نتایج یک نظرسنجی که مؤسسه معتبر نظرسنجی اروپا موسوم به یورو بارومتر تهیه کرده است، حمایت مردم ترکیه نسبت به عضویت در اتحادیه اروپا به 49 در صد کاهش یافته است.
بنا به نتایج نظرسنجی‌های این مؤسسه، حمایت عمومی مردم ترکیه از عضویت این کشور در اتحادیه اروپا در سال 2004 میلادی برابر 71 درصد بود و رقم کنونی 49 درصد، کمترین میزان حمایت از عضویت در اتحادیه اروپا در میان مردم ترکیه در سال‌های اخیر است.
میزان حمایت عمومی در ترکیه از عضویت در اتحادیه اروپا در سال 2006 میلادی برابر 52 درصد بود. طبق نتایج این نظرسنجی فقط 17 در صد مردم ترکیه به نهادهای اتحادیه اروپا و در راس آنها کمیسیون اروپا اعتماد دارند.
ترکیه بیش از 40 سال است که به‌دنبال ادغام در نهادهای اروپایی است. موافقت سران اروپا در اجلاس هلسینکی در دسامبر 1999 برای پذیرش ترکیه به‌عنوان نامزد عضویت در اتحادیه اروپا مهم‌ترین دستاورد ترکیه در این روند بوده است که منجر به آغاز مذاکرات 2 طرف از اکتبر سال 2005 شده است.
اگر چه نتایج نشست هلسینکی و شروع مذاکرات در اکتبر 2005 باعث دلگرمی محافل اروپاگرا در ترکیه شد اما با گذشت اندکی از آغاز مذاکرات مشخص شد که دیدگاه بسیاری از محافل ترکیه بسیار خوشبیانه بوده است.
واقعیت این است که عوامل زیادی باعث کاهش گرایش مردم ترکیه به اتحادیه اروپا شده است. دراین میان به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل، برخوردهای تحقیر آمیز اتحادیه اروپا نسبت به ترکیه است.
در حالی‌که مقامات ترکیه امیدوار بودند با توجه به اصلاحات انجام شده در این کشور ، مقامات اتحادیه اروپا نیز بدون پیش شرطی با مسئله عضویت ترکیه در این اتحادیه برخورد کنند، اتحادیه اروپا شروط سختی را پیش روی ترکیه قرار داده است که در راس آن عقب نشینی ترکیه از مسئله قبرس است و این موضوع در نشست اخیر سران اتحادیه اروپا در بروکسل نیز مطرح شد.
بررسی روند مذاکرات ترکیه و اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا این حق را برای خود محفوظ نگه داشته که هر گاه احساس کرد روند اصلاحات در ترکیه متوقف شد، مذاکراتی را که از اکتبر 2005 شروع شده است متوقف کند.
در واقع ترکیه از اکتبر 2005 مذاکرات دارای آینده مبهم و نامعلوم با اتحادیه اروپا را شروع کرده است که نهایت آن لزوماً عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نخواهد بود. اتحادیه اروپا در حالی بر مذاکرات 10 تا15 ساله با ترکیه تأکید می‌کندکه عضویت ترکیه در اتحادیه را هدف قطعی این مذاکرات نمی‌داند.
بدین ترتیب اتحادیه اروپا به زیاده خواه‌ترین شکل ممکن با ترکیه برخورد می‌کند. در واقع نظر غالب در اتحادیه اروپا مخالفت با عضویت ترکیه در این اتحادیه است.
این مخالفت دلایل زیادی دارد نظیر کینه تاریخی اروپا به ترکیه که در کتب درسی برخی از کشورهای اروپایی نیز دیده می‌شود ، اسلامی بودن ترکیه در حالی‌که اغلب اروپاییان اتحادیه اروپا را کلوپ مسیحی می‌دانند و بمانند رئیس کمیسیون قانون اساسی اروپا عضویت ترکیه در این اتحادیه را به منزله پایان عمر این اتحادیه می‌دانند.
بر این مجموعه باید دلایل سیاسی، اقتصادی، جمعیتی و فرهنگی را نیز افزود.براین اساس اکنون بسیاری از شخصیت‌های اروپایی نظیر نیکولای سارکوزی رئیس‌جمهوری فرانسه آشکارا وعده می‌دهند که به هر نحو ممکن مانع عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا خواهند شد.
البته آنها به ترکیه از جهت ژئوپلیتیک نیاز دارند. چنانچه چندی پیش نیز گونترورهوگن قائم مقام کمیسیون اروپا در گفت‌وگو با هفته نامه پروفیل چاپ اتریش بیان کرد:حضور ترکیه در اتحادیه اروپا از لحاظ راهبردی مهم است.
به همین دلیل به‌نظر می‌رسد اتحادیه اروپا همچنان تلاش دارد ضمن مانع تراشی در روند عضویت کامل ترکیه، زمینه همکاری ویژه یا ممتاز با اتحادیه اروپا را فراهم سازد. درواقع اتحادیه اروپا می‌کوشد ترکیه را در مسیری قرار دهد که خود از تحقق عضویت ناامید شده و به اصطلاح به « همکاری ممتاز » با اتحادیه اروپا تن دهد.
