با توجه به اینکه سازمان توسعه تجارت اعلام کرده است که در سال گذشته صادرات ایران افزایش پیدا کرده است اما صادرات ایران در طول یک سال گذشته نسبت به برنامه ای که برای صادرات در نظر گرفته شده بود کم تر است.
یکی از اقلام مهم صادراتی ایران میعانات گازی و محصولات پتروشیمی است و از طرف دیگر در بخش صادرات صنعتی آهن نیز جایگاه مهمی در صادرات ایران دارد.
با توجه به اینکه قیمت جهانی آهن، محصولات پتروشیمی و میعانات گازی در طول یک سال گذشته رشد پیدا کرده است قدر مطلق صادرات ایران افزایش صادرات را نشان می دهد. بنا بر این می توان گفت صادرات ایران از نظر تنوع و از نظر مقدار کالا به توسعه لازم طبق برنامه دست پیدا نکرده است.
از طرف دیگر واردات ایران در طول سال گذشته به رقمی نزدیک به 60 میلیارد دلار رسیده است که رقم قابل توجه ای است. البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که بخشی از واردات ایران ناشی از افزایش قیمت های جهانی بوده است اما از نظر وزنی و از نظر تنوع کالا نیز واردات کشور افزایش پیدا کرده است.
از یک نگاه دیگر می توان گفت اگر کل صادرات را به وزن صادرات تقسیم کنیم ارزش هر کیلو صادراتی ایران در سال گذشته حدود 70 سنت است.
اما در رابطه با واردات ایران ارزش هر کیلو وارداتی کمی بیش از یک دلار را به خود اختصاص داده است. این موضوع نشان دهنده این است که که کالای ساخته شده را به داخل کشور وارد می کنیم و مواد خام را به فروش می رسانیم.
به عبارتی دیگر مواد خامی را که می فروشیم به نحوی پردازش می شود و مجدا به ایران بر می گردد. برای اینکه بتوانیم این تفاوت را جبران کنیم و از خام فروشی خارج شویم، باید تولید برای سرمایه گذاری در داخل کشور و حمایت از تولید کننده مورد توجه قرار بگیرد.
اگر این روال به دلیل تنوع نیاز داخل کشور به همین طریق ادامه پیدا کند، همواره در کشور شاهد این فاصله 4 تا 5 برا بری واردات نسبت به صادرات خواهیم بود. مطمئنا محل تامین این واردات فروش نفت به کشور های دیگر خواهد بود.
به معنای دیگر پول نفتی که از خریدارن نفت دریافت می کنیم بابت فرآوری مواد اولیه و تبدیل شدن به کالا های قابل مصرف به خود خارجی ها بر می گردانیم. برای اینکه این چرخه را به نفع داخل تغییر دهیم مجدد تاکید می کنم که سرمایه گذاری صنعتی در داخل کشور و حمایت از سرمایه گذار و سرمایه گذاری نه تنها ضروری، بلکه حیاتی است.
اینکه به طور مداوم نفت را به فوش برسانیم . کالاهای متفاوتی را تهیه کنیم اصلا مطلوب نیست و تنها تا زمانی این روند می تواند ادامه داشته باشد که منابع نفتی در کشور وجود داشته باشد.
اقتصاد کشورهایی که فقط از طریق فروش نفت در آمد کسب می کنند و کالا های مختلف را خریداری می کنند، پس از مدتی به یک اقتصاد غیر مطلوب تبدیل می شود.
البته بخش خصوصی با تجارت هیچ گونه مشکلی ندارد و همواره از آن حمایت می کند اما، نگاه فعالان بخش خصوصی به سمت متوازن شدن صادرات و واردات است. بنا بر این باید یک تجارت منطقی را در نظر گرفت و نباید تنها واردات بالای کالا در دستور قرا بگیرد. بخش خصوصی نیز همواره این تجارت منطقی را پیشنهاد داده است و از آن نیز حمایت خواهد کرد.
*عضو هیئت رئیسه
اتاق بازرگانی و صنایع ومعادن ایران
همشهری امارات
