یک پژوهش تازه نتیجهگیری کرده است که سیارات مشابه زمین که حول سایر ستارهها میگردند احتمالاً بسیار متداولتر از آن هستند که تصور میشد.
به گزارش بی بی سی، اکثر قریب به اتفاق سیاراتی که تاکنون در اطراف سایر ستارهها کشف شدهاند از نوع غولهای گازی مانند مشتری یا کیوان هستند که این به دلیل ضعف تکنیکهای کنونی برای یافتن کرات کوچکتر در نقاط دور دست است.
اما تحلیلی توسط دانشمندان در آمریکا نشان میدهد که یک سوم این منظومههای حاوی سیارات غول پیکر همچنین ممکن است سیاراتی مانند زمین داشته باشند.
این پژوهش بر نوعی از منظومهها متمرکز است که سیاراتی معروف به «مشتریهای داغ» دارند. این اجرام غول پیکر به فاصله خیلی کم از ستاره مرکزی میگردند، در مواردی حتی نزدیکتر از تیر به خورشید.
تکنیکی که هماکنون از آن برای یافتن سیارات دوردست استفاده میشود در واقع وجود آنها را به طور غیرمستقیم با ردیابی تأثیر جاذبه این اجرام بر ستاره مرکزی استنباط میکند. به همین دلیل احتمال یافتن سیارات غول پیکری که نزدیک به ستاره مادر میگردند بیشتر است چرا که اثر جاذبه آنها بسیار مشخصتر است.
تصور میشود این مشتریهای داغ به هنگام تشکیل منظومه به سمت ستاره مرکزی کشیده شده باشند. در این مرحله، منظومهای که در حال تکامل است، آکنده از سیارکها، اجرام یخی و سنگی و گاز در «صفحه (دیسک) پیش سیارهای» است. یک غول گازی که در داخل این صفحه قرار داشته باشد تلاطم زیادی در آن ایجاد میکند. اما اینکه این پدیده دقیقاً چگونه بر تکامل منظومه اثر میگذارد موضوع بحث و اختلاف نظر است.
در گذشته محققان پیشنهاد کردهاند که مهاجرت غولهای گازی به طرف ستاره مرکزی یا باعث میشود مواد موجود در دیسک خورده شود یا به فضای خارج پرت شود.
آوی مندل از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا و از نویسندگان این مقاله علمی گفت: «مسلماً پراکندگی وجود دارد، اما یکی از چیزهایی که مردم تاکنون به حساب نمیآوردند گاز فشردهای بود که در این دیسکهای پیش سیارهای وجود داشت.
این گاز فراهم کننده نیرویی است که باعث حرکت سیارات عظیم الجثه به طرف مرکز منظومه میشود اما همچنین از شدت پراکندگی و پخش شدن ذرات میکاهد و اجازه میدهد این خاک و خاشاک در مدار ستاره مرکزی باقی بمانند.
آنها در مدارهای پرهرج و مرج و اغلب بسیار پهن میمانند؛ اما معمولاً اگر برای میلیونها سال در منظومه باقی بمانند، آرام میگیرند و به مداری مدور باز میگردند و آنجا میتوانند با سایر اجرام ترکیب شوند و به شکل سیارات کامل در آیند.»
محققان به سرپرستی شان ریموند از دانشگاه ایالتی کلرادو در بولدر مهاجرت غولهای گازی در منظومههای در حال شکلگیری را با کامپیوتر شبیه سازی کردند. آنها کار را با بیش از هزار جرم مجازی به اندازه ماه از جنس سنگ و یخ آغاز کردند و در حدود 200 میلیون سال تکامل سیارهای را شبیه سازی کردند.
این تیم نتیجهگیری کرد که از هر سه منظومه شناخته شده تقریباً یکی میتواند حاوی سیارات مشابه زمین در مناطق قابل سکونت منظومه یعنی در مدارهای دورتر از مشتریهای داغ باشد. ناحیه قابل سکونت منطقهای از منظومه است که نه خیلی داغ است و نه خیلی سرد به طوری که آب در سطح کره نه بخار میشود و نه منجمد، و میتواند در حالت مایع باقی بماند.
آوی مندل به سایت بیبیسی گفت: «شبیهسازیهای ما نشان میدهد که میتوانید یک سیاره غول پیکر را همانجا که مشتری در منظومه ما قرار دارد شکل بدهید و آن را در بخشهای داخلیتر منظومه به حرکت درآورید.
سیاراتی مانند زمین هنوز میتوانند در خارج از آن (بیرون مدار غولها) شکل بگیرند البته به شرطی که خیلی به سیارات غول پیکر نزدیک نشوند. اگر خیلی نزدیک شوید، غول گازی مواد را به سمت بیرون پراکنده خواهد کرد. اما اگر به اندازه کافی دور باشید، مواد (موجود در دیسک) میتوانند به کرات بدل شوند.»
این محققان میگویند که سیارات مشابه زمین در مناطق قابل سکونت در حضور مقدار زیادی آب شکل میگیرند. اگر این نظریه درست باشد در آن صورت احتمال آنکه سیارات شبیه به زمین - که در مناطق قابل سکونت دور میزنند - پوشیده از اقیانوسها باشند بیشتر میشود؛ که همه عناصر ضروری برای پیدایش حیات را فراهم می آورد.
دکتر ریموند گفت: ما اکنون فکر میکنیم که دسته تازهای از سیارات پوشیده از اقیانوس ها - و احتمالاً قابل سکونت - در منظومههای شمسی بیشباهت به منظومه ما وجود دارند. شبیهسازیها همچنین نشان داد که کرات سنگی موسوم به «زمینهای داغ» اغلب در داخل مدار مشتریهای داغ شکل میگیرند.
تیمی از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی قبلاً یک چنین نمونهای را یافته است که به فاصله فقط 5/3 میلیون کیلومتر از ستاره مرکزی دور میزند. فاصله زمین از خورشید 150 میلیون کیلومتر است.