شنبه ۲۲ دی ۱۳۸۶ - ۰۷:۰۳
۰ نفر

آیا می‌دانید با پوسیدگی دندان‌های شیری کودکتان چه بکنید و چه وقت باید آنها را پر کنید یا بکشید؟

شما هم مانند بسیاری از مردم فکر می‌کنید مراقبت از دندان­ها در مسواک زدن خلاصه می‌شود؛ مسواک‌زدنی که متأسفانه در بسیاری از موارد هم به درستی انجام نمی‌شود!؟ بعضی‌ها وقتی به دندانپزشک مراجعه می­کنند - که البته معمولا بسیار هم دیر به دیر صورت می‌گیرد- از داشتن دندان­های پوسیده در دهان خود تعجب می‌کنند و جمله­ تکراری اغلب آنها این است: «اما من که دندون­هام رو هر شب می­شورم!».

بد نیست بدانید پوسیدگی دندان نه مربوط به یک ماه و 2 ماه اخیر که تاریخچه­ آن می­تواند به زمانی خیلی دور برگردد؛ شاید قبل از 8سالگی. در این شماره، سؤالات شایع شما راجع به بهداشت دهان و دندان- در همین دوره­ حساس- را از یک دندانپزشک پرسیده‌ایم.

 اولین مرواریدها

* بچه­­ اول من 9ماهه بود که اولین دندان­هایش درآمد اما بچه­ دوم‌ام در 6ماهگی صاحب دندان شد. بچه­ خواهرم هم در همان ماه اول، دندانش درآمد. می­خواستم بدانم اصلا قانون خاصی در مورد دندان درآوردن بچه­ها وجود دارد؟ البته بچه­ خواهرم الان یک ماه و نیمه است و خواهرم زمان شیر دادن به او خیلی اذیت می­شود. آیا راه‌حلی برای او وجود دارد؟

در مورد سؤال اول باید گفت که در مورد سن دندان درآوردن محدوده مشخصی وجود دارد. ایدئال‌ترین زمان برای رویش اولین دندان، 9ماهگی است؛ البته اگر از 3ماه زودتر- یعنی از 6ماهگی- یا تا 3ماه دیرتر- یعنی تا 12ماهگی- هم اولین دندان­های کودک شیرخوار درآمدند، طبیعی است و جای نگرانی نیست.

اما در رابطه با مورد دوم؛ در موارد استثنایی ممکن است نوزادی در همان ابتدای تولد صاحب دندان باشد یا در ماه اول، دندان دربیاورد؛ البته این فقط در مورد 2 دندان جلوی پایین اتفاق می­افتد. در این مواقع، فقط این دو دندان جلو هستند که زودتر از موعد درمی­آیند و باقی دندان­ها در زمان مناسب درخواهند آمد.

در صورت بروز این مسئله، باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه شود چرا که باید مشخص شود، این دندان درآمده دندانی اضافی است یا جزء دندان­های شیری محسوب می­شود. برای تشخیص این موضوع، باید عکس گرفته شود. اگر در عکس مشخص شود که دندان شیری در زیر این دندان وجود دارد، این دندانی اضافی است که البته در اکثر مواقع نیز چنین است.

با توجه به اینکه این دندان عمر طولانی­ای نخواهد داشت و هنگام افتادن، می­تواند به درون حلق کودک بیفتد و خطراتی را متوجه او کند و البته با توجه به ناراحتی­ای که مادران در زمان شیر دادن، خواهند داشت، این دندان بلافاصله کشیده می‌شود اما اگر در عکس از دندان­ها متوجه شویم که این دندان شیری کودک است که زودتر از موعد درآمده، در صورت امکان، باید با آن ساخت؛ هرچند که برای مادر شیرده سخت خواهد بود.

شیرتو بخور؛ مفیده!

* بچه من 6ساله است و اولین دندان شیری‌اش از هفته پیش لق شده؛ البته هنوز نیفتاده است. من از آن موقع هر روز به او 3لیوان شیر می­دهم تا دندان­های دائمی­اش محکم شوند. می­خواستم بدانم چه کار دیگری می­توانم انجام دهم تا فرزند من دندان­هایی خوب و سالم داشته باشد؟

باید توجه داشت که اولین دندان­های دائمی که درمی‌آیند، دندان­هایی نیستند که به جای دندان­های شیری در­می­آیند بلکه دندان­های آسیای بزرگ کودک هستند که در محدوده­ سنی 6سالگی بیرون می­آیند. نکته دوم اینکه دندان­های دائمی از مدت‌ها قبل از آنکه بخواهند دربیایند، شروع به تشکیل کرده­اند.

