بعد هم اين عكس‌ها را در شبكه‌هاي اجتماعي مي‌گذاريم و مباهات مي‌كنيم كه تصوير چه هواي پاكي را شكار كرده‌ايم. انگار نه انگار كه اساسا قرار بوده سقف بالاي سرمان آبي باشد و حالا گاهي چند روزي هم آلوده شود. متأسفانه اين روزها باد و باران هم ديگر خيلي به دادمان نمي‌رسد. قديم‌تر‌ها وقتي باران مي‌آمد تا چند روز هواي تهران صاف صاف بود، اما حالا اوضاع تغيير كرده است. باران فقط مي‌تواند چند ساعت هواي پايتخت را پاكيزه نگه دارد، دليلش اين است كه با عرض شرمندگي هواي شهر ما قدرت پالايش را از دست داده؛ يعني ديگر هيچ قدرتي در برابر عوامل آلوده‌كننده‌اش ندارد. اين آلوده‌كننده‌ها همان قاتلان هواي پاك ما هستند، قاتلاني كه خودمان آنها را به‌وجود آورده‌ايم و حذفشان هم فقط دست خودمان است. اگر مي‌خواهيد بدانيد دلايل آلودگي هواي شهر ما چيست و چه كاري از دست ما بر مي‌آيد اين صفحه را بخوانيد.
- متهم شماره يك: خودروها
ماشين‌ها، بلاي جاي پايتخت
تهران و شهرهاي بزرگ حالا با خودروهاي زيادش شناخته مي‌شود، يعني حالا اين جزو هويت پايتخت شده است. براساس مطالعات انجام شده 8۰درصد آلودگي هوا ناشي از منابع متحرك يعني خودروهاست. روزانه بيش از 1000خودرو در تهران توليد و روانه شهر مي‌شود و خودروي چنداني نيز از رده خارج نمي‌شود. با اين حساب، ما هر چقدر هم تونل و اتوبان و پل بسازيم و افزايش معابر داشته باشيم باز هم مشكل داريم.
چه كنيم؟| حتما شنيده‌ايد كه از ماست كه بر ماست. تا وقتي كه ما براي هر مسير دور و نزديكي از خودروي شخصي استفاده مي‌كنيم و پايمان را به ناوگان حمل‌ونقل عمومي نمي‌گذاريم، قصه آسمان تهران همين ماجراست. مي‌توانيد براي مسيرهاي معمول روزانه روي ناوگان حمل‌ونقل عمومي حساب كنيد و با يك برنامه‌ريزي ساده اتومبيل شخصي را به خيابان نياوريد. درضمن لازم نيست هر يك از اعضاي خانواده يك خودروي شخصي داشته باشند. اين هم جزو فرهنگ‌هاي غلطي محسوب مي‌شود كه اين روزها رواج يافته است.
- متهم شماره دو: موتورها
دوچرخ‌هاي دودزاي شهر
موتورسيكلت‌ها را هم بايد جزو آلايندههاي متحرك پايتخت به‌حساب آورد، با اين تفاوت كه اين وسايل نقليه دوچرخ تقريبا ۸ برابر بيشتر از خودروها هوا را آلوده مي‌كنند. آمارها نشان مي‌دهد كه 6درصد از وسايل نقليه شهر تهران را موتورسيكلت‌ها تشكيل داده‌اند. يكي از پارامترهاي مهم در ميزان توليد آلايندههاي وسايل نقليه، ميزان پيمايش وسايل نقليه به‌حساب مي‌آيد كه براي موتورها به‌طور متوسط 90كيلومتر در روز است.
چه كنيم؟| بهترين كار اين است كه موتورهاي قديمي را جايگزين موتورهاي جديد كنيم و اين وسايل نقليه را حتما به مراكز معاينه فني ببريم. خيلي‌ها نمي‌دانند كه مراكز معاينه فني تهران، بخشي را هم براي معاينه موتورها اختصاص داده‌اند. در ضمن يكي از راهكارهاي كاهش آلودگي ناشي از تردد وسايل نقليه، جايگزيني وسايل نقليه برقي با وسايل نقليه با سوخت فسيلي است. خب خوشبختانه در بازار موتورسيكلت، مدل‌هاي برقي اين وسيله نقليه موجود است كه هيچ‌گونه آلودگي‌اي توليد نمي‌كنند.
- متهم شماره سه: كارخانه‌ها
دردسرهاي كارخانه‌ها براي آسمان
با آنكه در بيشتر شهرهاي پيشرفته دنيا كارخانه‌هاي آلاينده فاصله قابل توجهي از شهر دارند، متأسفانه هنوز در بسياري از مناطق مسكوني تهران كارخانه‌هايي فعاليت مي‌كنند كه باعث آلودگي هوا مي‌شوند. بيشتر اين كارخانه‌ها هم زماني ساخته شده‌اند كه تهران كوچك بود و آن روزگار، كارخانه‌ها در بخش حاشيه‌اي شهر فعاليت‌شان را آغاز كرده بودند، اما حالا در محدوده شهر قرار گرفته‌اند.
چه كنيم؟| قانون مي‌گويد كه صنايع و مشاغل مزاحم نبايد در محدوده شهري حضور داشته باشند. شما به‌عنوان يك شهروند مي‌توانيد از همين قانون استفاده كنيد و خواستار خروج يك كارخانه آلاينده از شهرتان شويد. در تهران نخستين گام اين است كه با 137تماس بگيريد و موضوع را مطرح كنيد. بعد هم پيگيري‌هاي لازم را انجام دهيد تا به نتيجه مورد نظر برسيد. البته يادتان باشد كه جا‌به‌جاكردن يك كارخانه نسبتا بزرگ، كار يكي، دو روز نيست و مسلما يك فرايند زمان‌بر و طولاني مدت است.
