به گزارش همشهري، 3هزار و 268هكتار از مساحت پايتخت را بافت‌هاي فرسوده تشكيل مي‌دهد؛ يعني چيزي در حدود 205هزار پلاك مسكوني شهر تهران نياز به نوسازي دارد. اين رقم 5درصد مساحت كل شهر تهران را تشكيل مي‌دهد. شايد علي اعطا به اين خاطر ساماندهي بافت فرسوده را از اولويت‌هاي شوراي پنجم مي‌داند كه بيش از 20درصد جمعيت شهر تهران در اين بافت‌ها زندگي مي‌كنند.
معاون معماري و شهرسازي شهر تهران در گفت‌وگو با همشهري از لزوم به‌كارگيري ديدگاهي تازه در نوسازي بافت فرسوده سخن مي‌گويد؛
ديدگاهي كه انسان‌محور بوده و صرفا رويكرد كالبدي نداشته باشد. محمد مهدي حجت معتقد است كه «نبايد با دخالتي كه براي سامان دادن به بافت فرسوده مي‌شود، موجب اختلال جمعيتي در آنجا شويم. يعني روابط انساني آنجا و كيفيت حضور افراد در اين محدوده را نبايد مختل كنيم.» او مي‌گويد كه امروز در جلسه علني شوراي شهر و همزمان با حضور وزير راه، مسكن و شهرسازي ديدگاه‌هاي خود را در مورد ساماندهي بافت‌هاي فرسوده مطرح مي‌كند.
عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي هم امروز به شورا مي‌رود تا ديدگاه دولت در نوسازي بافت فرسوده را تبيين كند. ديدگاه آخوندي تا به امروز در ستاد ملي بازآفريني تبلور يافته است؛ ستادي كه براي نوسازي بافت فرسوده در تمامي كشور فعال است. اين ستاد در تهران نيز فعال بوده و اقدامات گسترده‌اي داشته‌است.
- در جست‌وجوي راهي نو
امروز اعضاي شوراي شهر كه بيشتر موافق نظر دولت و وزير راه و شهرسازي هستند، با حضور معاون معماري و شهرسازي مي‌خواهند ديدگاه‌هاي يكديگر را بيشتر مورد سنجش قرار دهند، تا رويكردي بهتر براي نوسازي بافت فرسوده تهران اتخاذ كنند. محدوده‌اي كه بيش از 22درصد از كل پلاك‌هاي شهر تهران را در خود جاي داده است.
آنچه معاون شهرسازي و معماري شهر تهران بيشتر به آن تكيه مي‌كند، افزايش كيفيت زندگي و زيست پذيرتر كردن اين محدوده از شهر است. محمد مهدي حجت كه تجربه نوسازي بافت‌هاي تاريخي چون ميدان مشق و خيابان سي‌تير را به‌عنوان سياستگذار در كارنامه كاري‌اش دارد، بيشترين تأكيد را بر افزايش كيفيت زندگي در اين محدوده از شهر دارد.
او در اين‌باره به همشهري گفت: نخستين نكته‌اي كه بايد به آن دقت شود، اين است كه وقتي اصطلاح بافت فرسوده را به‌كار مي‌بريم، يعني مجموعه‌اي از ساختمان‌هايي كه كنار همديگر قرار گرفته‌اند كه نه خود ساختمان‌ها داراي ارزش هستند و نه كيفيت تركيبشان. يعني نحوه قرار گرفتن آنها كنار همديگر يك بافت ارزشمند را ايجاد نمي‌كنند. چون در بافت‌هاي ديگري مانند بافت‌هاي تاريخي علاوه بر اينكه خود بناها ارزشمند هستند، نحوه ارتباط و كيفيت قرار گرفتن آنها محصول سده‌ها زندگي انسان‌هاست كه داراي ارزش فرهنگي است.
حجت با اشاره به اينكه هنگامي كه از بافت فرسوده صحبت مي‌كنيم، به نوعي از سكونتگاه‌هاي غيررسمي مي‌گوييم، اظهار داشت: اين ساختمان‌ها، بناهايي هستند كه به‌صورت اتفاقي توسط برخي از افراد شكل گرفته‌اند. در اين بناها انسان‌هاي شريفي زندگي مي‌كنند كه دچار مشكلات گسترده هستند. چرا كه زيرساخت‌هاي لازم را ندارند.
