگي و تحليل گفتماني، از يک سو استدلال مي‌کند انواعي از فرهنگ‌هاي سايبري ـ نه يک فرهنگ سايبري ـ وجود دارند و از سوي ديگر توضيح مي‌دهد که فرهنگ سايبري به عنوان نوعي صورت‌بندي اجتماعي، پيوند عميقي با شرايط مادي زندگي واقعي و روزمره ما دارد.
به سخن ديگر، فرهنگ‌هاي مجازي، برخلاف برخي نگرش‌ها، ريشه در واقعيت‌هاي زندگي روزمرة انسان دارند و با آن در تعامل‌اند. فضا و فرهنگ سايبر، پديده و موجودي مستقل از دنياي مادي نيست، بلکه در پيوند و تعامل با دنياي مادي قرار دارد. هرچند فرهنگ تعيين مي‌کند که چه اشکالي از فناوري شکل بگيرند و توسعه يابند، اما اين فناوري‌ها نيز به نوبة خود، فرهنگ‌ها را شکل مي‌دهند. بنابراين، رابطه‌اي دوسويه ميان اين دو وجود دارد. همان‌طور که يک فناوري خاص شرايط مادي و فرهنگي جامعه را تغذيه مي‌کند، خود نيز تغذيه شدة جامعه و فرهنگ است.
در عين حال مؤلف استدلال مي‌کند که فرهنگ‌هاي سايبري مانند پديده‌هايي از قبيل تلويزيون، فيلم و ورزش نوعي صورت‌بندي اجتماعي هستند که سياست فرهنگي خاص خود را دارند و از اين منظر، با مقولاتي چون، جنسيت، نژاد، طبقه، اشکال نمادين فرهنگي، اقتصاد، سياست و هويت مرتبط‌اند. بنابراين، اگر سياست و منفعتي در توليد فرهنگ‌هاي سايبر وجود داشته باشد، به احتمال بسيار زياد سياستي هم در مصرف آنها وجود دارد. به طور خلاصه، نويسنده فرهنگ‌هاي سايبر را به عنوان صورت‌بندي اجتماعي، نوعي مفصل‌بندي ميان سه مقوله يا سه بازيگر اصلي تصور مي‌کند: سخت‌افزارها (ماشين‌ها، رايانه‌ها و شبکه‌هاي کابلي)، نرم‌افزارها (برنامه‌ها) و زیافزارها (انسان‌ها). هريک از اين سه مقوله نيز خود متأثر از شرايط و بافت اجتماعي و فرهنگي هستند.
کتاب «درآمدی بر رسانه های نوین و فرهنگ‌های مجازی» نوشته پرامود کی. نایار با ترجمه سعید رضا عاملی و گودرز میرانی به زبان فارسی برگردانده شده و در هفت فصل به رشته تحریر درآمده است. فصل اول با عنوان «خوانش فرهنگ های سایبر» و سرفصل‌های فرعی ای چون معرفی فرهنگ‌های سایبر، مسائل مهم در مطالعات فرهنگ سایبر، و مطالعات فرهنگ سایبر دارد.
فصل دوم کتاب به فرهنگ‌های سایبر مردم پسند اختصاص یافته است که در سرفصل نخست آن همگرایی، بازرسانه‌ای شدن، مصرف و تعامل از جمله مواردی هستند که به عنوان ویژگی‌های مهم فرهنگ‌های سایبر مردمپسند شرح داده می‌شود.
فصل سوم بر رابطه بدن با فناوری و دگرگونی آن تحت تأثیر فناوری‌های نوین می پردازد. در این فصل به مسائل متعددی درباره سایبورگ و نقش اجتماعی و حتی سیاسی آن می‌پردازد.
فصل چهارم با عنوان «خرده فرهنگ ها» یکی از مهمترین پیامدهای استفاده از فناوری های ارتباطی را مورد بررسی قرار میدهد. در این فصل استفاده غیرشرکتی و غیردولتی از رسانه های نوین برای ترویج عقاید خاص، تروریسم سایبری، هواداریهای آنلاین و نفرت سایبری که به عنوان اشکال جدیدی از فعالیتهای فردی و اجتماعی در فضای سایبر ظهور یافتهاند نیز به بحث گذاشته شده است.
فصل پنجم کتاب به مسئله جنسیت و روابط جنسی در فضای مجازی می پردازد. فصل ششم نیز با عنوان «فضاهای عمومی»، بر ماهیت فضای عمومی و گستره همگانی که از طریق تکثیر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی دگرگون شده است، متمرکز شده است. این فصل بیان می‌دارد که جنبش‌های اجتماعی در فضای سایبر می‌توانند بر زندگی واقعی تأثیر بگذارند.
فضای عمومی و گستره همگانی سایبر امکان تقویت جنبش‌های مبارزه با عدالت اجتماعی در دنیای مادی را فراهم می‌کنند و نوعی گستره همگانی دیجیتال مهیا می‌سازند که بافت گستره همگانی مادی را دگرگون می‌کنند.
فصل هفتم با عنوان «فرهنگ های سایبر: صورت بندی‌های جدید»، به بررسی ماهیت نژادی شده فضای سایبر، به ویژه در اقتصاد سیاسی فرهنگ سایبری موجود در بافت برونسپاری فرایند کسب و کار و سلطه زبان انگلیسی بر فضای سایبر می‌پردازد.
بخش پایانی کتاب «نتیجه گیری» است که در آن به جمع‌بندی مختصری از آنچه در فصول کتاب آمده اشاره دارد و بر این موضوع تأکید دارد که «جهان‌های مجازی و فرهنگ آنلاین، در نقطه‌ای با بدن‌های گوشتی، ساختارهای اجتماعی نژاد و جنسیت، باورهای فرهنگی و شرایط اقتصاد سیاسی و سیاست، ارتباط دارد».
کتاب درآمدی بر رسانه‌های نوین و فرهنگ‌های مجازی، تألیف پرامود کی. نایار و ترجمه دکتر سعید رضا عاملی و گودرز میرانی در چاپ اول به تیراژ 1000نسخه و قیمت 175000 ریال در سال 1394منتشر و روانۀ بازار کتاب شده است.
نظر شما