آفریقا؛ توسعه طلبی جدید آمریکا

بی‌شک این مسئله در گسترش روابط آمریکا با کشور در حال توسعه چین نیز تأثیر گذار است.

ارتش آمریکا، به‌خصوص تفنگداران دریایی و یگان ویژه، سال‌ها در بیابان صحرا درگیر مأموریت‌های تجهیز و آموزش بودند تا بتوانند شرکایی از کشور سنگال در نزدیک دریای بالتیک تا جیبوتی در ساحل دریای سرخ برای تشکیل ارتش آفریقا، انتخاب کنند.

ارتش اتیوپی که سال‌ها درگیر جنگ با اسلام گرایان تندرو بود، از دست نشانده‌های ارتش آمریکا در منطقه محسوب می‌شود. پایگاه نظامی آفریقا مطابق با قوانین خاصی همانند پایگاه‌های نظامی اروپا در اکثر نقاط این قاره، پایگاه نظامی مرکزی در شاخ آفریقا و پایگاه نظامی اقیانوسیه در بعضی از جزایر اقیانوس هند، ایجاد می‌شود.

مرکز فعالیت ارتش آمریکا در داکار، سنگال و غربی‌ترین نقاط قاره آفریقا شکل گرفته است.

جایی که امپریالیست‌های اروپایی برای اولین بار در اواسط قرن 19 به آنجا وارد شده و ساختار ضعیف آفریقای غربی را ایجاد نمودند.

آمریکا هم اکنون سعی دارد که حضور خود را در منطقه، پر رنگ نماید. همانند راهبردی که فرانسوی‌ها در 150 سال پیش به کار گرفته بودند، آمریکا نیز به‌دنبال یک ساختار امنیتی است.

پایگاه‌های اصلی ارتش آمریکا در داکار و مالی استقرار یافته و پس از فعالیت‌های زیاد، اکنون به پایگاه‌های کوچکتری تبدیل و در سراسر منطقه توزیع شده‌اند. این پایگاه‌ها به‌طور منظم به آموزش نیروهای بومی منطقه؛ در کشورهایی نظیر چاد، موریتانی و نیجر می‌پردازند.

به‌دلیل وجود نداشتن ارتش ملی منسجم و قدرتمند، افسران آمریکایی به آسانی می‌توانند در میان نیروهای اغلب این کشورها نفوذ کرده و حتی ارتش آنان را آن‌گونه که می‌خواهند، شکل دهند.

گروه‌های غیرنظامی ارتش آمریکا نظیر نیروهای پزشکی و دامپزشکی، کمک زیادی به پیشرفت برنامه‌ها کرده‌اند. پایگاه نظامی آفریقا با همکاری بی‌شائبه سازمانهای غیرنظامی و تحت رهبری مناسب وزارت امور خارجه، ایجاد می‌شود و با همکاری وزارتخانه‌های دادگستری و کشاورزی، خلأهای موجود در این برنامه را نیز برطرف خواهد نمود.

درصورت تحقق این طرح آزمایشی، این برنامه، مقدمه‌ای برای ایجاد یک سازمان ملی در پایگاه نظامی آفریقا توسط پنتاگون و وزارت امورخارجه خواهد بود.آمریکا از تسهیلات امنیت مشترک که توسط میزبان یعنی آفریقا ایجاد شده و از سوی پیمانکاران غیرنظامی مورد حمایت قرار می‌گیرد، به‌طور کامل استفاده خواهد کرد.

به این ترتیب هیچ نیازی به وجود پایگاه‌های دائمی نخواهد داشت. ادامه این طرح توسط پایگاه نظامی آفریقا و سفارتخانه‌های آمریکا، تحقق خواهد یافت.

طولانی بودن برنامه به‌اصطلاح جنگ و کار در پایگاه نظامی آفریقا، به فرآیندی طاقت فرسا و کم اهمیت تبدیل خواهد شد. واحدهای زمینی و افسران رده پایین، با ارتش محلی همکاری خواهند داشت و پس از مدتی، زمینه برای اعمال نظرات شخصی آنان فراهم خواهد گردید.

