پدرش کارمند راه‌آهن بود و به همین خاطر، بیشتر دوران کودکی داریو در سفر از شهری به شهر دیگر گذشت. او در دیدارهایی که از مزرعه پدربزرگش داشت با او برای فروش محصولاتش همراه می‌شد. پدربزرگ برای جلب نظر مردم شهر به نقل داستان‌های جذاب می‌پرداخت و نخستین آشنایی داریو با داستان‌سرایی در همین دوران اتفاق افتاد.
در سال۱۹۴۰، هنگامی که بسیار جوان بود، به شهر میلان نقل مکان کرد و در آکادمی هنرهای زیبای بررا (Brera) مشغول تحصیل شد. پس از جنگ، در دانشکده معماری پلی‌تکنیک میلان ثبت نام کرد اما دانشگاه را نیمه‌تمام گذاشت.
مادرش زنی روشنفکر و سرزنده بود و در محیط پرشوری که در خانه ایجاد کرده بود، داریوی جوان توانست با نویسندگان بزرگی همچون برشت، مایاکوفسکی و لورکا آشنا شود. وی در سال۱۹۵۲ و با نوشتن مونولوگ‌هایی برای رادیو، همکاری‌اش را با رادیو و تلویزیون دولتی ایتالیا RAI آغاز کرد.
در سال۱۹۵۴ با فرانکا رامه - بازیگر اصلی آثارش- ازدواج کرد و ۵سال بعد کمپانی «فو - رامه» را که تعدادی از آثار مهم وی همچون «مقصر همیشه شیطان است»(۶۶-۱۹۶۵) محصول فعالیتهای آن است، تأسیس کرد.
نمایشنامه‌های سیاسی مربوط به این دوره از زندگی فو با طعم تلخ نقد اجتماعی، قهرمانان نادرست، بوروکراسی دولتی و امپریالیسم آمریکایی را هدف قرار داده بودند. فو همواره یکی از مخالفان سیستم سیاسی و اجتماعی دوران خود بود و این مخالفت‌ها را در غالب آثار تئاتری که اکثراً با سانسور مواجه می‌شدند، به نمایش می‌گذاشت.
در سال۱۹۶۲ به دعوت مدیر تلویزیون ایتالیا نویسندگی و کارگردانی یک برنامه تلویزیونی را بر عهده گرفت اما تعدادی از نوشته‌ها به دلیل داشتن محتوای سیاسی، دچار سانسور شدید شدند. داریو فو و همسرش به عنوان اعتراض، برنامه را ترک کردند و کناره‌گیری آنها از رادیو و تلویزیون تا ۱۵سال بعد ادامه پیدا کرد. در فاصله این سال‌ها داریو فو بیشتر به کارگردانی آثار نمایشی پرداخت.
در سال ۱۹۶۹ یکی از مطرح‌ترین آثارش «اسرار کمدی» را که کنکاشی است در شناخت ریشه‌های فرهنگ عامه، به روی صحنه برد. این مونولوگ بلند که در آن از زبان «گرملوت» (Grammelot) به شیوه‌ای سرگرم‌کننده استفاده شده با استقبال شدید تماشاگران مواجه می‌شود. گرملوت مخلوطی از «زبان محلی دره‌پو»، «شیوه بیان قرون وسطایی» و مترادف‌های خلق‌شده توسط خود فو است. بسیاری این اثر را شاهکار داریو فو می‌دانند. در سال‌های پس از آن به نوشتن متون نمایشی و آموزشی پرداخت که از جمله آنها «فرهنگ کوچک هنرپیشه» (۱۹۸۷) است که به فارسی نیز برگردانده شده است.
در سال‌های ۷۸-۱۹۷۷ فو به یکی از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان ایتالیا در عرصه بین‌المللی بدل شد و آثارش در ۵۰ کشور جهان چاپ و به ۳۰ زبان ترجمه شدند. فو در سال ۱۹۹۷میلادی موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد.
شناخته شده‌ترین کار اين نمایشنامه نویس، نغمه‌پرداز و ترانه‌سرا و نویسنده ایتالیایی، «مرگ تصادفی یک آنارشیست»، اولین بار در ۱۹۷۰ اجرا شد و بعدها در ۴۰ کشور به صحنه رفت. داستان تلخ و واقعی کارگر راه آهنی که به جرم بمب گذاری دستگیر شد و در بازداشت مرد در حالی که هیچ ربطی به بمب گذاران واقعی نداشت. اما این داستان تلخ در دستان فوی بازیگر/ نویسنده و کارگردان به کمدی تمام عیاری تبدیل شده بود که شیوه‌های پلیس و فساد را افشا می‌کرد.
فو برای این فعالیت‌ها بارها تهدید به مرگ شد. مورد حمله فیزیکی قرار گرفت و فرانکا رامه، همراه و همکارش در ۱۹۷۳ ربوده شد. رامه شکنجه شد و ربایندگان، که بعدها معلوم شد با پلیس دولتی مرتبط بودند، به او تجاوز کردند. تا اواسط دهه ۸۰ آمریکا به آنها که برای اجرای آثارشان می‌خواستند به آنجا سفر کنند ویزا نمی‌داد و کلیسای ایتالیا حتی به جایزه نوبل او در ۱۹۹۷ اعتراض کرد.
پس از جایزه نوبل و جهانی شدن آثار فو، واکنش او به سیاست روز بیشتر هم شد. در سال ۲۰۰۳ نمایش «غیرطبیعی با دو مغز» را نوشت که داستان سوءقصد به پوتین و برلوسکونی است. پوتین می‌میرد اما برلوسکونی جان سالم به در می‌برد در حالی که هم مغز خودش را دارد و هم مغز پوتین را. در سال ۲۰۰۵ نمایشی با نگاه به زندگی و فعالیتهای ضد جنگ سیندی شیهان، زنی که پسرش را در جنگ عراق از دست داد، نوشت.
داریو فو روز ۱۳ اکتبر ۲۰۱۶ و در روزی درگذشت که جایزه ادبی نوبل سال نیز در همان روز اعلام شد.
داریو فو در ایران هم چهره‌ای نسبتا شناخته شده است و برخی از آثارش برگردان فارسی و حتی اجرای صحنه‌ای شده‌اند. مرگ تصادفی یک آنارشیست مهمترین کتاب اوست که اوایل دهه هشتاد از سوی نشر قطره منتشر شد.
نمایش «همه دزدها نیستند» توسط گروه تیاتر پویا به طراحی و کارگردانی نوید جعفری و با حضور: علیرضا جهاندیده، حسین چناری، نوید جعفری، محمد علی امیری و مهری منصوری، نیلوفرتقوی فرد، مرجان فراحی در تابستان ۱۳۹۲ در شیراز به روی صحنه رفت و عنوان پرمخاطب‌ترین نمایش سال را از آن خود کرد
نمایش جسدهای پستی در سال ۱۳۹۳ در اجرای عمومی شیراز توسط گروه تئاتر پویا به کارگردانی علیرضا جهاندیده به روی صحنه رفت.
نظر شما