انگار یادشان رفته ما ایرانی‌ها، بهانه‌های بزرگی برای شاد بودن وخندیدن نمی‌خواهیم و در فرهنگمان، ضرب المثلی نظیر «خنده بر هر درد بی‌درمان دواست» را داریم!
تحقیقات مختلفی که در سرتاسر جهان روی تأثیرات خنده بر سلامت انجام شده هم بیانگر این حقیقت است که شاید خنده واقعا بهترین دارو باشد؛ خنده، فشارهای زندگی روزمره را کاهش می‌دهد و باعث بالا رفتن کیفیت واکنش‌ها در محیط کار می‌شود، بهترین دارو برضد استرس است و باعث کاهش هورمون‌های استرس زا در بدن شده و واکنش بدن را به هنگام فشارهای عصبی تغییر می‌دهد.
با این همه، تنها در یک مورد است که دانشمندان در رابطه با خندیدن، هشدار داده‌اند و آن در بیماران مبتلا به آسم است! براساس نتایج یک پژوهش تازه، بیش از نیمى از کسانی که مبتلا به آسم هستند به‌دنبال خندیدن دچار حمله تنفسی مى شوند.
به گفته متخصصان دانشگاه نیویورک، خندیدن در این افراد، می‌تواند یکى از محرک هاى آغاز حمله‌های آسمی باشد. به گفته دکتر گرى، شروع حمله آسم با خنده ممکن است علامتى باشد که بیمار، نیاز به تنظیم مجدد داروهاى ضدآسم خود دارد.
زنان، بیشتر ازمردان می‌خندند
دانش بشری آنچنان پیشرفته شده است که برای هر عامل تأثیرگذاری برسلامت، رشته‌ای تخصصی در نظر گرفته و به کمک آن، ابعاد مختلف قضیه را به شکلی کاملا علمی و تخصصی بررسی می‌کند.
مثلا بررسی روان‌شناختی و تن شناختی خنده با اسم ژلاتولوژی (Gelatology) به مفهوم خنده شناسی معرفی می‌شود و پژوهشگران موضوع خنده یا ژلاتولوژیست‌ها هم می‌کوشند تا به ماهیت خنده پی برده و به این سؤال که چرا انسان می‌خندد، پاسخی علمی دهند.
آنها در پژوهش‌های خود دریافته‌اند که مغز انسان چگونه یک لطیفه یا شوخی را می‌گیرد و خنده، چگونه می‌تواند واقعا به صورت بهترین داروها عمل کند. این محققان دریافته اندکه بخش قدامی یا بیرونی قسمت خاکستری رنگ مغز، قسمتی است که یک موضوع خنده دار بر آن اثرمی کند و واکنش خنده را به وجود می‌آورد.
در این میان، دانشمندی به نام رابرت پروواین، از دانشگاه مریلند در بالتیمور آمریکا، دریافته است که ما در هنگام گفت‌وگوهای عادی به نسبت بیشتر می‌خندیم تا با شنیدن جوک و لطیفه که گهگاه پیش می‌آید. وی می‌گوید زن‌ها معمولا بیشتر از مردها می‌خندند، چون مردها، بیشتر به گفتن چیزهای خنده دارتمایل دارند.
همچنین گروهی معتقدند خنده مسری است؛ همان طور که خمیازه یک نفر دیگران را به خمیازه کشیدن وا می‌دارد. البته ژلاتو لوژیست‌ها یا خنده شناسان هنوز در این زمینه مدرک علمی ارائه نکرده‌اند، اما بد نیست بدانید مسری‌ترین مورد خنده در سال 1962 در تانزانیا اتفاق افتاد، و آن هنگامی بود که یک دسته دختر دانش آموز به خنده‌ای طولانی در آمدند، خنده آنها به افراد دور و بر آنها سرایت کرد، و خنده‌ای که از اینجا شروع شده بود، ماه‌ها در شهر ادامه یافت!
کمدی برای قلب
در توضیح اثرات سودمند خنده می‌توان به تأثیر آن بر بهبود عملکرد رگ‌های خونی و فواید بیشمار خنده بر قلب اشاره کرد. بر اساس نتایج تحقیقی در دانشگاه پزشکی مریلند، تماشای فیلم‌های کمدی به‌دلیل کمک به روان شدن جریان خون، برای قلب مفید است و باعث بهبود عملکرد رگ‌های خونی می‌شود.