به تعبير او نبود دسترسي‌هاي مناسب، امكانات حداقلي و خدمات اندك باعث شده تا مجموعه مديريت شهري در انديشه رسيدگي سريع‌تر به اين محدوده باشد و ساكنان اين بافت‌ها بتوانند در فضاهاي انساني و مطلوب‌تري استقرار پيدا كنند. از نظر حجت براي اينكه چنين اتفاقي بيفتد، نبايد با دخالت براي سامان دادن به بافت فرسوده موجب اختلال جمعيتي در آنجا شويم.
به گفته او روابط انساني و كيفيت حضور افراد در اين محدوده را نبايد مختل كنيم و نبايد موجب جابه‌جايي جمعيت شويم، چرا كه در بسياري از كشورهاي دنيا اين اتفاقات را تجربه كردند و با عوارض بسيار سنگين روبه‌رو شدند. او از تملك ساختمان‌هاي نوساز در محدوده بافت فرسوده توسط افرادي كه وضعيت مالي بهتري دارند سخن گفت و كوچ ساكنان بافت‌هاي فرسوده به‌دليل عدم‌تمكن مالي به مناطق ديگر و تشكيل سرپناه‌هاي غيررسمي تازه در مناطق ديگر شهري.
- ديدگاه انسان‌محور شهرداري
وضعيت نوسازي بافت فرسوده در شهر تهران طي سال‌هاي گذشته رشد قابل توجهي داشته است. با وجود آنكه ستاد ملي باز آفريني در دولت يازدهم شكل گرفت و هدفش نوسازي بافت فرسوده بود، اما رشد نوسازي بافت‌هاي فرسوده در سراسر كشور به رقمي بيشتر از 8درصد نرسيد. ستاد ملي بازآفريني زيرنظر رئيس‌جمهور و با دبيركلي وزير راه و شهرسازي كارش را آغاز كرد. اين ستاد در تهران اما كارنامه درخشاني از خود به نمايش گذاشت. رشد 34درصدي نوسازي شهر تهران گام بزرگ ستاد ملي بازآفريني و سياست‌هاي همسوي شهرداري تهران براي نوسازي بافت فرسوده تهران بود.
ديدگاه معاون شهرسازي و معماري شهر تهران ديدگاهي كاملا انسان محوراست؛ ديدگاهي كه در آن كرامت انساني در آن مورد تأكيد قرار مي‌گيرد. او بر حفظ جمعيت ساكن در محدوده بافت فرسوده تأكيد دارد. حجت در اين‌باره به همشهري گفت كه «هدف ما اين است كه به‌نحوي در بافت‌هاي فرسوده وارد شويم و به‌گونه‌اي در آنجا تغيير به‌وجود آوريم و زيرساخت مناسب ايجاد كنيم كه جمعيت اوليه در آنجا حفظ شوند.
براي اينكه اين اتفاق به درستي بيفتد احتياج به اين است كه افرادي كه وارد مي‌شوند، با مشاركت خود آن افراد و با درست كردن انواع سيستم‌هاي مشاركتي مانند تعاوني‌ها و با تزريق كمك از طريق دولت و شهرداري شرايطي را فراهم كنند كه محلي كه آن افراد در حال زندگي هستند، به‌تدريج تغيير كند و به محلي براي زندگي تبديل شود.»
به گفته او در اين زمينه در ايران تجربيات متعددي وجود دارد. برخي از تجربيات موفق‌تر بوده‌است و نوعي اطمينان جوامع كوچك را جلب كرده و مشاركت بيشتري ايجاد كرده‌است. به گفته حجت 3ارگان دولت، شهرداري و سازمان نوسازي و بهسازي شهري قرار است جهتي واحد براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده پيدا كنند.
- بسته تشويقي راه نوسازي نيست
معاون معماري و شهرسازي شهردار تهران نتيجه سياست‌هاي موجود در نوسازي بافت‌هاي فرسوده را كه مبتني بر ارائه بسته‌هاي تشويقي است، براي شكل‌گيري «تركيب معقول شهر» كه متكي بر انسان است كافي نمي‌داند. حجت در اين‌باره گفت: اين بسته‌هاي تشويقي چندان تأثيرگذار نيست و راه درستي براي نوسازي نيست. امروز در شوراي شهر ديدگاه ديگري در مورد نوسازي بافت فرسوده را به تفصيل ارائه مي‌دهم.
او اظهار داشت: «ما با بسته تشويقي نمي‌توانيم به اهداف انساني برسيم.» وي در پايان يادآور شد:«عوارض گرفتن و هزينه‌كردن از جيب دولت و ارائه بسته تشويقي راه‌حل نهايي براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده نيست. اينكه هر كدام از ساختمان‌ها وضعيت متفاوت خود را داشته باشند و همان بافت‌ها را فقط نوسازي كنيم كار درستي نيست.»
نظر شما