او می‌گوید من فکر می‌کنم در اینجا مردم بیشتر با یکدیگر مراوده دارند. یکی به یکی حلیم می‌دهد و آن یکی پیاز قرض می‌گیرد و وقتی همسایه‌ای نان می‌گیرد ممکن است با این دیالوگ روبه‌رو شوید که «صف نانوایی شلوغ بود و من برای عصرانه شما دو نان اضافی گرفتم!» اینها همه دلایلی است که راد، این منطقه را برای سکونت انتخاب کرده است. گفت‌وگوی ما با این بازیگر را که نخستین بار در لاله‌زار به سینما رفته‌است، بخوانید.
- خانه پدری
خشایار راد اکنون در فلکه اول تهرانپارس سکونت دارد اما خانه پدری او در خیابان بیهقی، در نزدیکی میدان وثوق واقع شده است. او را همان نزدیکی‌ها می‌یابیم و سر صحبت را با او باز می‌کنیم. می‌گوید: «چنانچه مادر مرحومم روایت می‌کرد من در ۲ سالگی پدرم را از دست دادم. به همین دلیل سایه پدر بالای سر ما نبود. با گرفتن وام، خانه پدری را تملک کردم و در حال حاضر نیز مشغول ساختنش هستم. ۲ پسرم با نام‌های «نوید» و «امید» در همین محله بزرگ شده و به دانشگاه رفتند. از این محله خاطرات زیادی دارم.»
- نخستین خانه در میدان خراسان
«شرق تهران قشر زحمتکش کم ندارد.» این بازیگر سینما و تلویزیون می‌افزاید: «مردم بیشتر دنبال رزق و روزی و معاشند. به همین دلیل و شلوغی و جریان داشتن خون زندگی در شرق، اینجا را برای زندگی انتخاب کرده‌ام. نخستین بار در میدان خراسان سکونت داشتم و بعد از ازدواجم خانه‌ای در خیابان نیروی هوایی گرفتم. بعد از آن به نارمک آمدم و پس از مدتی به تهرانپارس نقل مکان کردم. در شرق تهران مردم بیشتر از جاهای دیگر به همسایه توجه دارند.»
- دیالوگ‌هایی که از مردم عاریه می‌گیرم
کنار خانه پدری‌اش در خیابان بیهقی در خیابان جدیدی ایستاده‌ایم و به صحبت‌هایش گوش می‌دهیم: «بارها اتفاق افتاده که از دیالوگ‌های طنزآمیز مردم در سریال‌ها و کارهای هنری‌ام استفاده کرده‌ام. به گمانم همه ما ایرانی‌ها رگه‌هایی از طنز را پیدا و پنهان در وجودمان داریم. وقتی بچه‌محله‌ای می‌بیند که دیالوگ او را در فیلم خرج کرده‌ام، خوشحال می‌شود و افتخار می‌کند که هنرمندی در کنار او زندگی می‌کند. صرف دیالوگ‌های مردم و در و همسایه در کار طنز به پیشرفت و همه پسند بودن یک آیرونی «طنز واقعی» کمک می‌کند.» از راد درباره زنده‌یاد خسرو شکیبایی سؤال می‌کنیم و او می‌گوید: «خسروشکیبایی هم در شرق تهران زندگی می‌کرد. متأسفانه زمانی که در تلویزیون و سینما مشغول نقش‌آفرینی بود من در عرصه تئاتر فعالیت داشتم و به همین دلیل او را ندیدم. این موضوع همچنان باعث افسوس من است.»
- مهندسی میدان‌های نارمک
میدان‌های نارمک ویژگی‌های متفاوتی دارند. راد می‌گوید: «شلوغی میدان‌های نارمک به گونه‌ای است که احساس می‌کنید وقتی پا به یکی‌شان می‌گذارید به پیک‌نیک آمده‌اید. مردان همسن و سال من و بازنشستگان روی نیمکت‌های وسط میدان‌ها می‌نشینند. به سادگی می‌توان چند زن را دید که کنار یکدیگر سبزی پاک می‌کنند. مهندسی میدان‌های نارمک نیز به گونه‌ای است که از خیابان‌های اصلی به یکدیگر راه دارند و درون میدان‌ها نیز هنوز که هنوز است گنجایش این همه جمعیت را دارد. سازندگان میدان‌های ۱۰۰گانه نارمک فکر همه عناصر را کرده‌اند. از این حیث باید به آنها دست مریزاد گفت.»
- تهرانپارس همیشه شلوغ
از راد درباره خلوتی و دنجی خیابان‌های عریض و طویل تهرانپارس می‌پرسیم. با طیب خاطر پاسخمان را می‌دهد و می‌گوید: «راستش خلوتی خاصی در خیابان‌های تهرانپارس ندیده‌ام. گاهی که تا پاسی از شب مهمان داریم و می‌خواهم آنها را بدرقه کنم، می‌بینم که ساعت ۲ بعد از نیمه‌شب هم این خیابان‌ها شلوغ است. گاهی حتی خودرویی را جلو پل پارک کرده‌اند و آن وسیله نقلیه به امان خدا رها شده است. من خلوتی خاصی در تهرانپارس ندیده‌ام و البته شاید منظور شما سکوت خیابان‌های فرعی تهرانپارس باشد که من هم آن را تأیید می‌کنم.»