این نتایج نیز از آنجا به دست آمده است که گروه تحقیقاتی دانشگاه مریلند در آمریکا از ۲۰ جوان سالم خواستند، ۱۵ تا ۳۰ دقیقه فیلم غم انگیز و خنده‌دار را به شکل جداگانه تماشا کنند. نشان داده شد هنگام تماشای فیلم‌های کمدی، جریان خون در همه شرکت‌کنندگان روان‌تر شده و تماشای فیلم تنها بر یکی از آنها بی‌تأثیر بود. محققان اعلام کردند نتیجه بدست آمده، با مصرف یک دوز داروهای قلبی برابر بود.
در مقابل، به گزارش نشریه تخصصی قلب آمریکا، تماشای فیلمی نظیر «نجات سرباز رایان» که مملو از صحنه‌های جنگی است، نتیجه معکوس داد به این معنا که جریان خون افراد مورد مطالعه در اثر اضطراب 35 درصد کاهش پیدا کرد، درحالی که خندیدن جریان خون را 22 درصد افزایش داد.
روند این آزمایش هم به گونه‌ای بود که شرکت‌کنندگان از یک شب قبل از انجام آزمایش، از نوشیدن مشروبات الکلی، مصرف ویتأمین یا سبزیجات و انجام ورزش‌های سنگین منع شده بودند؛ چرا که این موارد می‌توانند بر شدت جریان خون تأثیر بگذارند.
در نهایت، بررسی نتایج این تحقیقات حاکی از آن بود که در پی تماشای بخشی از فیلم اضطراب آور، جریان خون در رگ‌های بازوی 14 نفر از 20 داوطلب کاهش پیدا کرد، اما تماشای فیلم خنده دار باعث تمدد و سست شدن رگ‌های خونی 19 نفر از 20 داوطلب شد و محققان دریافتند که خندیدن باعث اتساع بافت‌های تشکیل دهنده جداره داخلی رگ‌های خونی، یا اندوتلیوم و افزایش جریان خون می‌شود.
واکنش اندوتلیوم، تأثیر زیادی بر عملکرد رگ‌های خونی و تنظیم جریان خون، انعقاد و غلظت خون دارد. سلول‌های اندوتلیوم در واکنش به زخم، عفونت یا التهاب شروع به ترشح مواد شیمیایی می‌کند. این جداره همچنین نقش مهمی در بروز ناراحتی‌های قلب و عروق بازی می‌کند و نقص عملکرد جداره داخلی رگ‌های خونی یکی از علائم اولیه ابتلا به ناراحتی‌های قلب و عروق است.
دکتر مایکل میلر، رئیس گروه تحقیقاتی، می‌گوید: آسیب به اندوتلیوم، نخستین مرحله تصلب شرایین (آترواسکلروزیس) است، بنابراین با توجه به نتایج مطالعه ما، قابل درک است که چرا خندیدن ممکن است برای حفظ سلامت اندوتلیوم و کاهش خطر بیماری‌های قلب و عروق مفید باشد.
میلر معتقد است اگر چه یافته‌های این تحقیق باید با تحقیقات بیشتر تکمیل شوند، اما نتایج فعلی نیز می‌تواند برای سینماروها جالب باشد. به گفته وی، تفاوت کلی شدت جریان خون میان وضع پریشان احوالی و خنده بیش از ۵۰ درصد است. وی تأکید می‌کند: هفته‌ای 3بار ورزش هر بار به مدت 30 دقیقه و 15 دقیقه خندیدن در روز، بر سلامت عروق تأثیر قابل توجهی دارد.
دکتر چارمین گریفیث از بنیاد قلب بریتانیا هم در این زمینه، می‌گوید: تأثیر تغییر حال و احساسات بر قلب و جریان خون به‌خوبی شناخته شده است و به‌نظر می‌آید یک خنده خوب، چه از شنیدن یک لطیفه در کنار دوستان باشد یا حین تماشای فیلمی خنده دار، برای قلب خوب است.
