2 اكنون اين وعده محقق شده است به‌طوري كه سال قبل 55درصد از معاملات بورس كالا به مبادلات اوراق مشتقه اختصاص يافت. اكنون او وعده مي‌دهد كه در سال‌هاي آينده بورس كالا به يك مرجع تعيين قيمت در برخي كالاها ازجمله زعفران و پسته تبديل خواهد شد. بعد از گذشت 2سال فرصتي دست داد تا با او درباره عملكرد سال95 و برنامه هايش در سال96 گفت‌وگو كنيم.
- عملكرد بورس كالا را در سال95 چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
همانطور كه از قبل در برنامه‌ها درنظر گرفته بوديم، قرار بود كه فعاليت بورس كالا عموما بر محور بازار مالي مبتني بر كالا استوار شود كه خوشبختانه به اهداف مورد نظرمان در سال95 دست پيدا كرديم، به‌طوري كه 55درصد از كل معاملات بورس كالا در سال قبل به معاملات مشتقه و 45درصد به معاملات بازار نقد اختصاص يافت. ضمن اينكه در سال95 چندين ركورد در بورس كالا شكسته شد و طي آن ركورد روزانه ارزش معاملات مشتقه شكسته شد و فقط در طول يك روز 73هزار قرارداد مشتقه سكه كه معادل 730هزار سكه بهار آزادي است، منعقد شد و اين يك ركورد بي‌سابقه در تاريخ بورس كالا بود. در عين حال در سال 1395ركورد ارزش كل معاملات بورس كالا هم با رقم 87هزارو 100ميليارد تومان شكسته شد.
- با اين مقدار مبادله مشكلي در سامانه معاملات به‌وجود نيامد؟
خير، در طول سال‌هاي گذشته زيرساخت‌هاي آي‌تي در بورس كالا به شكل مناسبي توسعه پيدا كرده است به همين دليل با وجود افزايش حجم معاملات و با وجود اينكه مراجعات انبوهي به سامانه معاملات بورس كالا انجام شد اما سيستم‌هاي معاملاتي به خوبي از اين ميزان معاملات پشتيباني كردند.
- فعاليت بورس كالا در حوزه بازار نقد در سال1395 چگونه بود؟
با وجود مخالفت‌هايي كه در حوزه پتروشيمي انجام مي‌شد اما با مديريت خوبي كه انجام شد ارزش معاملات پتروشيمي افزايش يافت.
- علت كاهش حجم معاملات بازار صنعتي و معدني چه بود؟
درحوزه بازار صنعتي و معدني با كاهشي كوچك در حجم معاملات روبه‌رو بوديم. كاهش حجم معاملات صنعتي و معدني مربوط به خروج چند شركت توليد‌كننده مانند آلومينيوم المهدي و كاهش عرضه‌هاي ذوب‌آهن اصفهان بود. اگر اين دو اتفاق نمي‌افتاد ما قطعا در حوزه محصولات صنعتي و معدني هم رشد قابل ملاحظه‌اي را تجربه مي‌كرديم.
- وضعيت معاملات كشاورزي در سال 1395چگونه بود؟
بيشترين رشد بورس كالا در سال 1395مربوط به معاملات كشاورزي بود كه طي آن ارزش معاملات كشاورزي نسبت به سال قبل 200درصد رشد كرد رشد معاملات محصولات كشاورزي همگام با سياست‌هاي دولت در بخش كشاورزي و در نتيجه اجراي روش‌هاي معاملاتي جديد رخ داد، به‌طوري كه اين روش‌هاي جديد منجر به كاهش بار مالي دولت شد.
- برنامه شما براي تالار محصولات كشاورزي در سال1396 چيست؟
يكي از برنامه‌هاي اصلي ما توسعه مبادلات كشاورزي است و قرار است تمركز ويژه‌اي روي محصولات كشاورزي داشته باشيم. به‌طور مثال، برنج به حوزه معاملات قيمت تضميني اضافه خواهد شد و مبادلات جو و ذرت هم به روش قيمت تضميني همچنان ادامه خواهد يافت.
- مبادله گندم در بورس به كجا انجاميد؟
در مورد گندم در انتظار مصوبه دولت هستيم. قرار بر اين است كه چيزي در حدود 2ميليون تن گندم توليدي كشور در سيستم بورس كالا مبادله شود. در عين حال ما در حال پذيرش آرد در هيأت پذيرش بورس كالا هستيم.
