به گزارش ایرنا، علیرضا زراسوندی روز سه‌شنبه در نشست تخصصی "گرد و غبار، بایدها و نبایدها" که به مناسبت هفته پژوهش در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار کرد: طرح پنج ساله مقابله با گرد و غبار تدوین و به نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی ارائه شده است که برای اجرا به یک هزار میلیارد تومان نیاز دارد و امیدواریم دولت برای تامین اعتبار آن همکاری کند.
وی با تاکید بر این که مساله گرد و غبار در خوزستان باید همانند طرح احیای دریاچه ارومیه به صورت ملی دیده شود، افزود: اعتبار زیادی به طرح احیای دریاچه ارومیه پرداخت می‌شود، در حالی که اعتبار بسیار ناچیزی برای گرد و غبار اختصاص می‌یابد و خوزستان مجبور می‌شود از اعتبارات داخلی خود هزینه کند.
زراسوندی با بیان این که همه مردم خوزستان روی حل مشکلات زیست محیطی این استان اتفاق نظر دارند، اضافه کرد: بحران آب و خشک شدن رودخانه‌ها، اجرای طرح‌های انتقال آب میان حوضه‌ای از رودخانه‌های خوزستان تبعات منفی بسیاری دارد که از جمله آنها تشدید توفان‌های گرد و غبار است.
- 190 کانون خارجی
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به این که بسیاری از روزها گرد و غبار خوزستان ناشی از کانون‌های خارجی است، گفت: بر اساس مطالعاتی که انجام شده بیش از 190 کانون در خارج از کشور ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند که در کشورهای عراق، اردن، سوریه و عربستان واقع هستند.
وی افزود: در قدیم نیز گرد و غبار در خوزستان اتفاق می‌افتاد اما در سال‌های گذشته تعداد روزهای گرد و غباری بسیار زیاد شده به طوری که در خوزستان سالانه تا 90 روز گرد و غباری با ماندگاری 2 روز ثبت شده که آن را می‌توان یک فاجعه زیست محیطی نامید.
زراسوندی با بیان این که ذرات گرد و غبار می‌توانند مسافت طولانی و بین قاره‌ای را طی کنند اظهار کرد: در دنیا مسافت 6 هزار و 500 کیلومتر (از آفریقا تا آمریکا) برای گرد و غبار ثبت شده است و در کشور نیز بیش‌ترین مسافتی که توسط ذرات طی شده یک هزار و 800 کیلومتر بوده است.
وی تاکید کرد: این یافته بسیار معنی‌دار است و نشان می‌دهد که باید روی منطقه‌ای در عراق تمرکز کنیم که کنترلی روی آن نداریم.
- ظهور "زبانه بهاره"
مدیر مرکز مطالعات منطقه‌ای ریزگردها با بیان این که در گذشته 2 بازه زمانی تابستانه و زمستانه (زبانه تابستانه و زبانه زمستانه) برای وقوع گرد و غبار در کشور ثبت شده بود گفت: در خوزستان بیش‌تر رخدادها تابستانه است و در این زمان گرد و غبار تا مرکز کشور نیز پیش می‌رفت.
وی اظهار کرد: در بازه زمانی زمستانه، اغلب نواحی غربی کشور درگیر می‌شوند.
زراسوندی با اشاره به ثبت "زبانه بهاره" در خوزستان تاکید کرد: در خوزستان برای نخستین بار بازه زمانی جدیدی برای وقوع گرد و غبار تعریف شده که در فاصله بهمن تا فروردین رخ می‌دهد و آن را زبانه بهاره نام‌گذاری کرده‌ایم.
وی گفت: گرد و غبارهای بهاره در خوزستان تحت تاثیر باد غالب جنوب شرق به شمال غرب هستند که اگر چه از کانون‌های جنوب عربستان نشات می‌گیرند اما به وسیله کانون‌های گرد و غبار در جنوب و شرق خوزستان تشدید می‌شوند که نمونه آن را در بهمن 93 در اهواز مشاهده کردیم.
زراسوندی اضافه کرد: در تلاش هستیم که این بازه زمانی جدید را در کارگروه ملی گرد و غبار مصوب کنیم.
- 55 هزار هکتار کانون بحرانی ریزگرد
رئیس بنیاد نخبگان خوزستان تاکید کرد: 350 هزار هکتار در خوزستان ظرفیت تبدیل شدن به کانون گرد و غبار را دارد که شامل هشت منطقه است و این کانون‌ها به ویژه در بازه بهاره هوای استان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی تصریح کرد 55 هزار هکتار از این میزان، که در تالاب هورالعظیم و بخش غیزانیه اهواز قرار دارد بحرانی است و باید در اولویت اقدامات مقابله با گرد و غبار قرار گیرد.
زراسوندی تاکید کرد: با توجه به این که روی کانون‌های خارجی کنترل نداریم پیشنهاد کرده‌ایم که کانون‌های داخلی در اولویت برنامه‌ها قرار گیرد تا مردم خوزستان حداقل در چهار ماه از سال، مشکل گرد و خاک نداشته باشند.
به گفته وی، نقشه‌های وقوع گرد و غبار از سال 2010 در خوزستان موجود است.
وی با بیان این که ایزوتوپ‌های سرب در گرد و غبار خوزستان شناسایی شده است گفت: میزان آن در غرب استان بیش‌تر از شرق استان است.
زراسوندی درباره آلودگی گرد و غبار با مواد رادیواکتیو که پیش از این در مقاله‌ای آن را مطرح کرده بود، اظهار کرد: عناصر رادیواکتیو (رادیوژن‌ها) از 2 جنبه حائز اهمیت هستند که درباره مساله پرتوزایی آن فقط سازمان انرژی اتمی می‌تواند اظهار نظر کند.