- آثار جدید آقای بازیگر
خشایار راد این‌روزها کارهای جدیدی در حال اجرا دارد او می‌گوید: «مجموعه‌ای ۴۰ قسمتی به نام «در کنار هم» با تهیه‌کنندگی خانم ابوحمزه کار کرده‌ام. قرار است به‌زودی فصل دوم این سریال نیز کلید بخورد. همچنین چند روز پیش به اتفاق خانم شهین تسلیمی و خان شکری در مشهد مقدس بودم و در آنجا کار فیلمبرداری فیلم «آش نذری» به پایان رسید. فیلم سینمایی «جد خوب من» نیز به کارگردانی اصغر نصیری به پایان رسیده و به‌زودی اکران خواهد شد.» او می‌افزاید: «از همین‌جا به همه بچه‌های شرق که در سینما ماندانا فیلم‌های مرا دیده‌اند و دنبال کرده‌اند درود می‌فرستم.»
- سلبریتی‌های شرق
نباید فکر کنیم که فقط سلبریتی‌ها در غرب تهران سکونت دارند. راد می‌گوید: «حمید لولایی، افشین سنگ‌چاپ، بیژن و رضا بنفشه‌خواه از همین منطقه برخاسته‌اند و برخی‌شان هنوز در همین محله سکونت دارند. به گمانم یکی از دلایلی که آنها شرق تهران را برای سکونت انتخاب کرده‌اند این است که در شرق آدم‌ها احساس غربت نمی‌کنند.»
- کمبود امکانات فرهنگی
امکانات فرهنگی شرق کم است. راد می‌گوید: «چندی پیش به یکی از فرهنگسراهای شرق برای شرکت در مراسمی برای حمایت از کودکان‌کار رفتم. آنجا مسئولان تابلو و صنایع‌دستی می‌فروختند تا کمکی به کودکان‌کار باشد و پولش توی جیب آنها برود. باور کنید که وقتی پای این‌گونه مراسم در میان است بدون معطلی و بدون دریافت وجهی به آنجا می‌روم. اما در مجموع باید بگویم که امکانات فرهنگی و همچنین تفریحی در شرق تهران کم است. از وضع کتابفروشی‌ها هم بی‌اطلاع نیستم. با توجه به اینکه بیشتر فیلمنامه می‌خوانم و کمتر پا به کتابفروشی می‌گذارم، می‌دانم که در این زمینه هم با کمبود روبه‌روییم.»
- دوستی با «رضا عطاران»
خشایار راد درباره میدان هفت‌حوض می‌گوید: «چند تن از اقوام ما در همین میدان سکونت داشتند. اما دلیل اصلی آن چیزی که رضا عطاران را به این محله کشاند، تعریف و تمجیدهای من از محله‌های شرق تهران بود. یکی، ۲ دهه پیش، رضا عطاران همراه همسر و خانواده همسرش در مشهد سکونت داشت. خودش هم‌زاده مشهد است و می‌خواست به تهران نقل مکان کند. یادم است که چند بار با من مشورت کرد و پرسید که آیا شرق تهران برای زندگی خوب است؟ من هم بدون معطلی به او پاسخ دادم که بهترین محله را برای زندگی انتخاب کرده‌ای! اینجا مردم در کنار هم با خوبی و خوشی زندگی می‌کنند و به اندازه کسب و رزق و روزی‌شان خوشند! رضا عطاران به میدان هفت‌حوض آمد و در همان نزدیکی خانه‌ای برای خودش دست و پا کرد و تا سال‌ها ساکن شرق تهران بود. در همان دوره او با مجموعه طنز «ساعت خوش» به شکل حرفه‌ای وارد عرصه تلویزیون شد. کارش به قول معروف گل کرد و نخستین فیلم سینمایی من هم با عنوان «قطار ابدی» که حاصل کار ایشان بود؛ اکران و دیده شد.
در حال حاضر نمی‌دانم رضا عطاران در کدام منطقه از تهران سکونت دارد اما سال‌ها در کنار ما همین‌جا زیست و رشد کرد. از همان اولش به عطاران گفتم که اگر می‌خواهی جایی زندگی کنی که مرکزیت داشته باشد، میدان هفت‌حوض است. چراکه نانوایی و سبزی‌فروشی و بقالی و ماهی‌فروشی و هزار کسب و کار دیگر را می‌توانی یک جا در کنار هم ببینی و داشته باشی. رضا عطاران پس از آن دوره وارد عرصه سینما شد و موفق از این عرصه بیرون آمد. یک کلام باید بگویم که او سینما را از الفبایش بلد است. کارگردانی و بازیگری را به شکل اصولی و از پایه آموخته و هرچه که تا به امروز به دست آورده حاصل کار و استمرار فعالیت‌های هنری دقیق و پشتکار خودش است. امیدوارم روزی این اتفاق برای همه هنرمندان مؤثر بیفتد که به بهترین شکل دیده و شناخته شوند. با گذشت زمان در حال حاضر با عطاران ارتباط تلفنی و ارتباطی در فضای مجازی دارم. او یکی از بهترین دوستانم است. در ضمن تا یادم نرفته باید بگویم که بازیگر پیشکسوت سینما جناب «عنایت بخشی» نیز در شرق تهران سکونت دارند. برای ایشان هم احترام خاصی قائلم.
نظر شما