سر سفره دل

فرصت‌هاي معنوي كه در طول سال براي ما مهيا مي‌شود جايگاه خوبي است براي تأمل در خويشتن و رمضان يكي از بهترين فرصت‌هاي پيش‌رو است. يكي از فرايضي كه با وجود سفارش‌هاي فراوان، گاه مورد غفلت قرار مي‌گيرد، صله‌رحم، رسيدگي و خبر از احوال نزديكان است چراكه قرآن خويشي را موهبتي از جانب پروردگار ياد كرده و مي‌فرمايد: «اي مردم، بترسيد از پروردگارتان، آنكه شما را از يك تن بيافريد و از آن يك تن، همسر او را و از آن دو، مردان و زنان بسيار پديد آورد. و بترسيد از آن خدايي كه با سوگند به نام او از يكديگر چيزي مي‌خواهيد و زنهار از خويشاوندان مَبُريد. هر آينه خدا مراقب شماست» (نساء/ آيه1).

اين انذار قرآني كه به صراحت قطع رحم را امري مخالف فرمان پروردگار ياد مي‌كند، توجه الگوهاي برتر فضيلت و كرم را نيز معطوف به‌خود داشته و آنان را چه در عرصه عمل و چه در عرصه سفارش برانگيخته‌است. چنان‌كه امام علي(ع) فرمودند: «هيچ‌كس پيش از من دعوت حق را پاسخ نگفته و با خويشان نپيوسته و دست كرَم نگشاده‌ است» (خطبه149).

گويي اين فضيلت، همراه با فضيلت ايثار و كرم، همپاي لبيك به دعوت حق است و چرا چنين نباشد، وقتي شالوده زندگي اجتماعي آدمي از اين نقطه آغاز مي‌شود؟ آشكار است كه زندگي خانوادگي، نقطه آغازين فضيلت‌هاي اجتماعي چون برادري، برابري، مساوات، مواسات، تعاون و... است؛ از اين‌رو تا اين حد مورد تأكيد آيات و روايات بوده‌است. امام‌علي(ع) مي‌فرمايند: «اي مردم!‍ هيچ‌كس هرچند توانگر باشد، از خويشان خويش و حمايت و دفاع آنان... بي‌نياز نيست و آنان بيش از هركس هواي او را دارند و پشتيبان و غمخوار اويند و آنگاه كه مشكلي براي او پيش‌ آيد، مهربان‌ترين‌اند. آري، نام نيك و ذكر خير آدمي بين مردم كه خدا براي او قرار مي‌دهد، از مالي كه به ارث مي‌گذارد، بهتر است... به هوش باشيد! هيچ كدامتان هرگز خويشان نيازمند را از ياد نبرَد تا مشكل او را حل كند با سرمايه‌اي كه اگر نگه دارد و امساك كند، بركت نيابد و اگر ببخشد، كاستي نبيند. و آن‌كس كه دست مساعدت از خويشان خود ببُرَد، آنان تنها يك نفر را از دست داده‌اند، درحالي‌كه او افراد زيادي را از خود رانده است. كسي كه درِ خانه‌اش به روي خويشان باز باشد، مشمول مودت دائمي آنان خواهد بود»(خطبه23).