بعد از ظهر سه‌شنبه ۲۴فروردین‌ماه، درست ۵۳سال و یک ماه و یک روز بعد از آغاز بهره‌برداری سد دز، خبری به سرعت در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد که تا چند روز بعد از آن همچنان در صدر اخبار خوزستان قرار داشت: بارش شدید باران، سرریز شدن سد دز و طغیان رودخانه‌ها.
سازمان هوا‌شناسی از احتمال توفان و بارش 100 میلی‌متری باران و سیل و آب‌گرفتگی شهر‌ها در استان‌های جنوب‌غربی کشور خبرداده بود.
جلسات ستادهای بحران استان‌ها و شهرستان‌ها به سرعت برگزار شد و اداره‌ها و سازمان‌های خدماتی به حال آماده باش درآمدند.
اطلاعیه‌های فرمانداری‌ها و شهرداری‌ها صادر شد و تقریبا همه خود را برای مواجهه با سیل بی‌سابقه آماده کرده بودند اما کسی از زمان دقیق حادثه خبر نداشت.
طبق اعلام، قراربود روز جمعه دریچه‌های سد دز باز شوند. کسانی که این سد را از نزدیک دیده بودند، می‌دانستند سرریز سدی که در زمان ساخت، ششمین سد بلند دنیا بوده، چه معنایی دارد؛ سدی که 125هزار هکتار اراضی کشاورزی در حوزه‌ي آبریز خود دارد
استانداری خوزستان تمامی مدارس صبح و عصر و دانشگاه‌های چندین شهرستان را در روز چهارشنبه تعطیل اعلام کرد و این تعطیلی بیشتر بر نگرانی‌ها افزود.
هرچند تا پایان آن روز تقریبا خبری از باران و سیل نبود؛ موضوعی که باعث شد فعالان خودجوش شبکه‌های اجتماعی دست به کار شوند و مثل همیشه به صورت شتابزده، سازمان‌های مختلف را به خاطر پیش‌بینی‌های نادرست مورد انتقاد و سرزنش و سوژه «طنزهای لایک خور و پست‌های فالوئر افزا» قرار دهند.
سرانجام با بارندگی‌های شدید استان لرستان و با پرآب شدن مخازن سدهای سد دز، حدود ساعت پنج صبح روز پنجشنبه دریچه‌های سرریز سد دز باز شد.
ورودی آب دریاچه‌ي پشت سد به ۸هزار مترمکعب در ثانیه و «دبی» خروجی رودخانه از ۳۰۰مترمکعب بر ثانیه در شرایط عادی به ۴۵۰۰متر مکعب بر ثانیه رسید و این حجم آب کافی بود تا با هجوم توفنده آب به شهر، در کمتر از یکی دو ساعت تأسیسات و تجهیزات حاشیه‌ي رودخانه تخریب شود.
هجوم بی‌سابقه‌ي آب سد و حجم آبی که ۴۰برابر بیشتر از شرایط معمول بود، هر لحظه نگرانی‌ها را بیشتر می‌کرد، نگرانی‌هایی که استاندار و مسئولان استانی و حتی وزیر نیرو و رئیس ستاد حوادث غیرمترقبه را به سد دز کشاند.
- پخش زنده از سيل
آب به سرعت به شهر رسیده بود و پل شناور دزفول در همان ساعات اولیه، حدود ساعت هفت صبح تخریب و در رودخانه شناور شد.
تعداد زیادی از روستاهای شهرهای دزفول و شوش در محاصره‌ي سیلاب قرار گرفتند و عمق فاجعه برای ساکنان روستا‌ها به سرعت نمایان شد.
شنیده‌ها حاکی است که قبل از طلوع آفتاب به ساکنان برخی از روستا‌ها اعلام شده بود سریعا خانه‌ها را ترک کرده و به محل امن پناه ببرند.
صداوسیمای خوزستان با نصب سیستم سیار، پخش گزارش‌های زنده‌ي خود از سد و نیروگاه دز و مصاحبه با وزیر و مسئولان حاضر را در بخش‌های مختلف خبری آغاز کرده بود.
- سد مي‌شكند؟
در شبکه‌های اجتماعی شایعاتی درباره‌ي ترک برداشتن دیواره‌ي سد دز و خبرهایی از این دست منتشر می‌شد که البته به سرعت تکذیب شد.
با شدت گرفتن بارندگی‌ها و بالا آمدن حجم آب، شیرهای کشاورزی سد نیز که به علت خشکسالی و البته نیاز به لایروبی از سال۱۳۸۲ بسته مانده بود بازگشایی شد.
