سفر اردوغان به واشنگتن و ديدار وي با ترامپ، هدف مورد نظر رئيس‌جمهور تركيه، يعني لغو قرارداد تسليحاتي آمريكا با نيروهاي كرد و سپردن آزادي رقه به ارتش تركيه را محقق نكرده است.اكنون روابط آمريكا و تركيه از مرحله تنش وارد مرحله مواجهه و رويارويي شده، چرا كه دولت ترامپ به شرطبندي خود بر روي كردها، به‌عنوان متحد استراتژيك آمريكا در خاورميانه و به‌طور ويژه در عراق و سوريه، پايبند است.
طي روزهاي گذشته، وزير خارجه تركيه خواستار اخراج بريت مك‌گورك، فرستاده ويژه آمريكا در ائتلاف بين‌المللي مبارزه با داعش از عراق و سوريه، به‌علت طرفداري وي از كردها شد. اين در حالي است كه اردوغان نيز بار ديگر، بر حق تركيه براي هرگونه اقدام يكجانبه عليه نيروهاي كرد در داخل خاك سوريه، بدون موافقت كشورهاي ديگر (آمريكا)، تأكيد كرده است.
براساس بسياري از گزارش‌ها، ديدار ترامپ و اردوغان در كاخ سفيد، در فضايي پرتنش و همراه با مقابله برگزار شده و تمام آنچه در كنفرانس مطبوعاتي پس از اين ديدار، درباره همكاري‌هاي استراتژيك و تقويت روابط دوجانبه ميان دو كشور عنوان شده، صرفا مصرف رسانه‌اي داشته است. شايد بهترين نشانه براي اثبات اين ادعا، عدم‌طرح مسئله درخواست اردوغان مبني بر تحويل فتح‌الله گولن، كه متهم به حمايت از كودتاي نظامي اخير در تركيه است، به‌عنوان يكي از نتايج ديدار روساي جمهور آمريكا و تركيه باشد.
به‌نظر مي‌رسد تنش‌هاي مذكور، به‌خوبي در برخورد خشونت‌آميز تيم حفاظت اردوغان، با معترضاني كه در مقابل منزل سفير تركيه در واشنگتن تجمع كرده بودند، بازتاب پيدا كرده است. اين حادثه، حتي واكنش بهترين دوستان تركيه در مجلس سنا، ازجمله سناتور مك‌كين را نيز در پي داشت؛ به‌طوري كه خواستار اخراج سفير تركيه از آمريكا شد.
آمريكا تا به امروز در هيچ كشور عربي يا اسلامي دخالت نكرده، مگر آنكه آنجا را به كشوري شكست‌خورده تبديل كرده و موجب شكل‌گيري درگيري‌هاي نژادي، مذهبي و قبيله‌اي شده است. اكنون نيز به‌نظر مي‌رسد پس از غلبه بر داعش در عراق و سوريه، نوبت به تركيه خواهد رسيد، درحالي‌كه اين‌بار، كردها بازيگر محوري در صحنه جديد هستند و بدون شك، تركيه نيز هرآنچه را كاشته، درو خواهد كرد. البته ترامپ به مهمان ترك خود تعهد داده است كه از تسليحات ارسالي دولت خود براي كردها، عليه تركيه استفاده نخواهد شد، همانطور كه در مورد جلوگيري از برپايي دولت كرد در شمال سوريه وعده داده است.
اما تجربه رفتار آمريكا در گذشته، به‌ويژه در عراق، نشان‌دهنده عدم‌پايبندي اين كشور به چنين تعهداتي است؛ نگاهي به وضعيت فعلي اقليم كردستان در شمال عراق كه در آستانه اجراي همه‌پرسي براي استقلال از عراق است، به خوبي اين ادعا را ثابت مي‌كند. از سوي ديگر، تسليحات و آموزش‌هاي نظامي كه از سوي آمريكا در اختيار نيروهاي پيشمرگه قرار گرفته، اين نيروي شبه‌نظامي را به ارتشي قوي مبدل كرده است.
بايد توجه داشت كه تا پيش از اين، هرگز سابقه نداشته آمريكا به يك نيروي شبه‌نظامي متحد خود تا اين حد پشتيباني نظامي ارائه دهد.دولت آمريكا به‌تدريج و به شكل تحقيرآميزي، تركيه را به‌عنوان متحد استراتژيك خود در خاورميانه كنار مي‌گذارد، اين در حالي است كه حتي متحدان اروپايي تركيه نيز به‌دنبال يافتن گزينه‌هاي جايگزين، نه‌تنها براي هم‌پيمانان نظامي جديد، بلكه حتي براي پايگاه هوايي اينجرليك هستند. تمامي اينها نشان‌دهنده آن است كه تركيه روزهاي آخر خود را در پيمان ناتو مي‌گذراند.
آمريكا به‌طور مؤثري از كارت كردها به‌عنوان عاملي براي فرسايش عراق و تضعيف اين كشور طي دهه‌هاي متوالي استفاده كرده است، بنابراين به هيچ عنوان بعيد نيست كه باري ديگر از همين كارت، براي باج‌گيري از تركيه و تضعيف و چندپارگي اين كشور، به‌عنوان قدرت اسلامي مهم در سطح منطقه استفاده كند.
اردوغان همان كسي است كه همسايگان عرب خود را به كج‌فهمي متهم كرده و با چشمان باز، ضمن حمايت از برنامه‌هاي آمريكا به‌منظور ايجاد آشوب در منطقه، راه را براي اجراي آنها هموار كرد. به باور ما، هنوز براي عقب‌نشيني اردوغان از اين خط‌مشي و نجات خود و كشورش از برنامه‌هايي كه آمريكا درنظر دارد، دير نشده است، اما آيا او چنين خواهد كرد؟ پاسخ اين پرسش در آينده نزديك روشن خواهد شد. ما اميدواريم هرگونه شك در مورد عمل‌گرايي رئيس‌جمهور تركيه و قدرت وي براي تغيير سريع مواضع خود، بي‌مورد بوده باشد.
- سردبير راي‌اليوم
نظر شما