آن چیزی که در این شهرها با نام‌هایی همچون انجمن‌های محلی، شورای محلی و... فعالیت می‌کند، با هدف ایجاد بستری برای تحقق مطالبات شهروندان و مشارکت دادن آنان در تصمیم‌گیری‌های شهری شکل گرفته‌اند. «علی اعطا» عضو شورای‌شهر تهران هم با تأکید بر اینکه شورایاران با همین هدف شکل گرفته‌اند، خاطرنشان می‌کند که در این دوره شورای شهر در پی ارتقای جایگاه شورایاران است و شورایاران جدید مسئولیت بیشتری را باید برعهده بگیرند.
نقش و جایگاه شورایاران را در جامعه مدنی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شورایاری‌ها اساساً سال‌ها پیش برای تحقق مشارکت شهروندان در محله‌ها شکل گرفته‌اند. با این هدف که اگر شورای‌شهر به‌عنوان نمایندگان مردم در اداره امور شهر فعالیت می‌کند، ذیل آن در سطح محله‌ها افرادی حضور داشته باشند که با ساکنان در ارتباط باشند و مشکلات و مسائل محله‌ها را شناسایی کنند و به مدیران شهری انتقال دهند.
شورایاران فقط با شناسایی و انتقال مشکلات به مدیران شهری، می‌توانند در احقاق حقوق شهروندان مؤثر باشند؟
بله. به شرطی که مشارکت واقعی اتفاق بیفتد. اگر در مدیریت شهرچه در سطح کلان مانند شورای‌شهر و چه در سطح خرد مانند شورایاری مشارکت وجود داشته باشد و اعضای شورایاری محله‌ها در کنار هم فعالیت داشته باشند ناخودآگاه مدیران شهری هم برای رفع مشکلات پیشقدم می‌شوند و خواسته اهالی محقق می‌شود.
با این توضیحات به نظر می‌آید که شورایاران می‌توانند در تحقق رویکرد شهرداری مبنی بر«تهران شهری برای همه» کمک حال و بازوی مدیریت شهری باشند؟
بله. چراکه نه. وقتی برای شهر تهران ۳۵۲ محله تعریف شد، مجموع این محله‌ها مساحت شهر تهران می‌شود و به نظرم اگر ساکنان هر محله به مسائل و مشکلات محله‌شان توجه کنند و خواسته‌هایشان را به نمایندگان محله خود انتقال دهند و با پیگیری مدیران شهری مشکلات رفع شود، در واقع چنین شعاری محقق می‌شود و شاهد عدالت اجتماعی در محله‌ها خواهیم بود.
اما شورایاران بر اساس مصوبه شورای‌شهر نمی‌توانند در امور اجرایی، مالی و اداری شهرداری و شورای‌شهر ومدیریت محله‌ها، دخالت کنند.
این موضوع منافاتی با مشارکت مردم ندارد. چون شورای‌شهر هم در امور اجرایی و مالی دخالت نمی‌کند. البته یک نکته مهم هست که در گذشته نبوده و آن بهره‌مندی از دیدگاه‌ها و نظرهای شورایاران در مقیاس محله‌ای است. یعنی از مدیران شهری خواسته شده که از شورایاران مشورت بگیرند و دیدگاه‌های آنها را مورد توجه قرار دهند تا جایگاهشان حفظ شود و بتوانند با انگیزه بیشتری ایفای نقش کنند.
اتفاقاً یکی از مشکلات دوره‌های پیشین در زمینه شورایاری‌ها، سلیقه‌ای عمل کردن شهرداران مناطق بوده، به گونه‌ای که در برخی مناطق اهمیت زیادی به شورایاران داده می‌شود و در برخی مناطق به نظراتشان توجهی نمی‌کردند که نتیجه‌اش بی‌انگیزگی برخی از شورایاران بود. آیا راهکاری برای رفع این مشکل وجود دارد؟
این موضوع را نمی‌توان ابلاغ کرد یا دستور داد. تعامل با شورایاری‌ها باید به فرهنگ عمومی در شهرداری‌ها تبدیل شود. البته اگر شورا به موضوع شورا توجه کند، شهرداری‌ها هم به شورایاران بها داده و از توان آنها به‌عنوان یاران شهر استفاده می‌کنند.
با این دیدگاه به نظرتان ارتباط و تعامل شورایاران با شهرداری‌ها و شورای‌شهر چگونه باید باشد؟
بهترین راهکار تقویت کارگروه‌ها و بهره‌مندی از توان اعضای آنهاست. اکنون در گروه شورایاران ۴ کارگروه عمرانی، محیط‌زیست، فرهنگی و آموزشی وجود دارد که شهروندان هر محله با توجه به تخصص و علاقه‌مندی خود می‌توانند عضو این کارگروه‌ها شوند. اعضای کارگروه‌ها که‌گاه جمعیت‌شان به ۱۰۰ نفر می‌رسد، مشکلات محله خود را شناسایی کرده و به دبیر انتقال می‌دهند. پس از آن، موضوع‌های جمع‌آوری شده به مدیران شهری و از جمله شورای‌شهر انتقال می‌یابد. با چنین‌کاری در اصل تعامل واقعی بین شورایاران و شهرداری و شورای‌شهر شکل گرفته است.
برای تحقق این وضعیت نیاز هست تا شورای‌شهر فعلی در جهت اصلاح ساختار و رفع ضعف‌های موجود در شورایاری گام‌هایی بردارد. در این زمینه چه کارهایی صورت گرفته است؟
در گذشته بر خلاف همه تبلیغ‌های صورت گرفته برای شورایاری‌هاکاری برایشان صورت نگرفته بود و متأسفانه نگاه خوبی به شورایاری‌ها وجود نداشت اما شورای پنجم به دنبال این بوده که جایگاه واقعی شورایاری‌ها را محقق کند. به همین دلیل اساسنامه شورایاری‌ها تصویب و برخی امتیازها از شورایاران حذف شد. چون ضرورتی به وجودشان نبود و باعث شده بود که شبهه‌هایی در زمینه فعالیت شورایاران ایجاد شود. اما مهم‌ترین تصمیم شورا بهره‌مندی از توان مردم و مشارکت آنها در اداره محله بود که در تلاشیم به این سمت گام برداریم.
نظر شما