ملك سلمان در ۲ سالي كه قدرت را به‌دست گرفته چندين بار دست به تغييراتي ناگهاني در كابينه زده كه از آنها به‌عنوان‌زلزله سياسي ياد شده است. احكام جديد كه بار ديگر نشان مي‌دهد اين كشور قرار نيست روي ثبات را ببيند، سومين تصفيه و تغييرات عمده در كابينه اين كشور به‌حساب مي‌آيد كه مثل موارد قبلي كاملا غيرمنتظره اعلام شد. عربستان با وجود داشتن عنوان بزرگ‌ترين صادر‌كننده نفت جهان با بحران اقتصادي جدي روبه‌روست و بخشي از احكام جديد هم براي فرار از اين بحران و كاهش نارضايتي عمومي مردم اين كشور صادر شده است.
- حكومت در دست پسرهاي پادشاه
پس از محمد فرزند ملك سلمان كه به‌عنوان جانشين وليعهد و وزير دفاع يكي از مهره‌هاي اصلي قدرت در عربستان به‌حساب مي‌آيد، حالا پادشاه عربستان به‌صورت رسمي 2پسر ديگر خود را هم وارد حلقه قدرت كرده است. هرچند به‌صورت غيرعلني هميشه فرزندان پادشاهان عربستان مهره‌هاي مهم حكومتي بوده‌اند اما حالا در اقدامي كم‌سابقه به‌صورت علني 3پسر پادشاه همزمان پست‌هاي حساسي را بر‌عهده گرفته‌اند. براساس احكام جديد خالد بن سلمان به‌عنوان سفير عربستان در آمريكا تعيين شده است.
خالد، پسر پادشاه عربستان با به‌دست گرفتن اين پست مهم جانشين شاهزاده عبدالله بن فيصل بن تركي شده كه حدود يك سال سفير عربستان در آمريكا بود. گفته مي‌شود محمد بن سلمان، پسر قدرتمند پادشاه با سفير سابق آمريكا اختلاف داشته و همين مسئله كار سفير را تمام كرده و او احتمالا تا مدت‌ها خانه‌نشين خواهد بود.
خالد، برادر كوچك‌تر محمد، خلبان جنگنده است و در آمريكا تحصيل كرده و گفته مي‌شود در بخشي از عمليات‌هاي اخير نظامي عربستان هم شركت داشته است. همچنين عبدالعزيز يكي ديگر از پسرهاي پادشاه هم به‌عنوان وزير امور انرژي تعيين شده است. عبدالعزيز بن سلمان از سال ۲۰۰۵ تاكنون درسمت مشاور وزراي نفت عربستان فعاليت مي‌كرده است.
- بركناري وزرا و تحقيقات درباره فساد
براساس احكام جديد همچنين خالد العرج، وزير امور دولتي به‌دليل سوءاستفاده از قدرت و فساد بركنار شده و عصام بن سعيد به‌عنوان جايگزين وي تعيين شده است.
قرار شده كه درباره تخلفات وزير سابق، كميته ويژه‌اي تحقيق كند. علاوه بر اين عادل الطريفي، وزير فرهنگ و اطلاع‌رساني از سمت خود كنار گذاشته شده و دكتر عواد بن صالح العواد جانشين او شده است.
پادشاه عربستان همچنين محمد بن ابراهيم السويل، وزير مخابرات و‌آي تي را بركنار و مهندس عبدالله بن عامر السواحه را جانشين او كرده است.
- تشكيل مركز امنيت ملي و كاهش اختيارات وليعهد
براساس يكي ديگر از دستورهاي جديد، پادشاه عربستان فرمان تاسيس يك مركز امنيت ملي را كه زيرنظر دربار فعاليت خواهد كرد، داده است. انتصاب‌‌هاي جديد در عربستان و تشكيل اين مركز در واقع قصد ملك سلمان براي قبضه كردن قدرت را نشان مي‌دهد تا كاهش اختيارات محمد بن نايف، وليعهد عربستان و وزير كشور رقم بخورد. پادشاه عربستان ضمن صدور دستور تاسيس شوراي امنيت ملي زير نظر دفتر پادشاهي، محمد بن صالح الغفيلي را به‌عنوان مشاور امنيت ملي تعيين كرده است. هنوز مشخص نيست كه اين شوراي امنيتي ملي چه ساختاري خواهد داشت اما مسئله روشن آن است كه كاركردي موازي وزير كشور خواهد داشت و اختياراتي را از وليعهد مي‌گيرد.
