در این چارچوب اخیرا متولیان امر صادرات، پرداخت سهام شرکت‌های دولتی برای پرداخت جوایز صادراتی را به‌عنوان راهکاری مورد توجه قرار داده‌اند.
با محمود اسلامیان، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اصفهان گفت‌وگو کرده‌ایم.
- پرداخت سهام شرکت‌های دولتی به جای جوایز صادراتی تا چه حد قادر به رفع مشکلات صادرکنندگان خواهد بود؟
تورم مشکل اصلی صادرکنندگان کشور است. تورم سالیانه 15 تا 20 درصدی موجب افزایش هزینه تمام شده تولید شده و این افزایش هزینه مستمر تولید قدرت رقابت‌پذیری کالاهای صادراتی را از بین می‌برد.
درصورتی که قیمت ارز نیز کاهش یابد این مشکل دو چندان می‌شود، بنابراین مشکل اصلی صادرکنندگان کشور جوایز صادراتی نبوده بلکه مشکل اصلی ناشی از تورم سالیانه تحمیل شده بر بخش تولید در شرایطی است که رقبای خارجی این افزایش هزینه را نداشته و هر ساله تولید‌کننده ایرانی ضعیف‌تر می‌شود.
با وجود این، اگر در نظر است تا پرداخت جوایز صادراتی به‌عنوان راهکاری برای حمایت از تولید و صادرات مورد توجه قرار گیرد باید پرداخت این جوایز به شکل نقدی و در سریعترین زمان ممکن باشد.
شیوه کنونی پرداخت جوایز صادراتی و یا پرداخت این جوایز از محل سهام شرکت‌های دولتی قادر به رفع مشکلات صادرکنندگان نخواهد بود.
مشخص نیست هدف این گونه پرداخت جوایز صادراتی چیست اما درصورتی که قرار باشد این سهام نیز به‌عنوان جوایز صادراتی پرداخت شود، باید این کار به سرعت انجام شود.
این که صادرکنندگان پرداخت این جوایز را دنبال کنند، شیوه کارآمدی نخواهد بود و روند کنونی رکود سالانه صادرات تداوم می‌یابد.
- درصورت پرداخت سهام به‌عنوان جوایز صادراتی، آیا نقدینگی و سرمایه در گردش صادرکنندگان تأمین می‌شود؟
تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش بخش صادرات از جمله مهم‌ترین مشکلات پیش‌روی صادرکنندگان بوده و پرداخت سهام شرکت‌های دولتی قادر به تأمین این هدف نخواهد بود.
اگر مشوقی برای صادرکنندگان در نظر گرفته می‌شود باید هر چه سریعتر پرداخت شود. این که سهام شرکت‌ها در شرایطی به صادرکنندگان پرداخت شود که به‌دلیل شرایط این شرکت‌ها و مباحث مالکیتی، صادرکنندگان قادر به تأمین نقدینگی مورد نیاز خود از محل این سهام نباشند نه تنها مشکلی را مرتفع نکرده بلکه آنها را درگیر فرآیندی پیچیده می‌کند.
در چین یا حتی ترکیه جوایز صادراتی به محض ارائه مدارک صادرات کالایی به بانک حد‌اکثر در مدت یک روز پرداخت یا از مالیات شرکت‌ها کسر می‌شود. اگر هدف توسعه صادرات است باید جوایز صادراتی هرچه سریعتر و به صورت نقدی پرداخت شود.
درصورتی که دولت اعتبار لازم برای پرداخت این جوایز را ندارد باید سهام را هرچه سریعتر پرداخت کند. علت پرداخت نشدن جوایز صادراتی را نمی‌دانم اما آنچه مشخص است صادرکنندگان از پرداخت دیر هنگام جوایز صادراتی گله‌مند هستند.
- با این روند، هدف اصلی این شیوه واگذاری شرکت‌های دولتی چیست؟
باید توجه کرد که جوایز صادراتی به اندازه‌ای نیست که همه سهام یک شرکت دولتی به‌عنوان جایزه صادراتی به صادرکننده پرداخت شود.
از سوی دیگر بخشی از سهام شرکت‌های بزرگ دولتی به صورت بلوک‌های مدیریتی به فروش می‌رسد و در واقع سهامداران خرد نقش چندانی در تصمیم‌گیری برای اداره یا نحوه فروش سهام این شرکت‌ها نخواهندداشت.
با توجه به میزان سهام قابل واگذاری در این چارچوب به نظر می‌رسد پرداخت سهام شرکت‌های دولتی در قالب جوایز صادراتی ناشی از مشکل نقدینگی متولیان بخش برای پرداخت این جوایز است و این شیوه از کارآمدی لازم برای ترغیب صادرکنندگان و رفع مشکلات آنان برخوردار نخواهد بود.
همان‌طور که دولت مالیات و عوارض واردات حتی مواد اولیه تولید را به شکل نقدی در گمرک دریافت می‌کند باید جوایز صادراتی نیز به همین شکل پرداخت شود.
دولت می‌تواند این جوایز را از مالیات صادرکنندگان کسر کرده یا به هر شکل ممکن به صورت نقدی و سریع پرداخت کند.
