در گذشته داراییهای هر شرکت یا کارخانهای اعم از منقول و غیرمنقول به آسانی قابل محاسبه بودند، درصورتی که هم اکنون، یکی از بزرگترین داراییهای شرکتها و کارخانجات، ایدهها و روشهای نوینی است که متعلق به آن کارخانجات یا مؤسسات است یا آن را خریداری کردهاند.
زندگی در دنیای ایدهها به این صورت است که هر چه ایده بهتر و عملیتر باشد، صاحب ایده یا تکنولوژی، شخص ثروتمندی محسوب میشود.
در بیشتر کارخانجات (تقریباً تمامی شرکتهای اروپایی و آمریکایی) قسمتی به نام R&D یا تحقیق و توسعه وجود دارد که کار این بخش از کارخانه بررسی نمونهها و ایدههای قبلی و کار روی ایدههای جدید و نوآوریهای مدرن است.
شرکتهای موفق کنونی بیشتر با سرمایهگذاریهای سنگین در بخش R&D علاوه بر بیمه کردن آینده کاری شرکت، بعضاً باعث ایجاد تحولات عظیمی در زندگی مردم میشوند و محصولی را ارائه میکنند که زندگی آینده بشر محتاج آن محصول خواهد شد.
امسال آمار بسیار جالبی را اتحادیه اروپا با همکاری مرکز تحقیقات آماری (JRC) و DG RTD اعلام کردند که به نوبه خود آمار بسیار جالبی است و میتواند زنگ خطری برای شرکتها و کارخانجات کشورهای در حال توسعه باشد؛ زیرا در کشوری مانند ایران که جزء کشورهای در حال توسعه است کمتر کارخانه یا شرکتی را دیدهایم که با جدیت، بحث R&D را پیگیری کند و شاید هنوز اهمیت این موضوع برای ما به خوبی درک نشده باشد.
جامعه آماری استفاده شده برای ارائه این آمار بسیار گسترده است؛ به گونهای که در کل 2هزار شرکت و کارخانه برای تحقیقات و وضعیت کنونی و گذشته R&D آنها مورد بررسی قرار گرفته که از این میان هزار شرکت اروپایی و مابقی غیراروپایی بودهاند.
بزرگی این جامعه آماری باعث دقت بیشتر اطلاعات است.
آمار ارائه شده نکات جالبی در خود دارد که همگی از سرمایهگذاریهای بیشتر شرکتها و مؤسسأت نسبت به سال پیش خبر میدهد؛ مانند اینکه امسال 10 درصد، میزان سرمایهگذاری در بخش R&D نسبت به سالهای گذشته بیشتر بوده که رقم بسیار بزرگی است یا اینکه بزرگترین شرکتهای دنیا که در بخش تحقیق و توسعه سرمایهگذاری کردهاند همگی از ایالات متحده آمریکا هستند، به گونهای که اولین رتبه مربوط به شرکت داروسازی فایزر (Pfizer) با رقم 5.8 میلیارد یورو و پس از آن فورد با 5.5 میلیارد یورو، جانسوناند جانسون و مایکروسافت با 5.4 میلیارد یورو در صدر جدول سرمایهگذاران در تحقیق و توسعه قرار دارند.
3 شرکت اروپایی دایملر کرایسلر، گلکسو اسمیث کلاین و زیمنس نیز پس از شرکتهای آمریکایی با ارقام سرمایهگذاری 5.2، 5.1 و 5 میلیارد یورو در رتبههای پنجم تا هفتم قرار دارند.
بیشترین سهم سرمایهگذاری در R&D مربوط به شرکتهای داروسازی و بیوتکنولوژی بوده است و نکته جالب اینکه این رقم همچنان در حال افزایش است، به گونهای که شرکت مرک (Merk) با افزایش سرمایهگذاری 24.3 درصدی نسبت به سال گذشته بیشترین نرخ افزایشی سرمایهگذاری را داشته است.
پس از شرکتهای داروسازی و بیوتکنولوژی بیشترین میزان سرمایهگذاری به ترتیب در شرکتهایی که در صنایع شیمی، هوافضا و نظامی و خودروسازی فعال هستند دیده میشود.
درفهرست اعلامی 50 شرکت برتر در بخش تحقیق و توسعه 20 شرکت آمریکایی، 18 شرکت اروپایی و 9 شرکت ژاپنی و 3 شرکت متفرقه وجود دارد.
با نگاهی به این آمار به خوبی متوجه میشوید که چرا آمریکا و ژاپن همواره از بهترین نوآوران و تولیدکنندگان علم محسوب میشوند.
در دنیای ایدهها باید روی ایدههای جدید و تولید ایدههای نوین سرمایهگذاری کرد تا بتوان در بازار رقابت علم جهانی دوام آورد.
اگر کمی غفلت کنیم با وجود نرخ رشد بسیار سریع تولید علم و سرمایهگذاری در بخش تولید علم و ایده که بیشتر در بخشهایی مانند R&D به وجود میآید، شاید سالها تلاش و کوشش هم نتواند جای یک غفلت کوچک چند ساله را توجیه کند و چنان ما را از صحنه رقابت عقب بیندازد که رسیدن به جایگاه قبلی غیرممکن است.
درصورتی که بعضاً دیده میشود که بهدلیل میزان سرمایهگذاری و بودجه تحقیقاتی بسیار کم مراکز علمی مانند دانشگاهها، با پدیدههای نامیمونی مانند فرار مغزها روبهرو میشویم و جالب اینکه پس از آن بهدنبال دلیل فرار مغزها هم میگردیم.
برای درک بیشتر و بهتر از سرعت پیشرفت سرمایهگذاری در بخشهای تحقیق و توسعه (R&D) و با نگاهی به جدول آماری که نشان دهنده میزان رشد سرمایهگذاری در بخش R&D از سال 2002 تا سالجاری (2007) است متوجه دلیل شکاف عظیم بین سرعت تولید علم در کشورهای پیشرفته و کشورهای جهان سومی خواهید شد.
کشورهای پیشرفته با ایدههای نوین به جنگ یا استثمار کشورهای جهان سومی خواهند رفت، زیرا کشورهای جهان سومی سپری در مقابل ایده های نو نخواهند داشت.