این موضوع نه تنها با عث دلسردی مردم ترکیه بلکه باعث دلسردی مقامات ترکیه نیز شده است، به‌طوریکه رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه اگر چه الحاق احتمالی ترکیه به اتحادیه اروپا را طرح قرن نامیده است، اما در عین حال تأکید کرده است که اگر کشورهای اروپایی با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا موافقت نکند، ترکیه نیز اصراری نخواهد داشت.
وی همچنین اخیرا در پاسخ به اظهارات سارکوزی که ترکیه را کشوری آسیایی عنوان کرده بود، وی را به دوروریی متهم ساخت. به‌نظر می‌رسد که مناسبات ترکیه و اتحادیه اروپا همچنان دورنمای روشنی ندارد.
اکنون 45 سال از امضای اولین موافقت نامه تجاری ترکیه با جامعه اروپا ( اتحادیه اروپای امروزی) می‌گذرد و 4 دهه از اولین درخواست ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا می‌گذرد، اما چنانچه از اظهارات برخی از مقامات اروپایی برمی آید، ترکیه هنوز در خوشبینانه‌ترین حالت باید تا سال 2014 غلام حلقه به گوش اروپاییان باشد.
ترکیه باید بتواند از پس به جاى آوردن مقررات و قوانین ۸۰ هزار صفحه اى اتحادیه اروپا برآید تا شرایط لازم را براى پیوستن به اتحادیه کسب کند.
واقعیت این است که بعد از تحولات سیاسی اخیر در ایتالیا، آلمان و فرانسه کفه مخالفان عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا سنگین‌تر شده است و قابل پیش‌بینی بود که اختلافات ترکیه و اتحادیه اروپا به‌ویژه در مسئله قبرس افزایش خواهد یافت.
اتحادیه اروپا روی مسائلی دست می‌گذارد که هدف از آن تحریک ملی گرایان ترکیه است. تأکید بر شناسایی بخش یونانی نشین قبرس توسط ترکیه و نیز تأکید بر شناسایی کشتار 1915 ارامنه توسط ترکیه دقیقاً در این راستا صورت می‌گیرد.
مخالفان اروپایی عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا سعی دارند با تحریک ملی گرایان ترکیه، عملاً در داخل ترکیه بحران ایجاد کرده و ناکام ماندن ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا را به مسائل داخلی ترکیه نسبت دهند.
دراین میان هیچ تضمینی مبنی بر فقدان ارائه شروط جدید عضویت از سوی اتحادیه اروپا برای ترکیه نیست. کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا اخیراً گزارش شدید اللحن کامیل اورلینگز نماینده پارلمان اروپا درباره ترکیه را تصویب کرد.
در این گزارش که با 52 رأی موافق در مقابل 6 رأی مخالف به تصویب رسید، به رسمیت شناختن آنچه به‌عنوان کشتار ارامنه در جریان جنگ جهانی اول نامیده می‌شود، به‌عنوان نسل کشی، یکی از پیش شرطهای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا توصیف شده است.
این گزارش برای نخستین بار به‌طور رسمی این کشور را متهم به کشتار یونانی تبارها و سریانیها در واپسین سال‌های امپراتوری عثمانی کرده است.
گذشته از این مسائل تحقق شروط اتحادیه اروپا در زمینه‌های مذهبی با ارزشهای ملی و اسلامی ترکیه تضاد دارد. این در شرایطی است که مردم ترکیه نیز از عضویت در اتحادیه اروپا به هرقیمتی استقبال نمی‌کنند.
آنها خواهان احترام به ارزشهای فرهنگی و اجتماعی ترکیه هستند و نتایج نظر سنجی اخیر نیز نشان دهنده این موضوع است.
در این میان حمایت برخی از کشورهای اروپایی از سیاستهای تجاوزکارانه آمریکا، تلاش برخی از کشورهای اروپایی برای قراردادن شناسایی کشتار 1915 ارامنه به‌عنوان پیش شرط جدید، ناتوانی اتحادیه اروپا در حل معضلات جهانی و حتی معضلات اروپایی نظیر بحران کوزوو، افزایش اقدامات توهین آمیز علیه اسلام در اروپا، باعث کاهش گرایش مردم ترکیه به اتحادیه اروپا و انتظار آنها از دولت شان برای تمرکز بر رویکردهای دیگر بر محور انسجام اسلامی شده است.
به‌ویژه اینکه پیش از این ارائه پیشنهاداتی نظیر تشکیل گروه دی -8 (هشت کشور نسبتا توسعه یافته اسلامی) توسط نجم الدین اربکان نخست وزیر اسبق ترکیه یا طرح بازار مشترک اسلامی همگی نشان می‌دهد که قشر نخبه ترکیه به‌خوبی از پتانسیل‌های جهان اسلام و مزایای حضور پررنگ ترکیه درهمگرایی جهان اسلام آگاه هستند.
