به گزارش همشهری آنلاین كتاب حاضر ترجمه جلد سیزدهم از مجموعه چهارده جلدی یادداشت های سیاسی ایران است كه اسناد سفارت انگلیس در ایران از 1260 تا 1344 را دربر می‌گیرد.
جلد سیزدهم به اسناد سالهای ۱۹۴۶تا ۱۹۵۱میلادی (۱۳۲۴تا ۱۳۳۰ شمسی) اختصاص یافته است.
ایران در این سال‌ها شاهد حوادث تلخ و شیرین و بسیار مهمی است كه برخی از آنها ابعاد بین‌المللی و آثار فرامنطقه‌ای به دنبال داشت. با پایان یافتن جنگ جهانی، نیروهای شوروی برخلاف توافق‌نامه‌های قبلی، خاك ایران را ترك نكردند و همین مسئله باعث شد روابط ایران و شوروی به شدت تیره شود. فعالیت‌های دیپلماتیك ایران به ویژه نخست وزیر قوام و وعده امتیاز نفت شمال از یك سو و فشارهای بین‌المللی از سوی دیگر، باعث شد نهایتاً روس‌ها مجبور به عقب‌نشینی شوند.
از پیامدهای حضور روس‌ها در ایران بحران آذربایجان بود كه استقلال و تمامیت ارضی ایران را در معرض خطر قرار داده بود. با خروج روس‌ها، موقعیت دولت خودمختار آذربایجان نیز متزلزل و با پیشروی نیروهای دولت مركزی دولت خودمختار ساقط شد و ایران این بحران را نیز از سر گذراند.
ایران در فاصله سالهای 1324 تا 1330 كابینه‌های مختلفی را تجربه كرد: قوام، هژیر، ساعد، منصور، رزم آرا، علاء و مصدق نخست‌وزیران ایران در این دوره بوده‌اند كه بخش قابل توجهی از اسناد این كتاب به فعالیت‌های آنها اختصاص یافته است.
از دیگر حوادث این دوره می‌توان به ترور شاه، غیرقانونی اعلام شدن حزب توده و دستگیری سران آن، تشكیل مجلس مؤسسان و افزایش اختیارات شاه، ترور هژیر و ترور رزم آرا اشاره كرد. اما بی‌شك مهمترین موضوع در این دوره از تاریخ ایران كه حجم زیادی از اسناد جلد سیزدهم را نیز به خود اختصاص داده است، مشاجرات نفتی بین ایران و دولت بریتانیاست كه پس از فراز و نشیب‌های زیاد نهایتاً به تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در اسفند 1329منجر شد.
سر ویراستار اصلی این مجموعه آر. ام . بارل است و برگردان فارسی‌آن از سوی مهدی رحمانی صورت گرفته است.
جلد سیزدهم یادداشت‌های سیاسی سفارت انگلیس خود دردو بخش تدوین شده که بخش اول آن در ۷۰۸ صفحه به قیمت ۲۵ هزار تومان و بخش دوم آن در ۷۳۶ صفحه به قیمت ۲۷ هزارتومان بهار ۱۳۹۵ منتشر و به بازار نشر عرضه شده است.
نظر شما