- چه برنامه‌هايي براي انجام معاملات مشتقه بخش كشاورزي داريد؟
در سال96 مبادلات مشتقه روي محصولات كشاورزي توسعه پيدا خواهد كرد. دغدغه‌اي كه عموما در بورس كالا وجود دارد اين است كه براي توسعه معاملات مشتقه ابتدا بايد يك بازار نقدي قوي وجود داشته باشد تا اين بازار بتواند به بازار مشتقه سيگنال قيمت بدهد.
در واقع اگر بازار نقد قوي در بورس كالا وجود نداشته باشد، امكان راهاندازي بازار مشتقه وجود ندارد. براي همين ما در سال قبل تلاش كرديم بازار معاملات نقد را قدرتمند كنيم. براي همين درنظر داريم بازار معاملات گواهي سپرده را روي محصول زعفران و ذرت راهاندازي كنيم تا بتوانيم بازار مشتقه اين دو محصول را كه محصولات استراتژيكي هستند، راهاندازي كنيم.
- امتياز بازار مشتقه زعفران چيست؟
قطعا اگر بتوانيم بازار معاملات مشتقه زعفران را در بورس كالا راهاندازي كنيم، ايران به مرجع قيمت‌گذاري اين محصول تبديل خواهد شد چراكه ما بزرگ‌ترين توليد‌كننده زعفران در دنيا هستيم. در مورد پسته، جو و ذرت هم همين شرايط حاكم است و اين امكان وجود دارد كه بتوانيم در ابعاد منطقه‌اي و جهاني به تعيين‌كننده قيمت تبديل شويم.اگر بتوانيم در سال‌جاري معاملات نقدي پسته را به شكل مؤثري تاسيس كنيم، اين امكان وجود دارد كه بازار مشتقه پسته در سال بعد به نحو مناسبي شكل بگيرد.
- برنامه شما براي حضور در بازار‌هاي جهاني و تقويت رينگ صادراتي چيست؟
متأسفانه در سال‌هاي گذشته نتوانستيم خيلي به اين موضوع بپردازيم اما امسال طرح‌هاي مربوط به حضور بورس كالا در بازار‌هاي جهاني را عملياتي خواهيم كرد. يكي از موانع ما در طول سال‌هاي گذشته براي توسعه فعاليت بورس كالا در بازار‌هاي جهاني تبادلات پولي بود كه اميدواريم با توجه به اجرايي‌شدن برجام بتوانيم مشكل نقل‌وانتقالات پولي- بانكي را حل كنيم. به همين دليل تاكنون با چند بورس خارجي مذاكراتي انجام داده‌ايم و اميدواريم امسال ارتباط با بورس‌هاي خارجي عملياتي شود.
- 2سال پيش كه شما به‌عنوان مديرعامل بورس كالا انتخاب شديد، وعده داديد كه معاملات اوراق بهادار را در بورس كالا توسعه خواهيد داد. اكنون كه اين وعده محقق شده است براي 2سال بعد چه وعده‌اي مي‌دهيد؟
برنامه ما اين است كه بيشتر بورس كالا را به يك مرجع قيمت تبديل كنيم براي همين اميدوارم به‌زودي بورس كالا به مرجع قيمت‌گذاري منطقه در برخي محصولات مانند زعفران، پست و قير تبديل شود اين كار مستلزم بازاريابي بين‌المللي است. در عين حال تلاش خواهيم كرد كه در بازار مشتقه بازيگران خارجي نيز داشته باشيم. براي اين كار حتما بايد سرمايه‌گذاري ثابت خارجي داشته باشيم.
- مقدمات اين كار چيست؟
براي اجراي اين طرح‌ها اول از همه بايد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري تخصصي تشكيل شوند ضمن اينكه بايد بازارگردان‌هاي تخصصي كالايي متولد شوند به اين معنا كه واسطه‌هايي در بورس كالا شكل بگيرند كه هم براي خودش و هم براي ديگران خريد مي‌كنند.اين واسطه‌ها بايد به‌صورت اختصاصي مربوط به بورس كالا باشند.
