گاهي با ديدن يك بنا آرام مي‌شويم و گاهي با يك بناي ديگر غريبگي مي‌كنيم؛ از هر دوي اينها نمونه‌هاي زيادي در معابر و كوچه‌هاي شهرمان به چشم مي‌خورد.
نماي ساختمان جزئي از نماهاي شهري است و پرداختن به آن مي‌تواند به هماهنگي و زيبايي منظر شهري منجر شود؛ بنابراين آنچه مورد توجه طراح شهر است جداره خياباني است، به‌عبارتي طراح شهر تنها به‌دنبال شاخص‌سازي ساختماني كه خالق آن است، نيست، بلكه هدفي فراتر از تك‌بنا داشته و در پي خلق نماي خياباني هماهنگ و باكيفيت و متناسب با زمينه و عملكرد است.
- نتايج مثبت كنار هم قرار گرفتن متخصصان و شهروندان
در يك پژوهش دانشگاهي كه در دانشكده هنر دانشگاه تهران انجام شده عوامل و نشانه‌هايي از نماي چند ساختمان مشخص در يكي از محله‌هاي مركزي تهران كه مورد توجه قرار گرفته و نما را بارز كرده، توسط 20متخصص و استاد حوزه شهرسازي استخراج شده است. اين متخصصان اعلام كرده‌اند هر كدام از اين نماها چه معنايي را منتقل مي‌كنند. سپس براساس نظر استادان، ديدگاه عموم شهروندان با جامعه آماري 160نفر با همين رويكرد مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است.
استادان شهرسازي، نماهايي كه در اين پژوهش به‌عنوان فاقد معماري و هويت نام گرفته‌اند را داراي ويژگي‌هايي چون عدم آرامش، غيرفرهنگي، نازيبا، متضاد با زمينه، مغشوش، غيرهماهنگ و كسل‌كننده دانسته‌اند؛ بناهايي كه نماي آنها داراي آرامش، قدمت، زيبايي، درونگرايي، هويت، خاطره‌انگيزي و... بوده و اين حس را به مخاطب القا كرده‌اند كه در زمره ساختمان‌هاي داراي سبك معماري قرار گرفته‌اند كه اغلب اين ساختمان‌ها كاربري غيرمسكوني و بعضا ويژه داشته‌اند.در گروه سوم نيز بناهايي قرار دارد كه زيبايي، هويت، هماهنگي، كارآمدي، مدرن بودن و ... به‌عنوان ويژگي‌هايشان نام برده شده و بيشترشان داراي سبك معماري و هويت بوده و عملكرد مختلط داشته‌اند.
سپس استفاده‌كنندگان از اين بناها با توجه به نتيجه تقسيم‌بندي ارائه شده از سوي متخصصان در مورد دارا بودن يا نبودن ويژگي‌ها و معنايي كه يك نما به وسيله بعضي نشانه‌ها و المان‌ها به‌كار رفته، مصالح، رنگ، نوع و شكل بام، بازشوها و پنجره‌ها القا مي‌كند نظر داده و امتيازدهي كرده‌اند. ايجاد حس آرامش، جذاب و مهيج بودن، هماهنگي با زمينه، فرهنگي و بومي بودن، درونگرايي، مدرن بودن، كارآمدي و... ازجمله اين موارد بوده‌اند. نتايج به‌دست آمده از اين تحقيق جالب است؛ مثلا نشان داده شده تراكم فضاي سبز در نماي ساختمان عامل تأثير‌گذاري در بروز حس آرامش و زيبايي دارد اما نوع و شكل فضاي سبز ايجاد شده تأثيري بر اين موضوع نداشته است. استفاده‌كنندگان از اين بناها همچنين اعلام كرده‌اند مواردي مثل خط آسمان، نوع مصالح، ارتفاع بنا، به كارگيري خطوط عمودي يا افقي و هماهنگي با جداره‌ها تأثير بسياري در القاي حس و معناي منتقل شده از ساختمان‌هاي مذكور دارد.
پژوهشگران اين تحقيق كار جالبي كرده‌اند و از نتايج به‌دست آمده راهنماي طراحي نماي خيابان را استخراج كرده‌اند؛ راهنمايي كه برگرفته از نظر متخصصان و ذينفعان بناست؛ ذينفعاني كه به گفته محمد سالاري، رئيس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر تاكنون نقشي براي آنها در كميته‌هاي نما و تدوين ضوابط ديده نشده و ضروري است كه اين اتفاق بيفتد تا روند فعاليت كميته‌ها به نتيجه مطلوب نزديك‌تر شود. سهيلا صادق‌زاده، مديركل معماري و ساختمان شهرداري تهران نيز به‌تازگي وعده داد كه قرار است سازوكاري براي در نظر گرفتن نظر شهروندان به‌عنوان ذينفعان واقعي بناها در كميته‌هاي نما در نظر گرفته شود.
- مواردي از راهنماي طراحي نما با توجه به نتايج پژوهش
عقب‌نشستگي و جلوآمدگي بناهاي مجاور نبايد در پيوستگي بصري اختلال ايجاد كند. بايد فرم بنا به‌گونه‌اي طراحي شود كه ظرفيت ايجاد رسته‌هاي سبز را افزايش دهد. تبعيت نماي كلي خيابان از فرمي واحد براي حفظ و ايجاد هويت در نماي خيابان لازم است. بايد تعدد و تنوع مصالح به‌گونه‌اي باشد كه بر انسجام بصري و ادراكي محدوده، تأثير منفي نداشته باشد. استفاده از رنگ يا مصالح متفاوت به‌منظور شاخص كردن برخي از كاربري‌ها در نماي خيابان درصورتي كه هماهنگي بصري نماي خيابان را مخدوش نكند، مجاز است.
نظر شما