یک ملک عمومی با چند مدعی

حکایت درمانگاه «تعاونی تاکسیرانی» است که ۷ سال به مدد بی‌برنامگی مسئولان، جولانگاه خلافکاران شده و هر روز قسمتی از پیکره ساختمانش دستخوش حادثه‌ای می‌شود. نبود در و پیکر درست و حسابی و وجود راه‌های متعدد برای ورود به درمانگاه تعاونی تاکسیرانی بدون نگهبان، دردی شده برای همسایه‌ها که درمانش نیاز به اقدامی ساده دارد. اعتراض پی در پی اهالی کوچه «نارنج» و محله «مطهری» به ناامنی هدیه داده شده از سوی درمانگاه متروک تعاونی تاکسیرانی، پای خبرنگار همشهری محله را به محل باز کرده است تا دلیل این ناامنی را از مسئولان پیگیری کند. پیگیری که در نهایت به شکل موقت، ختم به خیر شد و در عین حال به نتایج بسیار جالبی رسید مبنی بر اینکه با چند مدعی خصوصی برای ملک تاکسیرانی شهرداری تهران مواجه شدیم.

در بزرگ آهنی سفید رنگی که با وزش هر باد تکان می‌خورد و ممکن است با یک تکان کوچک، آخرین بست‌هایی که در را به دیوار سنجاق کرده از جا کنده و بر سر رهگذری بی‌خبر، ‌آوار کند و عابرنگون بخت زیر صدها کیلوآهن دفن شود. کمی آن سوتر، حیاط درمانگاه به «زباله‌دانی» بیشتر شبیه است، هرچند با ورود به درمانگاه نظرمان عوض می‌شود که حیاط درمانگاه جای بهتری است. بوی بد ناشی از ادرار و مدفوع در گرمای مرداد آزاردهنده است. رد تزریق موادمخدر، آتش آفروخته شده شب‌نشینان در درمانگاه، لباس‌های ولو شده روی زمین و اجناس مستعمل کم نیست در درمانگاهی که روزگاری برای خود برو و بیایی داشته است. درمانگاه تعاونی تاکسیرانی، سال‌ها فعال بود و خیرش هم به مردم ساکن محله می‌رسید، هم به رانندگان تاکسی که از صبح تا دیروقت پشت فرمان دنده و کلاچ عوض می‌کردند. آنقدر خدمات درمانگاه خوب بود که با گذشت ۷ سال از تعطیلی ناگهانی و عجیبش، رانندگان تاکسی از آن به نیکی یاد می‌کنند. «یاسمی»، راننده تاکسی گردشی که ۳۵ سال است زندگی‌اش با تاکسی عجین شده، می‌گوید: «درمانگاه تعاونی تاکسیرانی با کارنامه معتبر تاکسی، خدماتی مانند دندانپزشکی، قلب، چشم‌پزشکی و آزمایشگاه را نیم‌بها به رانندگان ارائه می‌داد.»

او می‌گوید که راننده‌های تاکسی از تعطیلی درمانگاه ناراضی‌اند و ادامه می‌دهد: «یک بار از سر کنجکاوی داخل درمانگاه متروک رفتم و چیزی را که دیدم باور نمی‌کردم. از درمانگاه مجهز سال‌های پیش، جز خرابه‌ای باقی نمانده است.» راننده دیگری که برای استراحت زیر درخت‌های کوچک نبش خیابان نارنج نشسته، میان حرف‌های یاسمی می‌دود. او که نگران است نوشتن اسمش برایش دردسر شود، می‌گوید: «روزگاری بود که خیابان «ملک» امید رانندگان تاکسی بود. همه نوع خدمتی به راننده‌ها می‌شد. هزینه خدمات درمانی درمانگاه هم کم بود. الان دیگر خبری از این خدمات نیست و کسی هم جوابگو نیست که چرا درمانگاهی با امکانات خوب آن زمان، الان باید به محلی برای خوابیدن معتادان تبدیل شود تا حسرتش را راننده‌های تاکسی بخورند.»
ناامنی برای همسایه‌های درمانگاه متروک 

کسی از وجود درمانگاه تعاونی تاکسیرانی که سال ساخت آن به ۱۳۵۵ برمی‌گردد، ناراضی نبود. رضایت راننده‌های تاکسی به همسایه‌ها هم سرایت کرده بود. همسایگانی مانند «جمشید نیصری» از وجود درمانگاه و خدمات پزشکی‌اش به اهل محله راضی بودند. اما این رضایت از ۷ سال پیش به این سو، به نارضایتی تبدیل شد. نارضایتی‌ها وقتی بیشتر شد که پزشکان از درمانگاه رفتند و جای آنها دزدان، معتادان و افراد خلافکار، درمانگاه را پاتوق خود کردند.
نیصری می‌گوید: «اهالی بارها به مسئولان مراجعه و معضلاتی را که ساختمان نیمه‌متروک درمانگاه در محله ایجاد کرده است، گزارش کردند. اوایل می‌گفتند که رسیدگی می‌کنند. پس از پیگیری‌های بیشتر، دیگر به ساختمان تاکسیرانی راهمان ندادند تا اعتراضمان را بشنوند.» 
او از وقوع چندین فقره آتش‌سوزی در درمانگاه و ورود دزدان از راه درمانگاه به خانه همسایه‌ها سخن به میان می‌آورد و می‌گوید: «در یک سال گذشته، ۳ حریق در درمانگاه رخ داده است. اگر آتش‌نشانی نزدیک نبود، ممکن بود آتش به خانه‌های مجاور نیز سرایت کند. علاوه براین، خلافکاران بارها از راه حیاط پشتی به خانه همسایه‌ها و پارکینگ خانه‌ها دستبرد زده‌اند، اما تعاونی تاکسیرانی مسئولیتی در این‌باره نمی‌پذیرد.»
معمای مالک و ملکیت ساختمان
برطرف کردن خطر از املاک ناایمن برعهده مالک است. قانون به مالک چنین بناهایی تکلیف کرده است که با انجام اقدامات لازم از بنای ناایمن رفع خطر کند.
برای پیگیری اینکه آیا شهرداری به مالک اخطار ناایمن بودن بنا را داده است یا نه، با «بهنام مهرپسند» شهردار ناحیه ۳ گفت‌وگو کردیم. او با ارائه اسنادی نشان می‌دهد که به مالک که تعاونی تاکسیرانی است در چند مرحله برای برطرف کردن مشکل ایمنی ساختمان اخطار داده شده است: «اسناد ما نشان می‌دهد که در چند نوبت به مالک اخطار رفع خطر داده شده است. مالک باید برای رفع ناایمن بودن بنا اقدام کند و شهرداری به مسئولیتی که در این زمینه داشته عمل کرده‌است.» 
او که از موضوع ورود افراد مسئله‌دار به داخل ساختمان درمانگاه مطلع است، به واسطه معاون شهرسازی ناحیه با مالک تماس می‌گیرد. مالک نیز وعده می‌دهد امنیت ساختمان را تأمین کند. اما فرد دیگری غیر از نماینده تاکسیرانی که خود را نماینده مالک معرفی می‌کند و به خبرنگار همشهری محله می‌گوید: «در هفته آینده، حکم تخریب بنا صادر و مسئله درمانگاه تعاونی برطرف می‌شود.»
موضوعی که شهردار ناحیه از آن ابراز بی‌اطلاعی می‌کند. مهرپسند می‌گوید: «مجوز تغییر کاربری درکمیسیون ماده ۵ صادر می‌شود. صدور چنین مجوزی از حوزه اختیار شهرداری ناحیه خارج است. تاکنون ابلاغی در زمینه تغییر کاربری و تخریب و ساخت‌وساز به شهرداری ناحیه داده نشده است.» 
در همین حال مسئولان شهرداری از وجود چنین مالکی ابراز بی‌اطلاعی و اعلام کردند چنین مشخصاتی در سامانه شهرداری ثبت نشده است. از سوی دیگر، نماینده تاکسیرانی فرد دیگری را به عنوان مالک یک دانگ و مشارکت کننده در ۳ دانگ دیگر از زمین درمانگاه معرفی کرد و گفت که قرار است ساختمان مزبور تخریب و در چند طبقه ساخته شود که علی‌الظاهر این مورد نیز در سامانه شهرداری ثبت نشده است.

یک پیگیری ساده و اقدامی فوری برای ایجاد امنیت 

اصرار خبرنگار همشهری محله برای تعیین تکلیف و رفع خطر از بنای متروک درمانگاه، شهردار ناحیه را متقاعد می‌کند همراه با تیمی از همکارانش در اقدامی ضربتی، راه را برای ورود افراد مسئله‌دار به ساختمان ببندند. همراه با شهردار وقت ناحیه به ساختمان درمانگاه می‌رویم. در فاصله زمانی تماس معاون شهرسازی ناحیه ۳ با نماینده تعاونی تاکسیرانی، از سوی تاکسیرانی، فردی با دستگاه جوش برای مسدود کردن راه‌های ورود به ساختمان و بریدن در آهنی بزرگ در حال واژگونی بر سر رهگذران، به محل آمده است. نماینده تاکسیرانی نیز در محل قول می‌دهد در مدت چند روز دیوارچینی انجام شود تا کسی امکان ورود به ساختمان را نداشته باشد. مأموران شهرداری هم اجازه می‌دهند تا هر اقدامی که برای ایمن‌سازی لازم است، انجام شود. وعده‌ای که آن را تا رسیدن به نتیجه نهایی پیگیری می‌کنیم.  
شهردار ناحیه  مصاحبه کرد و رفت!
در آخرین لحظه انتشار نشریه مطلع شدیم «بهنام مهرپسند»  شهردار ناحیه ۳، که در این گزارش با او گفت‌وگو شد، شهرداری ناحیه ۳ را ترک کرد و در معاونت خدمات شهرداری منطقه مشغول به کار شد.