سوریه به عنوان میزبان از نحوه برگزاری اجلاس رضایت دارد و ولید المعلم، وزیر خارجه این کشور، در کنفرانسی خبری نفس برگزاری اجلاس در زمان و مکان برنامه‌ریزی‌شده را یک موفقیت دانست چراکه رقبای عرب سوریه کوشیده بودند محل برگزاری اجلاس را به قاهره تغییر دهند.
البته محقق نشدن خواست رقبا به بهای مطرح نشدن مسئله لبنان و تشکیل اجلاسی نیمه‌کاره تمام شد، چون از ۲۲ کشور عضو اتحادیه عرب تنها رهبران ۱۱ کشور در دمشق حضور یافتند و بقیه کشورها سفرا و دیگر مقامات رده‌دوم خود را به اجلاس فرستادند.
در مورد مسئله لبنان نیز باید گفت تنها دلیل برگزاری اجلاس در دمشق این بود که مسئله لبنان اصلا مورد بحث قرار نگیرد.
سوریه با اینکه سربازانش را از خاک لبنان خارج کرده همچنان متهم است که با اعمال نفوذ بر مقامات این کشور آنان را از انتخاب رئیس‌جمهوری و حل‌وفصل مسائل دیگر باز می‌دارد.
گرچه به نظر می‌رسد که اعراب از چندی پیش اتحاد و همبستگی‌شان را تقریبا به طور کامل از دست داده‌اند، باید ببینیم این کشورها در چه مواردی با هم اتفاق‌نظر دارند، حتی در شرایطی که موارد مورداختلافشان اجلاس را عملا به بن‌بست کشاند. در واقع باید دانست که شمار موارد مورداتفاق آنقدرها هم کم نیست.
آنها در مورد مساله اسرائیل هسته‌ای هم‌عقیده‌اند، چنان‌که در بیانیه نهایی اجلاس نیز بر ضرورت پیوستن اسرائیل به پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) و موافقت آن کشور با بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از تاسیسات هسته‌ای‌اش تاکید شده است.
اسرائیل همچون کره شمالی، هند و پاکستان دارای برنامه هسته‌ای است و گمان می‌رود که بخش‌هایی از این برنامه ماهیت نظامی داشته باشد.
اما اسرائیل با استناد به شرایط ویژه از تایید یا تکذیب برخورداری از سلاح هسته‌ای سر باز می‌زند و حاضر به امضای پیمان منع گسترش یا موافقت با بازرسی آژانس از تاسیساتش نیست.
اما دیر یا زود اعراب باید این مساله را حل کنند، به‌خصوص با توجه به اینکه مصر، بحرین و دیگران به‌زودی به جمع کشورهای دارنده برنامه انرژی هسته‌ای خواهند پیوست. در این اجلاس همچنین مساله تقریبا فراموش‌شده تعریف تروریسم موردتوجه قرار گرفت و اعراب خواستار تشکیل کنفرانسی بین‌المللی زیر نظر سازمان ملل برای بررسی این موضوع شدند.
علت این حرکت قابل‌درک است. سازمان ملل مهد قوانین بین‌المللی است اما این قوانین در برخی موارد آنقدرها تعریف‌شده نیست، که نمونه آن مسئله مقاومت مردم عراق در برابر اشغالگران است.
در بیانیه دمشق بر لزوم تفاوت قائل شدن بین تروریسم و حق ملت‌ها برای ایستادگی در برابر اشغالگران تاکید شده است. با این حال کسانی که علیه اشغال مبارزه می‌کنند اگر به کشتن یا گروگان گرفتن افراد غیرنظامی مبادرت ورزند ممکن است مشمول تعریفی شوند که از واژه تروریست ارائه می‌شود.
این موضوع در بیانیه قید نشد اما شرکت‌کنندگان در اجلاس بدون استثنا از طرح روسیه برای برگزاری کنفرانسی در خصوص مسئله خاورمیانه در مسکو استقبال کردند. به‌عبارت دیگر احتمال دارد طرح روسیه مبنی بر گفت و گوی جدی در مورد نقش سوریه و لبنان در روند صلح خاورمیانه طبق خواست روسیه در مسکو مورد بحث قرار گیرد.
سازمان‌های پراختلاف
اعراب تنها کشورهایی نیستند که در سازمان‌های منطقه‌ای‌شان اتحاد به‌چشم نمی‌خورد. هم‌منطقه بودن موجب اتحاد نمی‌شود چون همواره کشورهای هم‌جوار بیش از کشورهای نامجاور با یکدیگر اختلاف پیدا می‌کنند.
en.rian.ru
مارس 2008