به‌عنوان مثال، تشکیل تاج دندان­های آسیای دائمی- یعنی قسمتی از دندان که ما در دهان می­بینیم- از 8-7ماهگی شروع می­شود. پس برای داشتن دندان­هایی سالم و مستحکم باید از همان ابتدا به تغذیه و بهداشت دهان کودک توجه داشت؛ البته این به آن معنا نیست که خوردن شیر در 6سالگی دیگر فایده­ای ندارد چرا که تا 8 الی 9سالگی دوره حساس رشد دندان­هاست و تامین کلسیم لازم برای بدن امری ضروری است؛

در عین حال تعدادی از تحقیقات جدید نشان داده­اند که کلسیم نه‌فقط برای رشد و استحکام دندان که برای سلامت لثه­ها نیز مفید است. پس مصرف لبنیات برای همه­ سنین سودمند خواهد بود؛ البته صرف داشتن تغذیه­ای خوب برای رشد و سلامت دندان­ها کفایت نمی­کند و باید از همان سنین ابتدایی به بهداشت دهان نیز توجه کافی مبذول شود.

چشم بستن برای چند ماه

* بچه من 6سال دارد و یکی از دندان­های شیری پیشین بالای او پوسیدگی دارد. می­خواستم بدانم با توجه به اینکه تا یک سال دیگر دندان‌اش خواهد افتاد و با توجه به هزینه­های بالای دندانپزشکی، اصلا لازم است دندان‌اش پر شود؟

در مورد پوسیدگی­های دندان باید توجه داشت که این موضوع می­تواند یک اخطار باشد؛ اخطار برای عدم رعایت بهداشت دهان؛ در عین حال که پوسیدگی خود کانونی عفونی است که میزان باکتری­های پوسیدگی‌زا را در دهان افزایش می­دهد. پس لازم است با مشاهده­ اولین پوسیدگی، مراقبت بیشتری در مورد بهداشت دهان داشته باشیم تا دندان­های دیگر دچار پوسیدگی نشوند.

نکته دوم اینکه اگر دندان شیری پوسیده منجر به آبسه شود، می­تواند باعث آسیب به دندان دائمی­ای شود که زیر آن وجود دارد، پس در این‌گونه موارد، باید حتما به دندانپزشک مراجعه کرد؛ البته برای رفع نگرانی در مورد هزینه­های بالای دندانپزشکی، باید این نکته را متذکر شد که اگر پوسیدگی دندان شیری بسیار جزئی باشد یا کمتر از 6 ماه دیگر به افتادن دندان مانده، می­توان با شرط رعایت دقیق‌تر بهداشت دهان، از پر کردن دندان صرف‌نظر کرد؛ البته تشخیص این دو مورد فقط از عهده­ دندانپزشک برخواهد آمد چرا که گاهی اوقات ظاهر دندان پوسیدگی کوچکی دارد اما پوسیدگی از زیر به قسمت­های داخلی­تر نفوذ کرده؛

در این موارد، ممکن است مادری- بر مبنای ظاهر دندان- این‌طور نتیجه‌گیری کند که پوسیدگی جدی نیست اما زمانی متوجه اشتباه شود که دندان به عصب برسد. پس در این موارد به هیچ‌عنوان خودتان تصمیم نگیرید.

بی‌دندانی از نوع موقت

* دندان شیری آسیای اول پسر 4ساله­ من پوسیده شده است. می­خواستم بدانم اگر دندان او را بکشیم آیا در زودتر در آمدن دندانش تاثیری دارد؛ بلکه به این وسیله مجبور به تقبل هزینه­های درمان نباشیم؟

دندان­های شیری آسیای اول تقریبا در محدوده 10-9سالگی می­افتند و به‌جایشان دندان­های دائمی درمی­آیند. اگر در سن پسر شما- یعنی 4سالگی- دندان شیری او کشیده شود، نه‌تنها به زودتر درآمدن دندان دائمی کمکی نمی­کند که آن را به تاخیر هم می­اندازد، در عین‌حال که می‌تواند عوارض دیگری نیز داشته باشد.

