همشهری آنلاین- مریم قاسمی: آقا «درویش» ۷۰ساله است و عمرش را در محله خلیج فارس منطقه ۱۸ گذرانده و به همین دلیل چهره آشنایی برای ساکنان محله است. گرچه به تنهایی زندگی می کند، اما تا به حال هیچ وقت احساس تنهایی نکرده و اهل محله را جزء نزدیکانش می داند و اهالی نیز به او سر می زنند و جویای احوالش می شوند. به گفته ساکنان محله خلیج فارس، آقا درویش سال ها قبل یک تاکسی نارنجی داشت که با آن مسافرکشی می کرد، اما سال هاست کسی تاکسی او را در خیابان ندیده است. او از ۲۰سال قبل تاکنون فقط با جمع آوری ضایعات و پسماند در خانه اش اوقاتش را گذرانده که البته طبق گفته خودش، فقط عادت بوده و اینکه مشغول به کاری باشد و عمر بگذراند. اما این عادت به مرور زمان دردسرهایی برایش درست می کند که تنها با مداخله همسایه ها و اهل محل خاتمه می یابد. در این سال ها داخل خانه درویش چنان مملو از ضایعات شده بود که دیگر فضایی برای خواب و حتی استراحت او باقی نگذاشته بود. به همین خاطر در حاشیه بلوار خلیج فارس زندگی می کرد و این موضوع مردم را رنج می داد.
در گذشته آقا درویش ساکن محله خلیج فارس برای خود برو و بیایی داشت. مسافرکشی حرفه اصلی اش بود و ساکنان محله اذعان می کنند همه مسافران او را فردی خوش مشرب و مهربان می شناختند. ضمن اینکه صدای خوبی هم داشت و گاهی برای اهل محل قطعه آوازی اجرا می کرد تا باعث شاد و خوشحالی آنها شود. البته اکنون اوضاع و احوال این شهروند که سال های طولانی با مردم و در میان آنها بوده، متفاوت شده است.
همسایه ها به داد آقا درویش رسیدند
به کمک ساکنان محله خلیج فارس خانه آقا درویش را پیدا می کنیم. ساختمانی قدیمی با حیاطی بزرگ که در میان انبوهی از ضایعات و پسماند دفن شده است، حتی مقداری از این پسماندها در بیرون از خانه و کنار دیوار روی هم انباشته شده و چهره محله را تغییر داده است. شاید باورش سخت باشد که حتی امکان ورود به داخل حیاط خانه برای یکنفر هم وجود نداشت. دور تا دور درخت توت وسط حیاط پرشده از انواع زباله. آقا درویش در طول ۲دهه گذشته چندین تن ضایعات و پسماند از گوشه و کنار محله جمع آوری و به محل زندگی اش منتقل کرده است. او هر چیز دورریزی که در محله ها دیده و علاقه به جمع آوری داشته را به خانه آورده و در گوشه ای گذاشته و به مرور زمان این ضایعات به کوهی از زباله تبدیل شده که حتی تا سقف اتاق ها را پر کرده است. درویش که متوجه حضورمان در محل زندگی اش می شود، خودش را می رساند. ابتدا سکوت می کند و بعد از دردسرهایی که تحمل می کند برایمان حرف می زند. تعریف می کند که این ضایعات ها همه جای خانه اش را اشغال کرده و دیگر نمی تواند آنجا زندگی کند. طولی نمی کشد که همسایه ها و اهالی این موضوع را به اطلاع مسئولان شهرداری منطقه ۱۸ مستقر در ناحیه۵ می رسانند تا با کمک آنها، پسماندها را از خانه درویش خارج کنند.
فکر می کردم هر چه که خار آید، روزی به کار آید!
سئوالی ذهنمان را درگیر خود می کند که این همه ضایعات جورواجور و پسماندهایی از وسایل مختلف به چه دردی می خورد؟ آقا درویش که هنوز تتمه ای از ذوق شعر و ادبیات فارسی در وجودش باقی مانده لبخندی می زند و می گوید: «از قدیم گفته اند که هر چه خار آید، روزی به کار آید. من هر وقت در محله وسایل دورریز و اشیای مختلف می دیدم، فکر می کردم که بعدها می توانم از آنها برای ساختن وسایل دیگر استفاده کنم و به هر حال به درد کاری می خورد. به همین دلیل همه را در گوشه و کنار خانه ام جمع کردم، اما نمی دانستم که این کار برای من گران تمام می شود. البته کسی به خانه ام رفت و آمد نداشت، مگر همسایه ها که بعضی وقت ها سر می زدند. در طول این مدت همه وسایل ضایعاتی را گوشه ای از خانه رها می کردم و بعد از مدتی دیدم که دیگر نمی توانم آنها را مرتب کنم. کسی را نداشتم که کمکم کند، به همین دلیل این ضایعات را به همان شکل رها کردم و به دلیل اینکه جایی برای زندگی نداشتم آواره خیابان ها شدم. در واقع علاقه زیاد به جمع آوری خرده ریز و ضایعات مردم باعث شد تا به این روز بیفتم.»
