اين عدد در سال 92به 2ميليون و 500هزار نفر رسيد و امسال به مرز 2ميليون و 700هزار نفر نزديك شده است. فقط در سال گذشته10 درصد افزايش در اين زمينه گزارش شده است. فوت همسر يا طلاق؛ به يكي از اين دو دليل هر سال تعدادي از زنان مجبورند علاوه بر غم تنهايي، بار اداره يك زندگي كه گاهي به اندازه بزرگ كردن 5بچه سنگين است را به دوش بكشند. به گفته شهيندخـت مولاوردي، معاون رئيس‌جمهوري در امور زنان و خانواده، 82درصد زن‌هاي سرپرست خانواده بيكار هستند. نتيجه افزايش اين افراد را جامعه‌شناسان طيف گسترده‌اي بررسي مي‌كنند كه يك سويش افزايش فقر و زنانه شدن آن و سوي ديگرش افزايش آسيب‌هاي اجتماعي و گونه‌هاي از فساد پنهان است. رسيدگي به وضعيت اين افراد هميشه يكي از دغدغه‌هاي مهم نهاد‌هاي حمايتي بوده است.كميته امداد و بهزيستي براي «توانمندسازي اين افراد به زمين و آسمان مي‌زنند اما باز هم همه گره‌ها باز نمي‌شود. ايجاد اشتغال براي 200هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزيستي و يك‌ميليون زن تحت پوشش كميته امداد كار دشواري است كه حتي اگر انجام بشود، باز جاي خالي حمايت‌هاي معنوي و عاطفي و البته نيازهاي جنسي را پر نمي‌كند. از اينجاست كه «پاي ازدواج مجدد» به ميان مي‌آيد؛نسخه‌اي كه هم آموزه‌هاي ديني تجويزش مي‌كنند و هم مددكاران اجتماعي و البته چندان جدي گرفته نمي‌شود.
- قفل بر ازدواج مجدد
دكتر اباذر اشتري، جامعه شناس مي‌گويد : باورهاي فرهنگي غلط راه ازدواج مجدد براي زنان و حتي مردان را آنقدر سخت كرده كه آنها گاهي تحمل همه رنج‌هاي زندگي به تنهايي را به اين دشواري‌ها ترجيح مي‌دهند:«جامعه ما خانمي كه حتي مدت‌ها بعد از طلاق يا فوت همسرش قصد ازدواج مجدد دارد را متهم به بي‌مهري و بي‌وفايي مي‌كند. وقتي زني كه به‌خاطر همسر قبلي‌اش سال‌ها تنها زندگي كرده در يك سريال يا فيلم، قهرمان جلوه داده مي‌شود، چنين نگاهي در جامعه عجيب هم نيست. در نتيجه همين فرهنگ است كه خانواده همسر فوت شده ممكن است رفتار درستي نداشته باشند و حتي رضايت ندهند كه نوه‌هاي‌شان با ناپدري زندگي كند. البته موانع ديگري مانند كنار آمدن خود فرزندان هم هست كه البته با تكنيك‌هاي روانشناسي و رفتاري قابل اصلاح است اما مشكل اصلي همان باور جامعه است». او با طرح اين پرسش كه كدام فيلم يا سريال را به‌خاطر داريد كه براي اين كار فرهنگسازي كرده باشد، يادآوري مي‌كند بايد دستگاه فرهنگي وارد ماجرا شوند.
- حمايت و تبليغ حداقلي
به‌نظر مي‌رسد هم‌اكنون حمايت‌هاي اوليه و حداقلي در اين زمينه وجود دارد. 2سال قبل وزير كار و رفاه اجتماعي از ابلاغ آيين‌نامه جديدي درخصوص عدم‌قطع مستمري پرداختي به زنان سرپرست خانوار درصورت ازدواج مجدد به سازمان تأمين اجتماعي خبر داد. در روزهايي كه عده‌اي هشدار مي‌دادند به‌دليل قطع مستمري اين زنان پس از ازدواج مجدد، عده‌اي از آنها چنين كاري نمي‌كنند يا ازدواج‌شان را ثبت رسمي نمي‌كنند، علي ربيعي هم اين كار را ظلم در حق آنها دانست و به سازمان تأمين اجتماعي ابلاغ كرد ديگر مستمري اين زنان پس از ازدواج مجدد قطع نشود.
چنين تصميمي در كميته امداد هم گرفته شده است.اين نهاد به اين نتيجه رسيده كه مشكل زنان سرپرست خانوار را نه در ايجاد اشتغال و توانمندسازي بلكه در «يك كوچه عقب‌تر» از آن يعني ازدواج مجدد حل كند.به اين ترتيب هم زن تنها و كودكان تحت سرپرستي او سرپرست قوي‌تري پيدا مي‌كنند و هم مشكل مالي‌شان حل مي‌شود.كميته امداد حتي براي اين كار بسته‌هاي تشويقي را هم درنظر گرفته است.
به گفته اداره امور حمايت‌هاي اجتماعي كميته امداد، تأمين كمك هزينه جهيزيه و تأمين مسكن، پرداخت حق بيمه اجتماعي آنها تا 2سال و استفاده از خدمات فرهنگي و آموزشي و همچنين استمرار پوشش درمان آنها و فرزندانشان بخشي از اين خدمات است. اين نهاد در اين زمينه البته موفقيت‌هاي حداقلي هم به‌دست آورده و آنطور كه معاون حمايت و سلامت خانواده كميته امداد مي‌گويد، فقط در سه‌ماه نخست امسال، 500نفر از زنان مدد جو ازدواج مجدد كرده‌اند.اين رقم در سال گذشته 3هزار و 700نفر بوده است كه به نسبت جمعيت نزديك به 3ميليون نفري اين افراد عدد قابل توجهي نيست. حتي اگر ازدواج مجدد را سهم زنان سالمند ندانيم، باز هم اهميت اين موضوع كم نمي‌شود، چه اينكه به استناد آمار 20درصد آنها سالمند هستند. رئيس كميته امداد كه اهميت اين موضوع را درك كرده است، بر فرهنگسازي در زمينه ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار تأكيد دارد و مي‌گويد:«قبح ازدواج مجدد اين افراد به‌عنوان يكي از عوامل توانمندسازي آنها بايد بكشند. ما در اين زمينه نمي‌توانيم كار زيادي انجام بدهيم. رسانه‌ها و چهره‌ها بايد به ميدان بيايند».
پايان اين گزارش، روي ديگر سكه است. زنان تنهايي كه در جامعه فشارهاي اقتصادي و اجتماعي را تحمل مي‌كنند، از زندگي‌شان راضي نخواهند بود و اين آغاز آسيب‌هاي اجتماعي گره خورده با حوزه زنان است. جامعه‌شناسان نيز نسبت به شيوع روابط اين افراد در قالب ازدواج موقت يا حتي گاهي غيرشرعي هشدار مي‌دهند.
نظر شما