خندیدن، لاغر می‌کند
از فواید دیگر خندیدن این است که سامانه ایمنی بدن را بهبود بخشیده و موجب دریافت سطح بالاتری از اکسیژن می‌شود. خنده همچنین، به‌دلیل ایجاد فعالیت فیزیکی، تمام بدن را تحت‌تأثیر قرار داده و عاملی برای سوختن کالری و کاهش وزن اضافی است. براساس پژوهش‌های انجام شده، خندیدن، از پیری زودرس هم جلوگیری می‌کند.
بنابراین، دیدن فیلم‌ها یا خواندن کتاب‌های کمدی یا هر وسیله‌ای که سبب خندیدن شما در طول روز می‌شود، امری بسیار مفید برای حفظ سلامت است. همچنین افراد، در هنگام خندیدن تنها به موضوع خنده دار فکر می‌کنند و به این شکل فکر خود را از سایر مسائل استرس زا دور نگه می‌دارند.
به‌عنوان مثال، کسانی که مى خواهند براى کاهش وزن رژیم بگیرند، بهتر است روش دیگری را نیز آزمایش کنند چرا که دانشمندان دریافته‌اند خندیدن درست و حسابى آنقدر کالرى مى‌سوزاند که نمى توان نادیده‌اش گرفت.
پژوهشگران آمریکایى معتقدند۱۰ تا ۱۵ دقیقه خندیدن تمام عیار مى تواند به اندازه کالرى موجود در یک تکه شکلات متوسط را بسوزاند. در تحقیق این دانشمندان، به گروهى از داوطلبان، قسمت‌هایی ازفیلم هاى کمدى را نمایش دادند و میزان کالرى سوزانده شده توسط آنها را اندازه گرفتند.
نتایج نشان داد که خندیدن باعث ۲۰ درصد سوختن بیشتر کالرى مى شود و براساس محاسبه این دانشمندان ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خندیدن در روز مى تواند باعث سوزاندن ۵۰ کالرى در روز و ۲ کیلوگرم کاهش وزن در سال شود.
توصیه‌هایی برای شادی
شاد بودن آنقدرها هم سخت نیست. فرهنگ باستانی ایرانیان بر اساس شاد بودن و شاد کردن پایه گذاری شده است تا انسان‌ها بتوانند قدرتمند‌تر و تندرست‌تر زندگی کنند. روان‌شناسان می‌گویند توصیه‌های زیر به شما کمک می‌کند تا شادتر زندگی کنید:
1 -از چیزهای بسیار ساده هم می‌توان لذت برد و شاد شد. دیدن یک منظره زیبا، یک فیلم قشنگ یا یک دوست خوب هم می‌تواند انسان را شاد کند.
۲ - بهترین حالت را در خودتان و در شرایط موجود اطرافتان پیدا کنید. هیچ کس همه چیز ندارد و هر کس اندوهی دارد که با شادی زندگی آمیخته است. هنر آن است که در شرایط سخت بخندیم.
3 - شما نمی‌توانید همه را از خود خرسند و خشنود کنید، پس اجازه ندهید انتقادها شما را نگران کنند.
۴ - اجازه ندهید دیگران معیارهایتان را تعیین کنند، خودتان باشید و به چیزی که نیستید، تظاهر نکنید.
5 - کارهای سودمندی که از انجام آنها لذت می‌برید را بیشتر و بیشتر کنید.
6 - نفرت و حسادت را از خود دور کنید، چرا که این دو، دشمن روح شما هستند، روح شما را اندوهگین می‌کنند و هیچ اتفاق خوشی هم برایتان نمی‌افتد.
7 - علایق و دلبستگی‌های زیادی داشته باشید. اگر مسافرت دوست دارید و نمی‌توانید بروید، سینما را امتحان کنید. کتاب‌های جدید بخوانید، به پارک بروید یا ورزش و پیاده روی کنید.
8 - گذشته را درگذشته رها کنید و تنها از آن پند بگیرید و به خاطر داشته باشید درصورتی که مشکلی پیش آمد، همیشه به یافتن راه حل آن فکر کنیم نه به خود مشکل.
9 - خودتان را به کاری گوناگون سرگرم و مشغول کنید. کسی که سرش گرم باشد فرصتی برای غصه خوردن ندارد!
