«فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر»، فراگیرترین مرجع بررسی وضعیت بقای گونه‌های زنده در جهان است که توسط IUCN (اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت) منتشر شده و اصلی‌ترین مرجع جهان برای بررسی وضعیت بقای گونه‌های جانوری است.
به جز فهرست قرمز IUCN بعضی کشورها نیز با توجه به برآوردی که از وضعیت گونه‌های در معرض خطرشان انجام داده‌اند، فهرست قرمز خاص خود را نیز منتشر کرده‌اند که در آن، آخرین وضعیت گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انتشار یافته است تا توجه مردم و تصمیم‌گیران را به موضوع حفاظت از منابع طبیعی جلب و از انقراض این‌گونه‌ها جلوگیری کند.
ایران، تاکنون دارای فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر نبوده است اما روز گذشته، مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک کشور از تصمیم سازمان حفاظت محیط زیست برای انتشار فهرست قرمز خبر داد.
فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) اگرچه به‌عنوان یک مرجع بین‌المللی حائز اهمیت است، اما بیانگر وضعیت واقعی جمعیت گونه‌ها در سطوح ملی نیست. برخی گونه‌های گیاهی و جانوری ایران همچون شیر ایرانی تاکنون منقرض شده و یا مانند یوزپلنگ ایرانی در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند. شاید اگر فهرست سرخ ایران نیز سال‌ها پیش تدوین و منتشر می‌شد، نقش موثری در حفاظت از گونه‌های شاخص ایران داشت.
محمد مدادی -مدیر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک- دیروز اعلام کرد که فهرست قرمز ایران با همکاری دفتر مدیریت حیات‌وحش و دفاتر مربوط در حوزه معاونت دریایی و متخصصان و استادان دانشگاه در حوزه گیاهان و حیات‌وحش آماده خواهد شد که البته زمان و بودجه بسیار می‌طلبد.
او تأکید کرد که تهیه این فهرست، سنگ‌بنای مهمی در تدوین برنامه‌های حفاظتی برای گونه‌هاست و تلاش می‌شود تا پایان سال گردآوری اطلاعات موجود و تهیه نسخه ابتدایی به انجام برسد.
- فهرست قرمز نیازمند زمان و کارشناسی
هوشنگ ضیایی، کارشناس برجسته حیات وحش ایران تصمیم سازمان حفاظت محیط‌زیست برای تدوین و انتشار فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر انقراض را ارزشمند خواند و به همشهری گفت: پیش از تهیه این فهرست لازم است مطالعات کامل در مورد گونه‌های گیاهی و جانوری داشته باشیم. این نخستین قدم در تهیه فهرست سرخ است.
هنوز آمار دقیقی از گونه‌های جانوری شاخص ایران همچون یوزپلنگ، گورخر و گوزن زرد وجود ندارد چه رسد به این که بدانیم گونه‌ای مثل حشره‌خور شوش که هنوز تقریبا کسی آن را ندیده اما گونه در معرض انقراض کشور است در چه وضعیتی قرار دارد؟
ضیایی افزود: در مورد برخی گونه‌های در معرض انقراض که IUCN فهرست آنها را مشخص کرده است نیز مطالعاتی انجام نداده‌ایم. به گفته او، کارشناسانی که برای تهیه فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر انقراض ایران کار می‌کنند باید آموزش دیده باشند؛ چون تهیه این فهرست نیازمند یک کار وسیع است و به راحتی نمی‌توان وضعیت گونه‌ها را تعیین کرد.
هوشنگ ضیایی تأکید کرد: گونه‌ای مانند کل و بز در معرض خطر انقراض است. اما در ایران برایش مجوز شکار صادر می‌شود. بنابر این باید به‌طور دقیق بر این موضوعات کار کرد.
نویسنده کتاب «پستانداران‌ایران» با بیان این که موزه تاریخ طبیعی تاکنون اقدامی در مورد گونه‌های در معرض خطر انقراض کشور انجام نداده است، به تصمیم جدید این مجموعه اشاره کرد و گفت: با مدیریت جدید موزه تاریخ طبیعی و علاقه‌مندی او به این حوزه، به‌طور حتم این فعالیت موفقیت‌آمیز خواهد بود و کارشناسان نیز موظفند او را در این تصمیم یاری کنند. بسیاری از کارشناسان تخصص خوبی دارند و موزه تاریخ طبیعی کشور باید برای تدوین و انتشار فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر انقراض ایران از آنها یاری بگیرد.
- همشهری- چهارشنبه ۲ مرداد ۱۳۹۸
نظر شما