- يعني قصد داريد نهاد‌هاي اختصاصي بورس كالا را توسعه دهيد؟
بله، اين نهاد‌ها بايد به‌صورت اختصاصي مربوط به بورس كالا باشند و نبايد اينطور باشد كه 99درصد فعاليت‌شان در بورس اوراق بهادار باشد و يك درصد از فعاليت‌شان در بورس كالا انجام شود. اين نهاد‌ها بايد فعاليت‌هايشان در جهت اوراق بهادار مبتني بر كالا باشد. اگر اين نهاد‌ها ايجاد نشوند بورس كالا نمي‌تواند در بحث قيمت‌گذاري تبديل به يك بازار مرجع شود.
- بورس كالا براي تشكيل چنين نهاد‌هايي چه خدماتي خواهد داد؟
بورس كالا تاكنون هرگونه مشورتي كه نياز بوده، انجام داده است و در عين حال پيشقدم شده و از فعالان بازار خواسته است كه شركت‌هاي تأمين سرمايه‌هاي تخصصي و صندوق‌هاي كالايي تخصصي تشكيل بدهند. اين موضوع در عين حال به كمك نهاد‌هاي بازار نياز دارد. براي اين كار شركت‌هاي تأمين سرمايه بايد حوزه فعاليت‌شان را به سمت بازار‌هاي كالايي هم گسترش دهند چراكه اقتصاد ايران يك اقتصاد كالا‌محور است و اگر ما نتوانيم اوراق بهادار مبتني بر كالا راهاندازي كنيم، تاسيس بازار اوراق بهادار مبتني بر شركت‌ها و يا اوراق قرضه نمي‌تواند كمكي به اهداف اقتصادي ما بكند.
- لزوم عرضه مركبات در بورس كالا
عضو كميسيون اقتصادي مجلس با تأكيد بر لزوم عرضه مركبات در بورس كالا و ايجاد شفافيت در اين زمينه گفت: بورس كالا اين توانايي را دارد كه در كنار ساير محصولات كه درحال حاضر مورد معامله قرار مي‌گيرد مركبات را در اين بازار عرضه كند.
محمد حسن‌نژاد اقدامات سال گذشته بورس كالاي ايران را در حوزه كشاورزي تأثير‌گذار عنوان كرد و گفت: اجراي طرح قيمت تضميني شرايط جديدي را براي اين بازار مالي رقم زده به‌طور حتم بورس كالا توانايي پذيرش محصولات بيشتري را دارد.
او افزود: بورس كالا اين توانايي را دارد تا در كنار محصولاتي كه هم‌اكنون در بورس عرضه مي‌شود، مركبات را نيز مورد معامله قرار دهد.
حسن‌نژاد در رابطه با شفافيت بازار سرمايه گفت: مسئولان اقتصادي بايد به اين باور برسند كه يكي از بهترين ابزارها براي رسيدن به شفافيت اقتصادي، بازار سرمايه است كه بورس كالاي ايران نيز به‌عنوان يكي از اركان بازار سرمايه توانسته در سال‌هاي اخير خدمات زيادي به بازار كالاي كشور ارائه دهد.
او درباره عرضه برنج در سال‌جاري در كنار جو و ذرت گفت: بورس كالا اين توانايي را دارد تا در كنار ساير محصولات كه درحال حاضر مورد معامله قرار مي‌گيرد مركبات را در اين بازار عرضه كند.
نماينده مرند و جلفا در مجلس به توسعه طرح قيمت تضميني به جاي خريد تضميني اشاره كرد و اظهارداشت: به‌طور يقين توسعه اين طرح به نفع كشاورزان و باغداران خواهد بود. يكي از راهكارهاي كمك به بخش كشاورزي، شفاف‌سازي و نظام‌مند كردن بازار است كه در اين خصوص بايد از ابزار بورس كالا كمك گرفته شود.
حسن‌نژاد با بيان اينكه اگر قيمت تضميني جايگزين خريد تضميني شود شاهد رونق بورس خواهيم بود، تصريح كرد: قيمت تضميني مزيت‌هاي بسياري دارد كه از آن جمله مي‌توان به كاهش هزينه‌هاي دولت اشاره كرد و همچنين كشاورزان با عرضه محصولات خود در بورس در كمترين زمان به پول خود خواهند رسيد.
عضو كميسيون اقتصادي مجلس از ديگر مزيت‌هاي توسعه طرح قيمت تضميني را شفاف شدن قيمت‌ها و كمرنگ شدن فعاليت دلالان اعلام كرد.
نظر شما