چرا کسب مدال برنز احساس بهتری از مدال نقره ایجاد می‌کند؟

مدال طلا در رتبه‌بندی پیروزی در بالاترین رده قرار می‌گیرد و به دنبال آن مدال‌های نقره و برنز قرار دارند. اما اگر رتبه‌بندی بر مبنای شادکامی ورزشکاران باشد، ماجرا عوض می‌شود و این دگرگونی در پایان مسابقه دوی صد متر مردان در ۱۴ اوت در ریو آشکار شد. در پایان مسابقه یوسین بولتز از جامائیکا که برای سومین بار مدال طلای این رشته را برده بود، آندره دوگراس از کانادا را در آغوش گرفت که مدال برنز را برده بود.

بولت و دوگراس لبخند می‌زدند، اما به نظر نمی‌رسید جاستین گاتلین از آمریکا از بردن مدال نقره به خانه چندان خوشحال باشد. شاید ناراحتی او به دلیل هو شدنش هنگام ورود به استادیوم پس از معلق‌ شدن به علت ارتکاب دوپینگ باشد یا اینکه این ورزشکار ۳۴ ساله به‌خصوص از باختن به رقیب دیرینه‌اش بولت آزرده باشد. اما حتی اگر این عوامل همه نقش ایفا کنند، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مادامی‌که گاتلین به مقام دوم و دوگراس به مقام سوم برسد، گاتلین در پایان مسابقه ناراحت‌تر خواهد بود.

ویکتوریا مدوک و تامس گیلویچ، دو روانشناس از دانشگاه کورنل و اسکات مادی از دانشگاه تولدو در آمریکا در سال ۱۹۹۵ گروهی از دانشجویان دوره لیسانس را واداشتند که تکه‌ای از فیلم ویدئویی مراسم اهدای مدال در المپیک ۱۹۹۲ بارسلون را تماشا کنند و میزان شادی که هر ورزشکاری را که برنده مدال می‌شود، درست هنگام اعلام نتایج رده‌بندی کنند و بعد دوباره همین کار را هنگام ایستادن او بر روی سکوی قهرمانی انجام دهند. آنان از یک مقیاس رتبه‌بندی ۱۰ نمره‌ای استفاده کردند که ۱ در آن به معنای عذاب و ۱۰ به معنای شور و هیجان بود.

نمره میانگین برای برندگان مدل نقره پس از اعلام نتیجه ۴.۸ بود، درحالی‌که برای برندگان مدال برنز این نمره به‌طور میانگین ۷.۱ بود. گرچه به نظر می‌رسید که شادی ورزشکاران در فاصله اعلام نتایج و ایستادن روی سکو برای هردوی دارندگان مدال نقره و برنز کمتر می‌شود، برندگان مدال نقره درمجموع نومیدی بیشتری را بروز داده بودند.

این پژوهشگران معتقدند که به‌ این‌علت برندگان مقام سوم از لحاظ آماری حال بهتری از ورزشکاران در مقام دوم دارند که افراد در ارزیابی رویدادهای گذشته درگیر تفکر ضد واقعیت (counterfactual) می‌شوند. اساساً آن دستاوردهای عینی‌شان با آنچه «می‌توانست رخ دهد» مقایسه می‌کنند.

تفکر ضدواقعیت مفهومی در روانشناسی است که به گرایش انسان به ایجاد جایگزین‌های ممکن برای وقایع زندگی که قبلاً رخ داده‌اند، یعنی گرایش به وضعیت متضاد با آنچه واقعاً رخ داده است، اشاره می‌کند. افکاری این‌گونه شامل جملاتی مانند، «چه می‌شد اگر فلان کار را کرده بود....» یا «فقط اگر فلان چیز را داشتم...» می‌شوند.

مجله ساینتیفیک آمریکن دراین‌باره می‌نویسد:

آشکارترین فکر ضدواقعیت برای برنده مدال نقره ممکن است تمرکز بر این موضوع باشد که تقریباً داشت مدال طلا را می‌برد. او بر تفاوت بودن در مقام اول و هر مقام دیگری در مسابقه متمرکز می‌شود. اما برنده مدال برنز ممکن است افکار ضدواقعیتش را بر سقوط احتمالی‌اش به رده چهارم متمرکز کند. او بر این موضوع متمرکز می‌شود که ممکن بود هیچ مدالی را نبرد. این تفاوت مطلق میان بردن مدال و نبردن مدال در مقایسه میان مقام اول و دوم وجود ندارد.

ساینتیفیک آمریکن به یک بررسی دیگر اشاره می‌کند که نشان داد هیچ‌کدام از برندگان مدال نقره در رشته جودو در المپیک تابستانی ۲۰۰۴ آتن بلافاصله پس از پایان مسابقه‌هایشان لبخند نزده بودند- درواقع بسیاری از آنان عواطف منفی مانند اندوه و نارضایتی را نشان داده بودند و شادی آن برندگان مدال نقره که روی سکوی قهرمانی لبخند زده بودند، نسبت به برندگان مدال طلا و برنز کمتر راستین به نظر می‌رسید.

شناگر آمریکایی کودی میلر و گروه دونفره شیرجه‌‌ بریتانیایی تام دالی و دانیل گودفیلو در مسابقات شنای المپیک امسال بردن مدال برنز را طوری جشن گرفتند که گویی مدال طلا گرفته‌اند و باید منصف بود که آنان واقعاً شادمان بودند. اگر کارکردی اندکی کمتر داشتند، رؤیای المپیک برایشان رؤیا باقی می‌ماند. اما هیچ ورزشکار المپیکی برای بردن مدال نقره جشن نمی‌گیرد. این مدال فقط یادآور آن است که شما مدال طلا را ازدست‌داده‌اید.

بولت سی‌امین سالروز تولدش را در شب مراسم پایانی المپیک جشن خواهد گرفت و یک سال دیگر به پایان دوران فوق‌العاده المپیکی‌اش نزدیک‌تر خواهد شد. گاتلین هم در آستانه المپیک ۲۰۲۰ توکیو احتمالاً بازنشسته می‌شود. اما به نظر می‌رسد دوگراس ۲۱ ساله آینده دو سرعت را در اختیار داشته باشد.

ْ Quartz