علیرضا سلطانی: گروه تدوین برنامه پنجم توسعه از مدتی پیش با حکم رئیس‌جمهور کار خود را آغاز کرده است.

فارغ از بحث‌هایی که اخیرا پیرامون ترکیب گروه مزبور مطرح شده که البته خود دارای اهمیت است، نکاتی درزمینه چگونگی تدوین این برنامه متذکر می‌شود.

1 - برنامه‌های توسعه معمولا اسناد توسعه‌ای میان‌مدت است که در چارچوب برنامه‌های بلند‌مدت تعریف می‌شوند و در قالب برنامه‌های کوتاه‌مدت( قوانین بودجه) ماهیت عملیاتی پیدا‌می‌کنند.

ایران در میان کشورهای درحال‌توسعه از جمله کشورهایی است که سابقه‌ای دیرینه قبل و بعد از انقلاب در تدوین و اجرای برنامه‌های میان‌مدت دارد که به جز یکی دو برنامه، کاملا به اهداف خود نرسیده‌اند و عملا زمینه تحرک و پویایی اقتصادی فراهم نساختند.

این سابقه دیرینه باید آسیب‌شناسی شده و نقاط قوت و ضعف آن در تدوین برنامه‌های آینده مورد توجه قرار گیرد تا فرصت‌های توسعه‌ای کشور از دست نرود. بنابراین مقدمه کار این گروه بررسی برنامه چهارم توسعه و میزان تحقق اهداف آن است.

2 - تجربه برنامه‌های توسعه در کشورهای موفق نشان می‌دهد که این برنامه‌ها بر مبنای شرایط و متغیرهای پایدار و باثبات توسعه تدوین شده‌‌ و کمتر تحت‌تأثیر متغیرهای محیطی موقت قرار گرفته‌اند.

طبیعی است یک برنامه موفق و جامع توسعه‌ای برنامه‌ای است که سازوکارهای انعطاف‌پذیری نیز در آن برای مواجهه با تغییرات احتمالی مورد لحاظ قرار گیرد. اما ماهیت و خاصیت برنامه‌های توسعه ثبات‌بخشی امور کشور در یک شرایط پایدار است.

3 - انقطاع توسعه‌ای بزرگترین آفت توسعه کشور است که هزینه‌های زیادی را نیز تحمیل کرده است. در واقع برنامه‌های توسعه در بستر یک فرایند باثبات و ادامه‌دار شکل می‌گیرند و به نتیجه ‌می‌رسند و هر برنامه میان‌مدت تکمیل‌کننده برنامه قبلی و اصلاح شده آن است.

به عبارت دیگر برنامه‌های توسعه نباید تحت‌تأثیر فضای سیاسی و جابه‌جایی‌ دولت قرار گیرد. برنامه‌های توسعه باید از چنان پشتوانه سیاسی تصمیم‌گیری برخوردار باشد که عملا خود را به ساختارهای سیاسی و اجرایی تحمیل کند و در تدوین و اجرا کمتر تحت‌تأثیر سلایق قرار گیرند.

4 - برنامه توسعه موفق در شرایط کنونی برنامه‌ای است که با لحاظ امکانات، توانمندی‌ها و نیازهای روز کشور و در ظرف اقتصاد جهانی، توجه به الزامات آن و با نگرش تعامل و رقابت با عوامل آن   تدوین و اجرا شود.

5 - یکی از فرصت‌هایی که تدوین‌کنندگان و مجریان برنامه پنجم توسعه دراختیار دارند سیاست‌های کلان اصل 44 قانون اساسی است. برنامه‌های قبلی توسعه عموما با معضل بزرگ فقدان پارادایم حاکم مواجه بودند به این دلیل روند تدوین و اجرا با موانع زیاد و اهداف متناقض مواجه بود.

این مشکل در حال حاضر با تدوین سیاست‌های کلان اصل 44 و شکل‌گیری یک پارادایم واحد توسعه‌ای بر مبنای اقتصاد رقابتی از بین رفته و می‌توان امیدوار بود فرایند تدوین و اجرای برنامه‌های آینده با سرعت و کیفیت بالاتری تداوم یابد. بنابراین روح حاکم بر برنامه پنجم توسعه باید تحقق اهداف بزرگ این سیاست‌ها باشد.

6 - تدوین و تنظیم مبانی نظری برنامه پنجم توسعه از اهمیت بالایی برخوردار است. وجود یک مبنای نظری منسجم، مستدل و مستحکم تدوین محتوای برنامه را تسهیل می‌کند.

لازم است این مبانی در گام اول در مواجهه کارشناسان اقتصادی و توسعه‌ای گذاشته شود تا با بررسی و اجماع بیشتر به پشتوانه محکمی برای برنامه پنجم تبدیل گردد.

کد خبر 35603

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست داخلی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز