مجله گرما و گرمازدگی

 ابتدا با مفهوم گرمازدگی آشنا شوید و سپس بروید سراغ لینک‌های پایین همین مطلب.

گرما زدگی شدید یا سکته گرما باعث آسیب به مغز و سایر اندام‌های داخلی می‌شود، این عارضه بیشتر به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای گرم و معمولا در ترکیب با کم آبی بدن رخ می‌دهد.

 تعریف پزشکی گرما زدگی شدید یا سکته گرما این است که درجه حرارت مرکزی بدن بیش از ۱۰۵ درجه فارنهایت می‌شود.

اگرچه این عارضه بیشتر افراد بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند اما در افراد جوان نیز رایج است.

• علائم و عوارض گرما زدگی

تهوع، تشنج، سردرگمی، گیجی و گاهی اوقات از دست دادن هوشیاری و یا کما از عوارض گرما زدگی شدید است.   دیگر عوارض و علائم گرمازدگی عبارتند از سردرد، قرمزی و داغی پوست، ضعف یا گرفتگی عضلانی، ضربان قلب سریع یا ضعیف، تنفس تند و سطحی.

• راهکارهای پیشگیری از گرما زدگی

بهترین راه برای گرمازدگی بیش از حد تماس با اورژانس پزشکی است. در زمان انتظار برای فرارسیدن اورژانس، فرد گرما زده باید در یک محیط مطبوع و یا حداقل سایه‌دار قرار گیرد و لباس‌های غیر ضروری از او دور شود.

با رعایت نکات زیر می‌توانید ‌از گرما زدگی پیشگیری کنید:

• آب زیاد بنوشید: در آب و هوای گرم بدن بیشتر از حد عادی عرق می‌کند و به این ترتیب آب بدن از دست می‌رود. در یک روز معمول یک فرد ۵۸ کیلوگرمی باید هشت لیوان آب لیوان متوسط بنوشد. به عنوان یک قاعده کلی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر روز باید ۳۰ میلی‌ لیتر آب نوشید. اگر نمی‌توانید مقدار زیادی آب بنوشید یک نوشابه غیرالکلی بدون گاز مثلا آب میوه جانشین مناسبی است. الکل دفع آب از بدن را تشدید می‌کند؛ بنابراین نوشیدن مشروبات الکلی در آب و هوای گرم ممکن است کم آبی بدن را تشدید کند.

• غذاهای مصرفی را تغییر دهید: در آب و هوای گرم باید به این نکته دقت داشته باشید که از غذاهای سنگین و داغ اجتناب کنید.

• خود را از آفتاب دور نگه دارید: بهترین کار در یک روز سوزان،   ماندن در سایه است. اگر می‌خواهید حمام آفتاب بگیرید و برنزه شوید سعی کنید که مدت آن هرچه کوتاهتر باشد و از کرم ضدآفتابی که فاکتور محافظت در برابر آفتاب آن دست کم ۱۵ باشد استفاده کنید. اگر احساس ناخوشی و ضعف به شما دست داد فورا از مقابل نور مستقیم خورشید دور شوید. نور خورشید بین ساعت ۱۱ صبح تا ۳ بعدازظهر بیشترین خطر را دارد.

• منطقی ورزش کنید: در ساعات بسیار گرم روز از ورزش شدید خودداری کنید. در عوض پیش از طلوع آفتاب یا پس از غروب آن به دویدن نرم بپردازید. اگر احساس نفس‌تنگی یا تپش قلب می‌کنید، ورزش را متوقف کنید و سعی کنید بدنتان  را مثلا با گرفتن دوش آب سرد خنک کنید. اگر چشم‌هایتان سیاهی می‌رود یا دارید بی‌حال می‌شوید،   استراحت کنید.

• بدن‌تان را خنک نگاه دارید: لباس‌های سبک و گشاد مثلا از جنس کتان بپوشید تا عرقتان به راحتی تبخیر شود. لباس‌های تیره و سنگین گرما را جذب می ‌کنند، اما به یاد داشته باشید که برخی پارچه‌های نازک حفاظ کافی در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید ایجاد نمی‌کنند. استفاده از کلاه‌های لبه دار ترجیحا منفذدار ایده‌ خوبی است. از عینک آفتابی برای محافظت از چشم‌ها استفاده کنید.

• به تهویه محل سکونت توجه کنید: در طول شب و روز پنجره‌ خانه را باز نگه دارید و از هواکش استفاده کنید. این امر به خصوص در شب که بدن گرمایش را از دست می‌دهد،   ‌اهمیت دارد.

• به سفرهای غیر ضروری نروید: از رفتن به جاهایی که سایبان ندارد و تهویه آن خوب نیست خودداری کنید. اگر چاره ‌ای جز سفر در هوای گرم ندارید همراه خود یک بطری آب داشته باشید.

• از افراد آسیب پذیر مراقبت کنید: افرادی که بیش از همه به گرمای هوا و نور تند آفتاب حساسند، شامل کودکان زیر چهارسال و افراد بالای ۶۵ سال که بدنشان با سرعت بسیار کمتری با تغییر درجه حرارت تطبیق می‌کند، افراد چاق که بدنشان حرارت را در خود نگه می‌دارد و بیماران هستند. نوزادان به خصوص به گرمای محیط حساسند زیرا غدد عرق هنوز در آنها به طور کامل شد نکرده است. بنابراین هیچگاه در هوای گرم لباس‌های سنگین به آنها نپوشانید؛ در عین حال مراقب باشید که در معرض نور مستقیم خورشید هم نباشند.

* وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی