ارزیابی رسانه‌های جهان عرب از سفر اردوغان به مسکو

 رسانه‌های عربی همچنین، موضوع های اختلاف زا، منافع مشترک و پیامدهای این سفر را بررسی کردند.

رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه پس از هشت ماه تیرگی روابط میان آنکارا و مسکو، روز سه شنبه نوزدهم مردادماه برای دیدار با «ولادیمیر پوتین» همتای روس خود، وارد شهر سن پترزبورگ شد. در این دیدار، 2 طرف، بر لزوم همکاری های بیشتر تاکید کردند. این نخستین بار است که اردوغان پس از سرنگونی جنگنده سوخو 24 روسیه در مرزهای سوریه که سوم آذرماه پارسال به دست خلبانان ترک رخ داد، به روسیه سفر می کند. سرنگونی جنگنده روسیه، تیرگی شدید روابط ترکیه و روسیه را به دنبال داشت.
رسانه های عربی طی روزهای گذشته به تحلیل دلایل و پیامدهای این سفر و همچنین، عادی سازی روابط میان 2 کشور پرداختند.

• مولفه‌های اثرگذار بر روابط روسیه و ترکیه

روزنامه «الحیات» چاپ لندن، دوشنبه هجدهم مرداد در گزارشی به قلم «باسل الحاج جاسم» با اشاره به آنچه در دیدار اردوغان و پوتین در سن پترزبورگ گذشت، از عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری اختلاف میان ترکیه و روسیه گفت و نوشت: تیرگی روابط در نگاه نخست به رویکرد سیاسی رهبران 2 کشور بستگی دارد. دوم، این مساله به حجم روابط بین المللی و منطقه ای روسیه و آنکارا مربوط می شود. همچنین روابط میان 2 طرف در سایه ماهیت مشکل ها و اختلاف ها تعریف می شود. در این میان، مهمترین محور اختلاف میان رهبران ترکیه و روسیه، موضع گیری بر سر مسایل سوریه است. در شرایطی که آنکارا از مخالفان سوریه پشتیبانی کرد و مخالفت خود را با رییس جمهوری این کشور آشکار ساخت، مسکو از نظام سوریه حمایت کرد. روسیه و ترکیه همچنین، در روابط بازرگانی اختلاف نظرهایی دارند.

الحیات افزود: اکنون 2 طرف بر ادامه همکاری و کنارگذاشتن اختلاف ها، اتفاق نظردارند. از طرفی، اتحادیه اروپا درباره دورنمای ازسرگیری طرح انتقال گاز روسیه به ترکیه ابراز نگرانی می کند چراکه این اتحادیه به گاز روسیه برای تامین منابع انرژی خود نیازمند است. افزون بر این، در چنین شرایطی اتحادیه اروپا توانایی فشار بر روسیه به دلیل استفاده از خاک اوکراین را از دست خواهد داد. همچنین، از اهمیت شهر «کیِف» که تا پیش از این محل گذر خط لوله گاز روسیه به ترکیه بود، کاسته خواهد شد.

بر پایه این گزارش، با توجه به پیچیده شدن روابط میان ترکیه و اروپا مشخص می شود که دست برتر آنکارا در این زمینه هرگز به سود اتحادیه اروپا نخواهد بود. باید گفت، پوتین به دقت اظهارنظرهای انتقادی اردوغان را علیه غرب دنبال می کند. مسکو به خوبی می داند که آنکارا به عنوان یک عضو ناتو و نامزدِ پیوستن به اتحادیه اروپا، به غرب تمایل دارد. با وجود این، روسیه برای جذب ترکیه، در راستای دستیابی به منافع خود تلاش می کند.

• دلایل تغییر موضع ترکیه در برابر روسیه

روزنامه‌های «العرب» چاپ لندن، «الاخبار» لبنان و تارنمای شبکه خبری «الجزیره» با اشاره به سیاست های دولت ترکیه و بحران های موجود در این کشور، سفر اردوغان به روسیه را تلاشی برای رهایی از تنگناهای پیش روی رهبران آنکارا قلمداد کردند.

روزنامه العرب هجدهم مرداد نوشت: تقویت قدرت کردهای سوریه و عراق، اردوغان را زیر فشار قرار داد. اکنون، وی نتیجه سیاست ها و موضع گیری های خود علیه نظام سوریه را مشاهده می کند. نبرد حلب میزان نقش ترکیه در سوریه را مشخص خواهد کرد. پس از پیروزی کردها در سوریه و عراق و کودتای نافرجام ترکیه، نگرانی اردوغان درباره مسایل داخلی افزایش یافت. آزادسازی شهر «منبج» از سلطه داعش به دست کردهای مورد حمایت آمریکا، به منزله هشداری به ترکیه در تحقق رویای برپایی دولت مستقل کردها در مرزهای سوریه است.

در ادامه این گزارش می خوانیم: قدرت تحرک ترکیه در رویارویی با کردها محدود شده است. با افزایش قدرت کردهای سوریه، کردهای ترکیه هم تاثیرخواهند پذیرفت. تحلیلگران پیش بینی می کنند که سفر اردوغان به مسکو، تغییر موضع روسیه درباره ترکیه و کردها را درپی نخواهد داشت. گزارش ها از این نشان دارد که روسیه از پیام عذرخواهی اردوغان استقبال کرد اما هنوز هم درباره عادی سازی روابط با ترکیه تردید دارد. این مساله بر موضع ترکیه در قبال سوریه و بازنگری در سیاست پشتیبانی از گروه‌های تندرو، تاثیرخواهد داشت.

در گزارش نوزدهم مرداد روزنامه الاخبار آمده است: اردوغان ز طریق دیدار با پوتین به دنبال تهدید کشورهای غربی و باج خواهی از آن ها است اما توافقنامه های راهبردی میان ترکیه، آمریکا، کشورهای عضو ناتو و همچنین درهم تنیدگی روابط اقتصادی میان شرکت های ترکیه و شرکت های غربی مانع تحقق این هدف خواهد شد.

تارنمای الجزیره نوزدهم مرداد در گزارش خود با استناد به پیش بینی روزنامه «نیویورک تایمز» نوشت: اردوغان و پوتین در اختلاف موضع خود بر سر سوریه بازنگری خواهند کرد. 2 کشور در سایه برقراری روابط محکم، این پیام را به غرب می رسانند که روابط تیره با غرب، هیچیک از این 2 کشور را منزوی نساخته است.

 بر پایه این گزارش، پیروزی های روسیه در میدان های نبرد سوریه، محاسبه های ترکیه را برای کنارگذاشتن «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه از قدرت، تغییر داد. ترکیه بر این باور است که همپیمانان غربی اش در طرفداری از کودتاچیان شکست خورده اند. همچنین، تمرکز کشورهای غربی بر مساله پاکسازی نظام از مخالفان، مقام های ترکیه را نگران ساخته است.