البته اين كافي نيست و هنوز جمعيت اين گونه‌ي نادر، رو به كاهش است. آلودگي‌هاي نفتي و صنعتي درياي خزر، شكار اين حيوان و گير افتادنش در تور ماهيگيران محلي از دلايل كاهش جمعيت فوك‌هاي خزر است.
به نوشته‌ي سايت مركز درماني و تحقيقاتي فوك خزر، اين گونه تنها پستاندار بزرگ‌ترين درياچه‌ي آب شور جهان يعني درياي خزر است که بر طبق ليست قرمز اتحاديه‌ي جهاني حفاظت از طبيعت، گونه‌ي در معرض خطر به‌شمار مي‌آيد.
براساس اطلاعات اين مركز، تا بيش از بيست سال پيش، ايرانيان مي‌توانستند گله هاي فوک خزري را در حال شنا يا استراحت در سواحل شمالي کشور مشاهده کنند، اما حالا حتي نام آن هم براي بسياري ناآشناست.
فوک خزري از کوچک‌ترين اعضاي خانواده فوکهاي حقيقي يا فوکهاي بدون گوش است. فوکهاي خزري در بهار و تابستان به سمت سواحل جنوبي درياي خزر که صخره‌اي يا ماسه‌اي است مي‌‌آيند و پاييز و زمستان را در بخش شمالي دريا بر روي برف و يخ سپري مي‌کنند.
فوک در خشکي بسيار کند حركت مي‌كند و از اين‌رو هميشه در برابر دشمنان آسيب‌پذير است. امادر آب مي‌تواند با سرعتي حدود 30کيلومتر در ساعت شنا كند.
نگار ياريان، دامپزشكي كه در نوجواني خبرنگار افتخاري هفته‌نامه‌ي دوچرخه بوده و حالا مسئول پژوهش مرکز درماني و تحقيقاتي فوک خزر است مي‌گويد:
«آمار دقيقي از تعداد فوك خزري نداريم. شايد زير 70هزار فوك هنوز باقي مانده باشند. اين پستاندار دريايي با شش نفس مي‌كشد و بچه‌ي خود را شير مي‌دهد. از ويژگي ظاهري او مي‌توانيم بگوييم كه اين حيوان، چشم‌هاي درشتي دارد و سبيل‌هاي خيلي بلند. بدنش دوكي شكل است و به راحتي در آب شنا مي‌كند.»
او با اشاره به خطرهاي پيش‌ِ روي اين گونه‌ي خاص مي‌گويد: «آلودگي‌هاي نفتي درياي خزر و پسماندهاي صنعتي كه به دريا مي‌ريزند، حيات فوك را به خطر انداخته است. اين امر باعث شده است كه باروري فوك‌هاي خزر كم شود. خانه‌سازي‌هاي بي‌رويه در ساحل درياي خزر سبب شده كه اين حيوان‌زيستگاه‌هاي خود را از دست بدهد.
توله‌هاي اين حيوان سفيد رنگ هستند. خيلي از ماهيگيران تورهاي ماهي‌گيري خود را در فاصله‌ي زيادي از ساحل پهن مي‌كنند و به‌خاطر گراني سوخت دير به دير به تورها سر مي‌زنند و اين فوك‌ها، خيلي وقت‌ها در تورهاي ماهي‌گيري گير مي‌افتد و چون با شش نفس مي‌كشد و احتياج دارند كه به سطح آب بيايند تا نفس بگيرند، مي‌ميرند.»
او درباره‌ي اين‌كه اين فوك‌ها در كدام ساحل در كشور ما قابل رؤيت هستند، توضيح مي‌دهد: «بيش‌ترين فوك‌هاي خزر در بندرتركمن ديده مي‌شوند، اما در استان گيلان تعداد اين فوك‌ها كم‌تر است. در استان گلستان و بندر تركمن فرهنگ‌سازي درباره‌ي اين فوك‌ها بيش‌تر انجام شده است و بوميان اين منطقه بيش‌تر اين فوك را مي‌شناسند.»
به‌گفته‌ي ياريان «فوك‌ها بيش‌تر در ساحل روسيه شكار مي‌شوند و شكار بي‌رويه، جمعيت آن‌ها را كاهش داده است. روس‌ها از خز فوك كلاه و لباس توليد مي‌كنند كه با حركت‌هاي مردمي و جمع‌كردن امضاي طرفداران اين فوك، دولت روسيه سال 2018 شكار اين فوك را ممنوع كرده است.
اما براي تداوم ممنوعيت شكار اين حيوان بايد امضاهاي بيش‌تري جمع شود و نام اين گونه در كتاب قرمز روسيه بيايد. اگر اين اتفاق بيفتد و شكار اين گونه به‌طور كامل ممنوع شود، گام مناسبي براي حفظ اين پستاندار برداشته شده است.»
او مي‌گويد: «براي فرهنگ‌سازي حفظ اين‌گونه‌ي خاص، به ازاي تحويل هر فوك زنده، براي تأمين هزينه‌ي تور پاره شده براي نجات فوك و جبران خسارت وارد شده، مركز 200هزار تومان به صيادان پرداخت مي‌كند.
هم‌چنين براي همراه‌كردن بوميان منطقه در بندرتركمن، از زنان تركمن خواستيم طرح فوك خزر را روي قالي‌هايشان ببافند. بعد هم اين قالي‌ها به فروش رفت تا منبع درآمدي براي مردم محلي باشد و آن‌ها به اين باور برسند كه براي حفظ اين گونه به فكر آن‌ها هم بوده‌ايم.»
نظر شما