- متهم شماره چهار: خودروهاي فرسوده
اخراج اتومبيل سالخورده از خيابان
خيالتان راحت! تا زماني كه اين خودروهاي فرسوده در خيابان‌هاي پايتخت جولان مي‌دهند، مشكل آلودگي حل نخواهد شد. كارشناسان در اين‌باره مي‌گويند يكي از مواردي كه نقش پر‌رنگي در آلوده شدن هوا ايفا مي‌كند تردد خودروهاي فرسوده است كه ۱۰برابر خودروهاي تازه توليدشده آلودگي توليد مي‌كند.
چه كنيم؟| در حال حاضر تسهيلاتي در قالب طرح نوسازي خودروهاي فرسوده درنظر گرفته شده كه مي‌توانيد با استفاده از اين تسهيلات، خودروي جديدي را جايگزين خودروي فرسوده خود كنيد. كمي خرج روي دستان مي‌گذارد اما در نهايت اتومبيل ايمن‌تري سوار مي‌شويد و هواي شهر را هم آلوده نمي‌كنيد. حداقل كار ديگري كه از دست‌تان برمي‌آيد مراجعه به مراكز معاينه فني و رفع نقص‌هاي احتمالي خودروي فرسوده‌تان است. اين‌طوري حداقل كمي جلوي آلايندگي اتومبيل قديمي‌تان را مي‌گيريد.
- متهمان ديگر
وقتي كاري از دستمان ساخته نيست
آلودگي هواي تهران و شهرهاي بزرگ ديگر كشور دلايل ديگري هم دارد كه براي حل آنها كاري از دست مردم عادي ساخته نيست. اينجا مهم‌ترين اين دلايل را مرور كرده‌ايم:
ظرفيت معابر و افزايش خودروها: براساس آخرين آماري كه راهور داده است حدود ۴ميليون خودرو و ۳ميليون موتورسيكلت در تهران داريم كه پيش‌بيني مي‌شود ۲ميليون و ۸۰۰ هزار خودرو در پيك ترافيكي شهر فعال باشند، در حالي كه ظرفيت معابر شهر ما براي ۸۵۰هزار تا يك ميليون خودرو است.
تهران در محاصره كوه‌ها: يكي از اصلي‌ترين معضلات پايتخت، اين است كه در محاصره كوه‌ها قرار گرفته است، يعني مشكلي اقليمي كه هيچ مقصري ندارد. تهران از 3 طرف توسط سلسله كوه‌ها احاطه شده است و به همين دليل جابه‌جايي هوا به‌درستي صورت نمي‌گيرد.
باد مخلوط با ريزگرد: وزش باد در تهران غرب به شرق است اما اين باد گاهي اوقات اصلا سروكله‌اش پيدا نمي‌شود و هر از گاهي هم كه سر مي‌رسد، نمي‌تواند چندان عرض اندام كند، تازه اگر با خودش بلايي مثل ريزگردها را نياورد. ريزگردها كه اخيرا به مشكلات شهر اضافه شده‌اند، براي افراد داراي مشكلات تنفسي و آسم بسيار خطرناك هستند.كانون بيشتر اين ريزگردها عراق و عربستان است.
خودروهاي غيراستاندارد: ما كه زبانمان مو درآورد از بس نوشتيم كه بسياري از خودروهاي داخلي غيراستاندارد هستند، اما حالا كه قرار است مقصران آلودگي هواي تهران را معرفي كنيم بايد باز هم يادآور شويم كه بسياري از محصولات كارخانه‌هاي اصلي توليد خودرو از استانداردهاي روز دنيا برخوردار نيستند و باعث آلودگي هوا مي‌شوند.
- آيا مردم به تنهايي مي‌توانند از عاملان آلودگي هوا شكايت كنند؟
اگر مردم به‌طور مستقيم به طرح شكايت حقوقي از متهمان آلودگي هوا بپردازند كه به‌عنوان مثال قوانين و وظايف را به درستي انجام نداده‌اند، قاضي مي‌تواند عنوان كند كه آنها (منظور شهروندان) در مقامي نيستند كه به عنوان مدعي خصوصي در اين مورد شكايت كنند. در اين صورت اگر مردم شكايتي نيز دارند، بايد يا به سراغ دادستان يا همان مدعي‌العموم يا سازمان محيطزيست به‌عنوان متولي حفظ محيطزيست بروند. در اين صورت، شكايت وجاهت قانوني و پيگيري پيدا مي‌كند. هرچند در برخي از كشورهاي اروپايي، ان‌جي‌اوهاي حافظ محيطزيست وجود دارند كه مي‌توانند در اين زمينه نقش مدعي‌العموم را داشته و درخصوص تخريب محيطزيست يا بحث آلودگي هوا ورود پيدا كنند. در واقع وقتي مردم احساس مي‌كنند كه در جايي محيطزيست به خطر افتاده، با مراجعه به اين انجمن‌ها مي‌توانند مدعي و شاكي باشند؛ اما در داخل كشور، اين امكان براي ان‌جي‌اوها وجود ندارد، در نتيجه براي طرح شكايت خود بايد به سراغ دادستان، سازمان محيطزيست يا حتي شهرداري بروند و موارد مدنظرخود را در قالب يك شكايت قانوني توسط اين سازمان‌ها پيش ببرند. اما اگر خسارت به مردم از سوي عاملان آلودگي هوا محرز باشد، به‌عنوان شاكي خصوصي مي‌توانند به طرح شكايت بپردازند و خسارت‌هاي خود را از متهم يا متهمان اين پرونده دريافت كنند.
نظر شما