در اين نشست كه روز گذشته در آستانه بررسي برنامه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي در مجلس برگزار شد 2 مطالبه جدي در راس مطالبات انجمن‌هاي ميراث فرهنگي و گردشگري كشور قرار داشت؛ نخست تكميل نقشه باستان‌شناسي كشور كه چندين سال است به تعويق افتاده است و ديگري حفاظت از غارهاي تاريخي و طبيعي ايران كه به گفته جواد نظامدوست رئيس سابق انجمن غار و غارشناسي ايرانيان وضعيتي اسفبار دارند.
- نقشه‌اي براي حفاظت از آثار تاريخي
تدوين نقشه باستان‌شناسي كشور در سال 1339توسط دكتر عزت‌الله نگهبان باستان‌شناس ايراني آغاز شد. دكتر نگهبان در تلاش خود براي تدوين نقشه باستان‌شناسي كشور به‌دنبال تهيه بانك اطلاعات باستان‌شناسي كشور و ارزيابي اطلاعات موجود از آثار تاريخي و فعاليت‌هاي باستان‌شناسي كشور بود. او در ادامه تلاش‌ها براي تدوين نقشه باستان‌شناسي درصدد ثبت آثار تاريخي موجود در اين نقشه در فهرست ميراث ملي و جهاني بود. اين باستان‌شناس همچنين تلاش كرد حفاظت از آثار تاريخي و دانشنامه آثار تاريخي و فرهنگي كشور را با تدوين نقشه باستان‌شناسي كشور فراهم كند. عمر او اما كفاف تكميل اين نقشه را نداد.
همزمان با تلاش‌هاي دكتر نگهبان، سال 1380نيز شيوه‌نامه تهيه نقشه‌هاي باستان‌شناسي به‌صورت استاني تدوين شد. براساس اين شيوه نامه، تهيه نقشه باستان‌شناسي كشور قرار بود در چند فاز انجام شود كه نخستين فاز آن در دولت قبل انجام و طي مراسمي از آن رونمايي شد. در فاز نخست كه به سرپرستي دكتر عباس مقدم باستان‌شناس انجام شد، 45هزار اثر باستاني اعم از تپه، غار و بناهاي تاريخي در اين نقشه جانمايي شد. همان روزها مقدم اعلام كرد، اگر حمايت‌ها از تكميل نقشه باستان‌شناسي ادامه يابد، اين نقشه تا 10سال آينده تكميل مي‌شود؛ اما به‌دليل نبود حمايت، كار تدوين نقشه باستان‌شناسي كشور تا به امروز بر زمين مانده است.
اكنون انجمن‌هاي ميراث فرهنگي تكميل نقشه باستان‌شناسي كشور را در ديدار با نمايندگان مجلس، ضروري دانسته‌اند. ناصر پازوكي، باستان‌شناس، خطاب به نمايندگان مجلس از بي‌توجهي به تكميل نقشه باستان‌شناسي كشور كه مشخص‌كننده تمامي آثار منقول و غيرمنقول هر استان است، انتقاد كرد. او گفت كه نبود نقشه باستان‌شناسي كشور تهديدي جدي براي محوطه‌هاي باستاني در اجراي طرح‌هاي عمراني و كشاورزي است.
- مرگ غارهاي ايران
وضعيت اسفبار غارهاي تاريخي و طبيعي كشور نيز در نشست با نمايندگان مجلس بررسي شد. جواد نظامدوست، رئيس پيشين انجمن غار و غارشناسي ايرانيان و عضو اتحاديه جهاني غارشناسي به نمايندگان مجلس گفت كه غارهاي كشور به‌دليل فعاليت‌هاي معدنكاوي و اجراي طرح‌هاي نسنجيده گردشگري به‌شدت تخريب شده‌اند.
غارهاي ايران عمر چند ميليون ساله دارند و برجاي مانده از دوره‌هاي مختلف زمين‌شناسي هستند. اين غارها ارزش‌هاي زيست‌محيطي و زمين‌شناسي بسيار دارند. با وجود اين، برخي غارهاي ايران به‌دليل ناآگاهي گردشگران و بي‌توجهي مسئولان استاني تخريب شده‌اند. اين درحالي است كه ده‌ها گونه جانوري در غارهاي ايران سكونت دارند كه از آن جمله مي‌توان به ماهي كور، خفاش، كبوتر، سوسك‌ها و عنكبوت‌هاي غارزي اشاره كرد.
هم‌اكنون، تخريب غارها و هجوم گردشگران به دالان‌هاي طبيعي باستاني موجب مرگ زودرس غارهاي زنده ايران به‌دليل تغيير وضعيت آب‌وهواي داخل آنها شده است. بنا به گفته كارشناسان برخي غارهاي ايران نبايد كاربري گردشگري داشته باشند؛ زيرا اهميت مطالعاتي و تحقيقاتي دارند و از بررسي آنها اطلاعات بسيار ارزشمندي از تغييرات آب‌وهوايي و گرمايش زمين به‌دست مي‌آيد.
فاطمه واقف، غارشناس و از پيشگامان نقشه‌برداري از غارهاي ايران، پيش‌تر به همشهري گفته بود كه دغدغه كنوني جهاني در برخورد با غارها موضوع حفاظت از آنهاست درحالي‌كه در ايران موج گردشگري غار با هدف كسب منافع مالي به راه افتاده و آسيب‌هاي جدي به غارهاي كشور وارد شده است.
حالا جواد نظامدوست، عضو اتحاديه جهاني غارشناسي و رئيس سابق انجمن غار و غارشناسي ايرانيان به هيأت رئيسه فراكسيون ميراث فرهنگي و گردشگري مجلس گفته كه وضعيت غارهاي كشور تأسفبار است و بايد فكري به حال حفاظت از اين داشته‌هاي طبيعي و باستاني كشور كرد.
نظر شما