- فرمانده جديد و روحيه‌بخشي پولي
ديگر مشخص است كه عربستان با حملات خود در يمن دچار مشكلات جدي است. در همين راستا پادشاه عربستان فرمانده نيروي زميني اين كشور را تغيير داده و فهد بن تركي را به‌عنوان فرمانده جديد منصوب كرده است. همچنين احمد عسيري، سخنگوي ائتلاف نظامي عربستان عليه يمن هم به معاونت رياست نهاد اطلاعاتي عربستان (استخبارات) منصوب شده است. ملك سلمان همچنين دستور داده تا 2ماه حقوق اضافي به نيروهاي نظامي كه در عمليات نظامي عربستان در يمن حضور دارند بپردازند تا شايد اين نيروها روحيه‌شان با پول تقويت شود.
- فصل جديد سريال تغييرات در ميانه بحران
تغييرات اخير، سومين مورد از زلزله‌هاي سياسي در عربستان طي ۲۷ماه گذشته است. در نخستين مورد و پس از ۳ماه پادشاهي سلمان بن عبدالعزيز در اقدامي ناگهاني وليعهد، جانشين وليعهد و وزير امور خارجه را تغيير داد. در موج دوم هم بركناري ناگهاني علي النعيمي، وزير نفت پرسابقه عربستان بازار انرژي جهان را شوكه كرد. اين پست به خالد الفالح 56ساله كه پيش از آن وزير بهداشت بود، سپرده شد. عربستاني‌ها سال‌هاست كه با پول نفت براي خود زندگي راحتي داشتهاند اما حالا آن دوران ديگر به پايان رسيده است.
براي دهه‌ها، خاندان پادشاهي از مزاياي ناشي از ثروت هنگفت درآمدهاي نفت استفاده كرده و امكاناتي از قبيل آموزش و پرورش و خدمات درماني رايگان، يارانه‌هايي سخاوتمندانه در حوزه‌هاي انرژي و مشاغل دولتي براي مردم فراهم كرده است. كسري بودجه دولت عربستان سعودي حالا ركورد شكسته است.
علاوه بر سقوط قيمت نفت، عوامل ديگري مانند پاداش به كاركنان دولت و همچنين حملات گسترده نظامي به يمن هم در افزايش هزينه‌هاي اين كشور نقش چشمگيري داشته است. خرج بي‌حساب و كتاب باعث شد تا عربستان مجبور شود تا قيمت آب و برق و گاز را در اين كشور بالا برده و با حذف يارانه، قيمت بنزين تا 80درصد گران شود. قيمت نفت در ماه ژانويه ۲۰۱۶ به حدود ۲۸دلار در هر بشكه رسيد اما حالا افزايش يافته و به حدود ۵۲ دلار در هر بشكه رسيده‌است و شايد همين مسئله باعث شده مقام‌هاي سعودي فكر كنند با وجود بدهي هنگفت باز هم مي‌توانند نارضايتي‌ها را با پول آرام كنند.
- بازگشت مزايا و پاداش كارمندان
دولت عربستان كه سال ۲۰۱۵ كسري بودجه بي‌سابقه 100ميليارد دلاري را تجربه كرده بود، ماه سپتامبر سال گذشته در چارچوب طرح رياضت اقتصادي مزايا و پاداش خاص كارمندان دولتي را قطع كرد و با افزايش نارضايتي عمومي اما پادشاه عربستان بار ديگر اين مزايا را برقرار كرد.
براساس دستور قبلي و براي كاهش بار مالي، ميزان مزايا و اضافه‌كاري دريافتي كارمندان دولت بين 25تا 50درصد از حقوق پايه‌شان محدود شد و كارمندهاي دولتي نمي‌توانستند بيشتر از 30روز در سال به مرخصي بروند. حداقل دو‌سوم از شاغلان در عربستان داراي مشاغل دولتي هستند كه به گزارش نيويورك‌تايمز تاكنون از اين طريق زندگي راحتي با كار كم و حقوق و مزاياي بالا داشتهاند و اقدام ماه سپتامبر باعث نارضايتي آنها شده بود.
نظر شما