در شهر تعداد زیادی از مردم با ماشین‌های شخصی و موتور و با اهل و عیال خود را به حاشیه‌ي رودخانه و روی پل‌های دزفول رسانده بودند و سیلابی را که به گفته‌ي مدیرعامل تولید و بهره‌برداری سد و نیروگاه دز، معمولا هر هزارسال یا 10هزار سال اتفاق می‌افتد، مشاهده می‌کردند.
آب، آسیاب‌های هزار و هفتصدساله (به قولی قدیمی‌ترین سازه‌ي آبی جهان، جاده، پارک‌ها و تفریحگاه‌های ساحلی را پوشانده بود و کم‌کم داشت وارد خانه‌های پایین‌دست پل جدید می‌شد اما هيچ كدام از اینها نمی‌توانست مانع سلفی گرفتن مردم بشود.
مردم شهر به خوبی توانسته بودند تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کرده و این فاجعه را به یک فرصت تفریحی بدل کنند. غافل از اینکه چند کیلومتر آن طرف‌تر خانواده‌ای در یکی از روستاهای منطقه‌ي الوار گرمسیری اندیمشک اسیر سیلاب بودند
جوری که شرایط نامساعد آب و هوا به بالگرد امداد هم اجازه‌ي فرود نداده بود.
اوضاع شلوغی‌ها و کنجکاوی‌ها تا غروب و حتی بعد از نیمه‌شب در حاشیه‌ي دز ادامه داشت اما خیلی‌ها نمی‌دانستند در روستاهای پایین‌دست رودخانه، هزاران نفر در محاصره‌ي سیلاب قرار دارند و فریادرسی نمی‌بینند.
بعدازظهر پنجشنبه، پل حمیدآباد رسما زیر آب رفت؛ پلی که راه ارتباطی دزفول به شوش و اهواز را قطع کرد. همزمان خبرهایی درباره‌ي لغو حرکت قطار‌ها به دلیل ریزش کوه و قطع خطوط راه‌آهن و قطع ارتباط آزادراه خرم‌آباد پل زال و جاده‌ي قدیم از شبکه‌های خبری منتشر می‌شد.
- شهر زير آب
زیر آب رفتن پل حمیدآباد که برخی شایعه کرده بودند تخریب شده، زنگ خطری شد برای ساکنان روستا‌ها و شهرک‌های اطراف؛ کسانی که به هر نحو ممکن توانسته بودند خانه‌ها را ترک کنند و به خانه‌های اقوام و فامیل در ديگر شهرک‌ها و شهر‌ها پناه ببرند.
حتی بعضی‌ها توانسته بودند لوازم اساسی منزلشان را جابه‌جا کنند. چند نفری هم که بالا آمدن آب به آنها اجازه‌ي عبور نداده بود با تلاش نیروهای مردمی و بسیج و استفاده از کامیون‌ها از محاصره درآمدند.
علاوه بر سپاه، تیپ ۹۲ زرهی ارتش نیز به یاری مردم روستاهای نزدیک رودخانه شتافته بود؛ روستاهایی که شدت آب گرفتگی در آنها بیشتر بود و اوضاع نگران‌کننده‌ای داشتند.
دامپزشکی دزفول توانسته بود 4هزار گاومیش را که در سیل منطقه‌ي گاومیش‌آباد گرفتار شده بودند، نجات دهد اما شاهدان عینی در بسیاری از روستا‌ها از نبود امکانات خبر می‌دادند و تلاش دلسوزانه‌ي سازمان‌های مختلف با کمبود امکانات و تجهیزات، عملا ناکارآمد یا بی‌اثر شده بود.
برخی از اهالی روستا‌ها در واگن‌های قطار و چادر‌ها و مدارس ساکن شده بودند. تعدادی از ورزشگاه‌ها و مدارس دزفول نیز برای اسکان سیل‌زدگان آماده شده بود.
تعداد کم امکانات و تجهیزات و نیروهای امدادی برای یک حادثه‌ي پیش‌بینی شده که همه‌ي مسئولان مرتبط کشوری، استانی و محلی از آن مطلع بودند، قابل توجیه نبود. خیلی‌ها که اطلاع دقیق و درستی به آنها نرسیده بود و به شیوه‌های کاملا سنتی خبر‌ها را از اقوام شنیده بودند، حتی راهی برای ارتباط با مسئولان نمی‌شناختند.
پنجشنبه پرحادثه شمال خوزستان با غروب آفتاب کمی آرام شد اما پیش‌بینی‌ها از بارش تگرگ و باران و بالا آمدن آب رودخانه‌ي کارون و مشکلات مشابه برای ديگر شهرهای خوزستان خبر می‌داد.
منبع:همشهري جوان
نظر شما