راه‌های پیشگیری از آسیب آلاینده ازن چیست؟

چندی پیش نیز سازمان کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرد با توجه به افزایش دمای هوا، میزان آلاینده ازن در هوای تهران رو به افزایش است؛ در نتیجه هوا برای گروه‌های حساس و مبتلا به آسم در برخی روزها ناسالم است.

مریم محلوجی‌راد، فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی در گفت‌وگو با همشهری درباره شیوع آسم در کشور گفت: یکی از عوامل اصلی که باعث تشدید علائم آسم  یا شروع‌کننده آن در افراد است آلودگی هواست. این آلودگی‌ها در شهرهای بزرگ بیشتر ناشی از دود کارخانجات و احتراق خودروهاست. همه آلاینده‌های ایجاد شده مهم و مضرند از جمله ترکیبات نیتروژن، سولفور، ازن، ذرات بسیار ریز معلق در هوا که به‌عنوان PM۱۰و pm۲.۵ شناخته می‌شوند، که می‌توانند تا عمق ریه و در کیسه‌های هوایی وارد شده و باعث ایجاد علائم آسم شوند. محققان بیشتر بر ذرات کوچک کمتر از ۲.۵میکرون و برخی ذرات کوچک‌تر از یک دهم میکرون تأکید دارند، برخی از این ذرات می‌تواند از جدار کیسه‌های هوایی وارد خون شده و بر سلامتی تأثیر مخرب بگذارد.

وی در مورد آلاینده ازن که در روزهای تابستان بیشتر اسم آن را می‌شنویم گفت: ازن از مواردی است که می‌تواند رادیکال‌های آزاد اکسیژن را در بدن بالا ببرد و باعث ایجاد التهاب در قسمت‌های مختلف بدن ازجمله دستگاه تنفسی شود. ازن به‌طور مستقیم از فعالیت خودروها و کارخانجات ایجاد نمی‌شود بلکه وقتی پیش‌سازهای آن (ترکیبات نیتروژن و سولفور) در معرض گرما و نور آفتاب قرار می‌گیرد، واکنش‌های شیمیایی اتفاق می‌افتد که باعث ایجاد ازن در هوا می‌شود. افزایش فرایند ازن به‌عنوان آلاینده‌ هوا، در تابستان بیشتر رخ می‌دهد و عموما به‌طور آنی رخ نمی‌دهد.

وی در مورد روش‌های پیشگیری از اثرات مخرب آلودگی هوا برای گروه‌های خاص و مبتلا به آسم گفت: تا جایی که می‌توانید کمتر از منزل خارج شوید ولی مطمئنا این برای خیلی‌ها امکان‌پذیر نیست. در این شرایط از ماسک‌های فیلتردار استفاده کنید. در عین‌حال روی تغذیه دقت بیشتری داشته باشید. مواد غذایی که آنتی‌اکسیدان فراوان دارند، مثل گروه میوه‌ها و سبزیجات مصرف کنید. ویتامین C، k، D  و E را بیشتر مصرف کنید. روغن‌های دارای امگا نیز ضروری‌اند. آنتی‌اکسیدان‌ها تا حد زیادی می‌تواند از اثرات مخرب آلاینده‌ها در بدن بکاهد. مایعات به‌خصوص آب در فصل تابستان، فراوان مصرف کنید. آب به‌طور کلی باعث دفع مواد مضر از بدن می‌شود. برخی از این مواد حلال در آب هستند و مصرف زیاد آب می‌تواند زودتر و بیشتر آنها را از بدن خارج کند. در هوای آلوده ورزش نکنید. گروه‌های پرخطر در فضاهای بسته ورزش کنند؛ چرا که هنگام ورزش کردن بدن اکسیژن بیشتری جذب می‌کند و در نتیجه آلاینده بیشتری به بدن بیماران وارد می‌شود.

دکتر محلوجی با اشاره به تحقیقی که در مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی در مورد شیوع آسم در کشور انجام شده است، در مورد ارتباط افزایش آلاینده ازن و آسم در کشور گفت: در مطالعه ما نشان داده شد که شیوع علائم آسم در تهران بالاتر از شهرهای دیگر است، همه می‌دانیم که شیوع آلودگی هوا در تهران نیز بالاتر از شهرهای دیگر است. شاید بتوان به‌طور غیرمستقیم چنین نتیجه گرفت که ازن می‌تواند موارد ابتلا به آسم را زیاد کند. البته جنبه‌های دیگری نیز در تهران وجود دارد مثل استرس که بر شیوع آسم مؤثر است. هدف از تحقیقات این چنینی کمک به مسئولان برای تغییر در برنامه‌ریزی‌هاست.

وی اثرات آلودگی‌های هوا را محدود به بیماری‌های مربوط به ریه ندانست و گفت: مهم‌تر از بیماری‌های ریوی، مشکلات قلبی و عروقی است که نخستین عامل مرگ‌ومیر در کشور به‌حساب می‌آید. آلودگی هوا همچنین باعث ایجاد بدخیمی‌ها می‌شود و مطمئنم مسئولین در جریان اثرات آلاینده‌ها در شهرهای بزرگ هستند. امیدوارم برنامه‌ریزی‌های کلان برای سلامت مردم صورت بگیرد و از سوی دیگر بر تغییر فرهنگ مردم در استفاده از وسایل نقلیه عمومی نیز توجه شود.

• باکس مطلب:

مریم محلوجی راد، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی: براساس تحقیق این مرکز آسم در گروه کودکان، بین پسران بیشتر از دختران شایع است درحالی‌که در گروه بزرگسال، این بیماری بین زنان شیوع بیشتری دارد. یک چهارم کودکان مبتلا به آسم در معرض دود سیگار قرار داشتند و بنابراین ارتباط واضحی بین در معرض دود سیگار قرار گرفتن با ابتلا به آسم در هر دو گروه سنی وجود داشت. این مطالعه همچنین نشان داد شیوع آسم در پسرها بیشتر از دخترها و در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی است.

شیوع آسم در استان تهران از سایر استان‌ها بالاتر بوده و در گروه سنی شش تا هفت سال ۱۲.۶ درصد و در گروه سنی ۱۳ تا ۱۴ سال ۱۶.۶ درصد بود. بالاتر بودن شیوع آسم در تهران نسبت به آمار کلی ایران، به فاکتورهای مختلف دخیل در بیماری آسم از جمله آلودگی بیشتر هوا در استان تهران برمی‌گردد.

مطالعه‌ای که در مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی انجام شده همچنین نشان می‌دهد شیوع آسم در استان‌های جنوبی، برخی استان‌های شمال شرقی و بعضی استان‌های مرکزی بیشتر بوده است. شیوع آسم در بالغین کشورمان به‌طور کلی ۸.۹ درصد بوده که این عدد نسبت به عدد مربوط به شیوع آسم در کودکان، کمتر بوده و در تمام دنیا نیز شیوع آسم در بالغین نسبت به کودکان پایین‌تر است. شکل‌هایی از آسم در کودکان وجود دارد که به‌دنبال سرماخوردگی یا عفونت ویروسی به‌وجود می‌آید و در بسیاری موارد بعد از مدتی متوقف می‌شود.