وی افزود: بر اساس مطالعاتی که انجام دادیم میزان این عناصر در یک بازه زمانی بالا بوده اما از سال 89 به بعد، خوشبختانه میزان آن کاهش یافته و به لحاظ عنصری دیگر مشکلی وجود ندارد.
زراسوندی تاکید کرد: با این حال معتقد هستیم که میزان اثرگذاری این عناصر به این مساله بستگی دارد که فرد چه اندازه در معرض این آلودگی قرار گیرد.
وی اضافه کرد: یکی از ایزوتوپ‌هایی که در گرد و غبار شناسایی شده ایزوتوپ سرب 208 است که با وجود مقایسه آن با همه آلاینده‌ها و عناصر اطراف، هنوز نتوانسته‌ایم منشاء آن را شناسایی کنیم و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.
زراسوندی اظهار کرد: در جنوب عراق با بیماری‌های عجیب روبه رو بودیم از جمله تولد نوزادان ناقص‌الخلقه که خوشبختانه این مساله در خوزستان مشاهده نشده است.
وی همچنین گفت: در گرد و غبارهای خوزستان برای نخستین بار مشاهده کردیم که باد با سرعت بسیار کم (پنج تا 10 کیلومتر بر ثانیه) می‌تواند موجب وقوع گرد و خاک شود که این مساله نشان از کانون‌های مستعد گرد و غبار در استان دارد.
زراسوندی افزود: زمین‌های زراعی در خوزستان که آبی برای کشاورزی ندارند بخشی از کانون‌ها را تشکیل می‌دهند که نمونه آن را در غیزانیه شاهد هستیم.
- ریزگرد و سلامت
این استاد دانشگاه با بیان این که برای برنامه‌ریزی استراتژیک در زمینه گرد و غبار نیاز است که مطالعات اولیه راجع به این پدیده انجام شود افزود: در سال‌های قبل هیچ مطالعاتی راجع به گرد و غبار نداشتیم و حتی از اندازه ذرات و ترکیبات آن اطلاعی در دست نبود اما اکنون مطالعات فیزیکی و شیمیایی گرد و غبار کامل شده است.
وی اظهار کرد گرد و غبار در این سال‌ها دریچه جدیدی از علم را در منطقه گشوده است به طور مثال "جامعة الکویت" و مراکز تحقیقاتی آن تحقیقات زیادی را در دست اجرا دارند که با همکاری متخصصان این حوزه در جهان انجام می‌دهند که با ما تبادل اطلاعات نیز انجام می‌دهند.
زراسوندی گفت: گرد و خاک هم اکنون برای بشر از جنبه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و سلامت دردسر ساز شده و در خوزستان هزینه‌های هنگفتی را به دولت و مردم تحمیل کرده است.
وی با بیان این که نباید فراموش کرد که پدیده‌های زیست محیطی، اثر روانی بسیاری بر جامعه دارند و آزاردهنده هستند تصریح کرد: نمونه این مساله در انتشار بوی نامطبوع پساب کارخانه الکل‌سازی (ویناس) در اهواز شاهد بودیم که با وجود بی‌خطر بودن ماده ویناس، اما آثار روانی مخرب در شهروندان مشهود بود و گرد و خاک نیز به همین صورت است به طوری خروج نخبگان و متخصصان را نیز ناشی از همین مساله می‌دانند.
زراسوندی مهم‌ترین عوارض گرد و خاک را مربوط به حوزه سلامت دانست و افزود: آلرژی‌ها، بیماری‌های تنفسی و آسم و آلرژی‌های پوستی با این پدیده مرتبط هستند که نیاز به تحقیقات بیش‌تر دارند.
- همکاری 50 کشور
مدیر مرکز منطقه‌ای تحقیقات گرد و غبار با اشاره به اقدامات بین‌المللی برای مقابله با گرد و غبار اظهار کرد: مساله گرد و خاک در ایران قرار است به زودی در یک اجلاس بین‌المللی طرح شود.
وی افزود: پیش از این تلاش‌های ایران برای همراه کردن کشورهای منطقه در اقدامات مقابله‌ای گرد و غبار به نتیجه نمی‌رسید اما با ورود سازمان‌های بین‌المللی اکنون می‌توانیم امیدوار باشیم که این همکاری محقق شود.
زراسوندی ادامه داد: قرار است 50 کشور درگیر با گرد و غبار در پنج قاره جهان، قطعنامه پیشنهادی را امضا کنند که در این صورت می‌توان از کمک‌های بین‌المللی برای مقابله با این پدیده استفاده کرد.
زراسوندی همچنین با اشاره به این که هورالعظیم یکی از کانون‌های مهم گرد و غبارهای خوزستان است اضافه کرد: اکنون بخش عراقی هورالعظیم، آب بیش‌تری نسبت به بخش ایرانی دارد؛ البته با فشارهایی که استان وارد کرده و بارندگی و وقوع سیلاب، بخش ایرانی این تالاب نیز وضعیت بهتری نسبت به گذشته دارد.
به گفته وی، وزارت محیط زیست عراق با همکاری سازمان‌های بین‌المللی نی‌زارهای هورالعظیم را احیا کرده است.
بر اساس این گزارش، خوزستان از سال 80 با پدیده گرد و غبار درگیر است و مساله مقابله با گرد و غبار یکی از مهم‌ترین خواسته‌های مردم این استان بوده است تا کنون همایش‌ها و مطالعات زیادی روی این پدیده صورت گرفته اما مقابله عملی با این پدیده به کندی پیش می‌رود.
کنسرسیوم ریزگردها از سال 90 در دانشگاه شهید چمران اهواز تشکیل شده است.
نظر شما