تاکسی نارنجی در میان خروارها ضایعات
جلو در خانه درویش شلوغ است و حتی از محله های دیگر هم برای دیدن این وضعیت به اینجا آمده اند. با پیگیری اهالی، کارگران شهرداری با خودروهای سنگین به محل زندگی آقا درویش می آیند تا پاکسازی و انتقال ضایعات به بیرون از خانه را شروع کنند. «رحیم سعیدی» شهردار ناحیه۵ منطقه۱۸ هم به محل آمده است. او عنوان می کند که امکانات و وسایل موردنیاز را به کار گرفته اند تا پاکسازی خانه این شهروند در کمترین زمان ممکن انجام شود، اما بررسی ها نشان می دهد که انتقال این حجم از پسماند و ضایعات نیاز به چند روز فرصت دارد. کارگران شهرداری پس از گذشت چند ساعت محوطه حیاط خانه آقا درویش را خلوت می کنند تا بتوانیم چند متر جلو برویم. همین موقع با صحنه عجیبی روبه رو می شویم. با تلاش کارگران خدمات شهری و انتقال حجم زیادی از کارتن، مقوا و... به یکباره تاکسی نارنجی رنگی از زیر آنها بیرون می آید. آقا درویش که از دیدار یار قدیمی اش خوشحال شده و می گوید: «تا وقتی که این خودرو از رده خارج نشده بود، با آن مسافرکشی می کردم و زمانی که به دلیل فرسودگی، ناچار شدم ماشینم را گوشه حیاط خانه رها کنم، تا امروز آن را ندیده بودم.»
کمک همسایه ها به هم محله ای و محله
روی سقف و صندوق تاکسی و اطراف آن پر از زباله های ریز و درشتی است که سال ها در اینجا جمع شده اند. از «مهدی معانی» رئیس اداره خدمات شهری ناحیه۵ شهرداری منطقه۱۸ می پرسیم که آیا این پسماندها و ضایعات ارزش مادی دارد یا خیر؟ او نتیجه بازدید کارشناسان این حوزه را بیان می کند و می گوید: «متأسفانه حجم زیادی از پسماندهای خشک انباشته شده در این خانه فاسد شده و قابل بازیافت نیست. دلیل آن نگه داری غیراصولی و نامناسب اینگونه پسماندهاست که مدت زمان طولانی زیر برف و باران مانده و با ایجاد کپک و فرآیندهای شیمیایی به زباله های فاسد تبدیل شده است.» ناگفته نماند اهالی محل به ویژه همسایه ها گلایه و نگرانی هایی در زمینه وضعیت غیربهداشتی این خانه داشتند. مثلاً انتشار بوی تعفن در محل یا ازدیاد حشرات و حیوانات موذی و... به هرحال شهروندان با پیگیری این مشکل، ابتدا به هم محله ای خود و در مرحله دوم به حفظ بهداشت و محیط زیست محله شان کمک کرده اند.
در این میان یکی از اهالی دوست دارد درباره آقا درویش برای ما صحبت کند. می گوید: «چون همه اهل محل آقا درویش را دوست دارند، تصمیم گرفتیم که به او کمک کنیم. راستش می خواستیم زودتر از این به او کمک کنیم، اما خیال می کردیم از ما دلگیر شود. روزی که فهمید قصد داریم به وضعیت خانه اش سرو سامان دهیم، خوشحال شد. انگار خودش می دانست که از عهده جمع آوری این همه زباله برنمی آید و نمی دانست که مسئولان شهرداری هم به کمکش می آیند. احساس کردم خوشحال شد از اینکه خانه اش مثل گذشته تمیز و مرتب می شود.» این هم محله ای ادامه می دهد: «بارها دیده بودم که از روی اجبار در پیاده رو بلوار سینا در محله خلیج فارس می خوابید چون در خانه اش جایی برای استراحت و زندگی وجود نداشت. خیلی وقت ها از او می خواستم به خانه ما بیاید و ساعتی استراحت کند، اما او عزت نفس زیادی دارد و همیشه می گفت خودم خانه دارم. او آنقدر انسان خوبی است که نمی خواهد همسایه ها را به زحمت بیندازد!»
حضور آقا درویش در کارگاه شاد زیستن
تلاش و زحمت مسئولان شهرداری منطقه۱۸ فقط به پاکسازی خانه و انتقال زباله ها و پسماندهای انباشته شده محدود نشده است. این طور که معانی، رئیس اداره خدمات شهری ناحیه۵ منطقه۱۸ عنوان می کند، در این عملیات از خانه او ۱۲مرتبه بارگیری زباله با خودرو خاور انجام شده و البته مقداری از ضایعات آهن آلات قابل بازیافت توسط پیمانکار مربوطه از این شهروند خریداری شده است. «سعید رحیمی» شهردارناحیه۵ هم عنوان می کند که با هماهنگی های انجام شده، معاینه رایگان این شهروند از طرف اداره سلامت شهرداری منطقه پیگیری می شود تا هرکاری از دست مدیریت شهری برمی آید، برای کمک به این شهروند انجام شود. یکی دیگر از اقدامات شهرداری ناحیه۵ هماهنگی و فراهم کردن شرایط مناسب برای حضور آقا درویش در اجتماع و ایجاد فضای امیدبخش برای اوست. از این رو این شهروند علاوه بر شرکت در کارگاه های رایگان شاد زیستن، در برنامه های مختلف مانند تورهای تفریحی و گردشی شرکت خواهد کرد.»
عکس ها: محمد عباس نژاد
نظر شما