مهم‌ترین مسئله در زمانی که این دندان در سنین پایین کشیده ­شود، پر شدن جای خالی آن توسط دندان­های مجاور قبل از درآمدن دندان دائمی است. در این وضعیت، در سنین بالاتر نیاز به ارتودنسی خواهد بود که البته هزینه‌اش بیش از ترمیم دندان در زمان مناسب می­شود. مشکل دیگر در صورت کشیدن دندان ایجاد اختلال در جویدن کودک است.

پس اگر متوجه پوسیدگی دندان آسیای کودک خود شدید، در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید تا درمان لازم در مورد آن صورت بگیرد. توجه داشته باشید که گاهی اوقات پوسیدگی دندان آن را در موقعیتی قرار داده که لازم می­شود از روکش استفاده شود.

در مواقعی نیز که مراجعه به دندانپزشک با تاخیر صورت گرفته، ممکن است چاره­ای جز کشیدن دندان نباشد؛ البته معمولا در این شرایط، بهترین گزینه جهت جلوگیری از عوارض بعدی، استفاده از فضای نگهدارنده بعد از کشیدن دندان است.

استفاده از این وسیله به همکاری والدین کودک نیاز دارد تا نتیجه مناسب را بدهد و اما نکته­ پایانی آنکه اگر دندان شیری آسیای اول کودک 8-7ساله­ای دچار پوسیدگی شدید باشد و امکان ترمیم وجود نداشته باشد، با توجه به نزدیک بودن نسبی زمان درآمدن دندان­های دائمی، می‌توان با نظر دندانپزشک، دندان پوسیده را کشید. در این سن، کشیدن دندان می‌تواند باعث رویش سریع­تر آن شود.

رؤیای همیشگی شکلات

* کودک 4ساله من عاشق شکلات و آب‌نبات است اما با توجه به آنکه می­گویند برای دندان بد است، من سعی می­کنم که به او ندهم ولی از طرفی او بهانه‌گیری زیادی در این مورد می‌کند. می­خواستم بدانم اگر بعد از هر بار خوردن شکلات مسواک بزند، می­توانم این خوراکی­ها را به او بدهم؟

اینکه از این سن به فکر سلامت دندان­های کودک خود هستید، بسیار خوب است؛ البته برای آنکه هم بچه‌ها بتوانند خوراکی­های مورد علاقه­ خود را بخورند و هم سلامت دندان­هایشان حفظ شود، راه­های دیگری نیز جز مسواک زدن پی­درپی در روز وجود دارد.

مهم‌ترین نکته‌ای که در مصرف خوراکی­های شیرین باعث پوسیدگی می­شود، دفعات زیاد مصرف است برای همین یک راه پیشگیری از عوارض خوردن شیرینی­جات، اختصاص دادن زمانی خاص برای خوردن شیرینی است؛ به این معنی که به‌عنوان مثال ساعت 10صبح را ساعت خوردن شیرینی، شکلات و آب‌نبات قرار دهید و در آن زمان خوردن آن را آزاد بگذارید.

 بعد از آن نیز اگر دهان به‌خوبی با آب تمیز شود، کفایت می­کند. راه دیگری که می­توانید انجام دهید، این است که خوردن شکلات یا شیرینی را به‌بعد از وعده­ غذای اصلی منتقل کنید.

این کار چند فایده دارد؛ اول آنکه چون کودک غذا خورده، اشتهای کمتری برای خوردن شیرینی دارد؛ در ضمن چون در همان زمانی که دندان‌ها در معرض مواد غذایی قرار می­گیرند، در معرض شیرینی نیز قرار می‌گیرند، آسیب کمتری نیز متوجه دندان­ها می‌شود؛ در ضمن با حداکثر 3بار مسواک زدن نیز بهداشت دهان رعایت می­شود.

مسواک زدن بعد از صبحانه و شام دفعاتی هستند که نباید فراموش شوند. بعد از ناهار نیز اگر مسواک زده شود، بهتر است. در باقی ساعات روز بعد از خوردن مواد غذایی شست‌وشوی خوب با آب خالی کفایت می­کند.

کد خبر 41508

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار پزشکی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز