آثار مثبت و منفی افزایش قیمت نفت بر اقتصاد ایران

ثبت رکورد تاریخی 106 دلار و 54 سنت برای معامله هر بشکه نفت در بازار‌های جهانی سبب شده است تا این انتظار در کشور نفت‌خیز ایران به وجود آید که افزایش بهای نفت اثرات مثبتی را بر زندگی مردم داشته باشد و موجب بالا رفتن رفاه در جامعه شود و همچنین سطح زندگی مردم نیز بهبود یابد، اما عامه مردم همیشه از این موضوع گلایه می‌کنند و اعتقاد دارند که درآمد‌های کلانی که از طریق فروش نفت در کشور حاصل می‌شود هیچ گونه تاثیری بر زندگی آنها ندارد.

در همین ارتباط، یک نماینده مجلس شورای اسلامی با اعتقاد به اینکه در آمد‌های نفتی کشور، امروزه در بالا‌ترین سطح خود قرار دارد، گفت: در حال حاضر هر بشکه نفت ایران تا 3 ماه آینده در سطح دنیا با رقم 72 دلار پیش فروش شده است که این رقم می‌تواند درآمد خوبی را برای کشور کسب کند.

وی افزود: از طرف دیگر باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر میزان ذخایر ارزی ایران از محل درآمد‌های نفتی به بالا‌ترین حد خود طی سال‌های گذشته رسیده است.

بنا بر این مردم انتظار دارند که  باعث رفاه و بالا رفتن سطح زندگی آنها باشد و همچنین بزرگترین چالش داخلی کشور یعنی معضل بیکاری که بسیاری از مردم جامعه با آن درگیر هستند رفع شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر نکته‌ای که در رابطه با درآمد‌های نفتی بسیار مهم است و باید دقت لازم در این رابطه اعمال شود، این است که از درآمد‌های حاصل از فروش دارایی بین نفتی، نفت به‌صورت بهینه استفاده نمی‌شود. 

عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به اینکه بالغ بر 40 میلیارد دلار درآمد‌های حاصل از فروش نفت در سال 86 صرف هزینه‌های جاری دولت و یارانه‌ها شده است، گفت: نتیجه این اقدام بهره‌مندی دهک‌های بالای درآمدی جامعه از این ثروت ملی است و کمترین استفاده را دهک‌های پایین جامعه یعنی قشر مستضعف از آن دارند. بنابر این سؤال این است که چگونه می‌توان از درآمد‌های نفتی برای تحقق عدالت اجتماعی و رفع توسعه نیافتگی استفاده کرد.

وی گفت: باید تلاش کرد لایه‌های کم درآمد و متوسط جامعه از درآمد‌های حاصل از فروش نفت بهره مند شوند. از سوی دیگر آنچه مسلم است اگر درآمد‌های حاصل از فروش نفت در بخش تولید و زیربنای اقتصادی مصرف شود، این ثروت منجر به اشتغال در جامعه که معضل جدی قشر متوسط و کم‌درآمد جامعه هست می‌شود.

وی ادامه داد: به‌طور کلی می‌توان گفت درآمد‌های نفتی در حال حاضر در 2 بخش هزینه‌های جاری دولت و یارانه‌ها مصرف می‌شود و بخش دیگر به‌علت عدم‌‌ به کارگیری آنها در اقتصاد و تولید به ناچار در بانک‌های خارجی پس انداز شده است.

بنا بر این باید به‌دنبال فرمولی بود که از درآمد‌های حاصل از فروش نفت در حوزه سرمایه‌گذاری و تولید استفاده کرد؛ راه حلی که دیگر کشور‌های نفتی از آن استفاده کردند و به توسعه دست یافتند.

در همین رابطه عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس هفتم افزایش قیمت فروش نفت و به طبع آن افزایش درآمدهای کشور را عاملی می‌داند که می‌تواند هم اثرات مثبت و هم اثرات منفی در اقتصاد جامعه از خود به نمایش بگذارد.

وی با بیان اینکه افزایش قیمت نفت سبب می‌شود تا کشور‌های غیرنفت خیز نفت گران تری تهیه کنند، گفت: هنگامی که کشور‌های دیگر نفت‌گران‌تری از کشور‌های نفت خیز خریداری می‌کنند، با همین نفت گران کالا تولید می‌کنند و به همین علت آن کالا را با بهای گران تری در بازار به فروش می‌رسانند.

بنا بر این این موضوع می‌تواند عاملی باشد که درآمد‌های سرشار حاصل از فروش نفت نتواند به خوبی در جامعه هزینه شود.