برخلاف عملیات‌ نظامی آمریکا در عراق، پایگاه نظامی آفریقا از هرگونه تمرکز و توجه رسانه جلوگیری خواهد کرد. ناآرامی‌های اخیر سومالی و وجود القاعده، مسئله‌ای حائز اهمیت برای آمریکا است.

هنگامی که هلی‌کوپترهای جنگنده AC-130 از پایگاه جیبوتی یا هلی‌کوپترهای نظامی و هواپیماهای تجسسی از ناوهای مستقر در اقیانوس هند به پرواز در می‌آیند، هیچ چیزی برای مخفی کردن نمی‌ماند و تا زمانی که نتایج توسط ارتش اعلام نشده، هیچ راهی برای دستیابی به اطلاعات وجود ندارد.

تا زمانی که ارتش با نیروی زیاد در اولین جبهه حضور نیافته است، نیازی به راهبرد خروج از پایگاه نظامی آفریقا برای چنین عملیات‌هایی نخواهد بود.

همانند عملکرد پایگاه نظامی جنوبی در مقابل قاچاق مواد‌مخدر در کلمبیا و همچنین پایگاه نظامی اقیانوسیه در جنگ علیه شورشیان اسلامی جنوب فلیپین، ایجاد پایگاه نظامی آفریقا نیز با هدفی مشابه اما در مقیاس بزرگتر صورت می‌پذیرد.

همچنین ایجاد این پایگاه به حفظ روابط صلح آمیز آمریکا و چین، کمک خواهد کرد. چین پیشنهادهای مناسبی در زمینه توسعه این قاره مطرح نموده است که از جمله آن می‌توان به اختصاص وام‌های کلان، طرح‌های نوین برای احداث کارخانجات، توسعه راه و راه آهن اشاره کرد.

دریافت‌کنندگان بعدی این خفت، درواقع همان مستعمره‌های سابق غرب هستند. به این دلیل که ثبات آفریقا مهم‌تر از برقراری دمکراتی در این قاره است، بی‌توجهی چین به توسعه اصول انسانی، در برخی از موارد منجر به کسب منافع بیشتر نیز شده است.

هنوز مسئله حقوق بشر در مناطق ستمدیده‌ای نظیر سودان و زیمباوه وجود دارد. از این‌رو آمریکا در تلاش است که با کشور چین برای ایجاد یک نظام لیبرال دمکرات در آینده، به رقابت بپردازد.

این برنامه بدون همکاری دوجانبه ارتش، امکان پذیر نخواهد بود زیرا برقراری دمکراتی به آموزش صحیح و اصلاح افکار نیروهای نظامی، تحت یک سیاست شفاف، نیاز دارد.

تنها راه حل طولانی مدت برای بحرانهایی نظیر دارفور، مداخله نیروهای اتحاد آفریقا با توانایی حمل‌ونقل هوایی است که ارتش آمریکا با مأموریت‌های تجهیز و آموزش، فراهم‌سازی‌ این قابلیت را آغاز کرده بود.

ارتش آمریکا، راه حل مناسبی برای مشکلات عدیده آفریقا نیست اما بدون آن هم نمی‌تواند به رقابت با چین بپردازد.

چین یک حریف سرسخت است که کارشناسان سرمایه داری خود را به مناطق مختلف می‌فرستد. اندیشه پایگاه نظامی در آفریقا نمی‌تواند در برنامه‌های دولت چین وجود داشته باشد (مشابه وضعیت شوروی در آفریقا در طول جنگ سرد).

البته چین نشان داده که در یادگیری و عبرت گرفتن از این تجارب، بسیار توانمند است. پایگاه نظامی آفریقا برای همکاری نظامی بیشتر، باید با سازمان‌های غیردولتی ارتباط تنگاتنگ برقرار نماید.

هیأت‌مدیره این سازمان‌ها متوجه این مسئله شدند که داوطلبان جوان ایده آل‌گرا، باید بر بی‌اعتمادی قلبی خود به ارتش آمریکا، غلبه کنند. همچنین آفریقا نیز درخصوص طرح ایجاد پایگاه نظامی خود باید وضعیت عراق پس از جنگ را مد نظر قرار دهد.

The Atlantic.com
اول نوامبر