او افزوده بود: با توجه بهاینکه سادهترین درمان بیماریهای خونی و غدد بیش از ۵۰۰هزار تومان است، نیاز است که افراد با 2 هزار تومان سلامت خود را تضمین کنند.
اما اصلا تست سلامت چیست و چرا لازم است که مردم هر 3 ماه یکبار اقدام به انجام آن کنند؟
دکتر علیرضا استقامتی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص غدد در پاسخ به این سؤال همشهری و با تأکید بر این که اصلا چیزی به نام تست سلامت وجود ندارد، میگوید: ما به تستهای دورهای که به صورت عام انجام میشود «چکآپ» میگوییم نه تست سلامت، علاوه بر این هیچکس چکآپ را 3 ماه یکبار توصیه نمیکند.
وی با بیان اینکه آمار 99 درصدی عدم مراجعه مردم برای انجام این تستها بهکل غلط است و اصلا چنین آماری پذیرفتنی نیست، ادامه میدهد: بهطور کلی چکآپ و انجام آزمایشهای دورهای یک کلمه کلی است و اینطور نیست که ما برای همه افراد آن را تقاضا کنیم، چون چکآپها هر 2 یا 3 سال و حتی هر 5 سال یکبار تکرار میشوند، مگر در مواردی از قبیل سنجش قند خون یا تریگلیسیرید.
در حالی که متخصصان اذعان دارند که برای یک فرد عادی و سالم انجام چکآپ به صورت مکرر ضروری نیست و بسیاری از مردم، بیش از حد لزوم به این آزمایشها اهمیت میدهند، به نظر میرسد که وجود یک پروتکل ملی برای غربالگری بیماریهای شایع و چکآپ بیماران، که مشخص کند هر فردی و در هر سنی باید برای انجام چه آزمایشهایی اقدام کند، ضروری است.
اما آیا تا به حال چنین پروتکلی در ایران تدوین شده است؟
دکتر استقامتی با ابراز تأسف از این که بهدلیل مشکلات اجتماعی و هزینههای بالا تا به حال نتوانستهایم چنین پروتکلی را تدوین کنیم، ادامه میدهد: هنوز در کشور ما بر سر این که یک پروتکل جامع که مشخصکننده انجام تستهای تعیینشده در سنین خاص باشد، توافق کلی میان متخصصان وجود ندارد.
وی میگوید: متخصصان رشتههای مختلف هر کدام در این مورد نظر خاص خود را دارند و هر کدام برای بیمار خود زمان خاصی را برای انجام این تستها تعیین میکنند، مثلا برای سرطان سینه در خانمهای بالای 50 سال ماموگرافی یا برای پوکی استخوان هر 2 سال یکبار تست تراکم استخوان تجویز میشود و این به معنای آن است که برای هر بیماری دستور خاصی برای تجویز چکآپ وجود دارد.
به گفته وی در حال حاضر ما برای غربالگری اکثر بیماریها از پروتکلهای غربالگری تدوین شده در کشورهای دیگر استفاده میکنیم، ولی با توجه به نیاز اجتماعی و شیوع بیماریهای مختلف در کشور خودمان لازم است که خود اقدام به تدوین یک پروتکل جامع کنیم.
این در حالی است که در حال حاضر اجرای غربالگری برای نوزادان مبتلا به کمکاری تیروئید و یا تست ماموگرافی و خیلی از تستهای دیگر بر اساس پروتکلهای تدوین شده کشورهای دیگر صورت میگیرد که مسلما بر حسب شرایط اجتماعی آن کشورها تهیه شده است.
به عقیده دکتر استقامتی در همه جای دنیا برای بیماریهای شایع و مهم غربالگری وجود دارد و اگرچه استفاده از این پروتکلها تا به حال برای ما مشکلی ایجاد نکرده، ولی استفاده مدام از آنها در کشور ما و بدون در نظر گرفتن شرایط بیماران به هیچ وجه استاندارد و علمی نیست و در دراز مدت مشکلاتی را ازجهت هزینه-اثربخشی ایجاد میکند.
بهعنوان مثال، اگر در کشوری مثل آمریکا تست قند خون هر 3 سال یکبار انجام میشود، شاید در کشور ما باید این اتفاق هر 2 سال یکبار یا حتی زودتر بیفتد.
در این میان، دکتر علی خانی، متخصص داخلی نیز با اشاره به این که منظور از چکآپ ارزیابی عمومی وضعیت بدن است به همشهری میگوید: ما در هر سن خاصی تست خاصی داریم که بیانگر سلامت فرد در همان دوره زندگی است و انجام این تستها در سنین کودکی، بزرگسالی و میانسالی کاملا با هم متفاوت هستند.
وی نیز با تأکید بر این که لزومی ندارد همه مردم را به انجام مکرر این تستها تشویق کنیم، میگوید: انجام چکآپ به صورت 3 ماه یکبار معنی ندارد مگر این که افراد بخصوصی داروهای خاصی را مصرف کنند.
دکتر خانی همچنین با بیان این که در حال حاضر ما طبق پروتکلهای کشورهای دیگر برای سنین بالای 35 سال تست ماموگرافی، تست گایاک (آزمایش مدفوع از نظر خون مخفی) برای سرطان روده را انجام میدهیم، ادامه میدهد: در حال حاضر مهمترین مشکل ما برای انجام چکآپهای دورهای هزینه بالای این تستهاست و شاید علت این که حتی در دورههای بلندمدت 2 تا 3 ساله هم مردم برای انجام این تستها مراجعه نمیکنند، گران بودن آنهاست.