دکتر محمد ستاری‌فر*: تقریباً بسیاری از کشورهای در حال توسعه در موقع اصلاح قیمت نفت و گاز چون منبع لازم را برای جبران اثر تورمی آن در اختیار نداشته‌اند با مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی روبه رو شده‌اند.

اما دولت نهم دارای منبع پولی لازم برای برپایی رویکردهای تامینی و توانمندسازی مردم برای جبران آثار تورم ناشی از اصلاح قیمت نفت و گاز است زیرا با رویکرد اصلاح قیمت دولت حدود ۵۶ میلیارد دلار و برابر با ۵۳۰۰۰ میلیارد تومان از دهک های بالاو مصرف‌کنندگان نفت و گاز به قیمت ‌واقعی دریافت و سپس آن را مطابق با اهداف خود توزیع می‌کند.

آیا با ۴۰ هزارمیلیارد تومان از این پول با رویکرد توانمندسازی مردم نمی‌توان تمام خانواده‌های ایرانی فقیر و کم درآمد، روستائیان، کارمندان ، جزء کارگران و ... (که حدود ۷۰ در صد مردم را در بر می‌گیرد) با پرداخت یارانه مستقیم (ماهانه به هر خانوار) این اقشار را در مقابل تورم ناشی از اصلاح هدرروی منابع نفت و گاز نمی‌توان تجهیز و توانمند کرد؟

آیا این رویکردی تحت عنوان پرداخت رفاه اجتماعی به این خانواده ها و افراد نمی توان بیش از آثار تورمی نشر اصلاح قیمت نفت و گاز، توسعه بلندمدت همراه با حداقل آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی را داشت؟ که در این صورت حتی رفاه این افراد را افزایش داد؟

در اینجا دیگر آثار درد غده سرطانی و این جراحی بزرگ و به تاخیر افتاده یعنــی تورم چندان نمی‌تواند موجبات نگرانی باشد و موجبات عدم تحقق این مهم شود چون بر خلاف سایر دولت های در حال گذار که منبع لازم برای تامین جبران تورم را در اختیار ندارند، دولت ایران اکنون منبع لازم را دارد و می تواند بیش از آثار تورم و کاهش قدرت خرید گروهی از مردم در مقابل تورم می‌تواند با رویکرد توانمندسازی موجبات افزایش رفاه مردم را فراهم سازد.

پرداخت یارانه مستقیم در این رویکرد یعنی جابجایی قدرت در جهت اهداف توسعه یعنی توانمند سازی اقشار کم درآمد ، یعنی عدالت که هر کسی کالا و خدمتی را مصرف کرد قیمت آن را بپردازد و از درآمد این قیمت رویکرد توانمندسازی مردم (به ویژه مردم فقیر، کم درآمد و متوسط) مشارکت گسترده و پایدار آنها در جهت توسعه همه جانبه فراهم ساخت.

این رویکرد یعنی انتقال منابع اقتصادی، فرصت‌ها و امکانات از طرف دولت به طرف مردم و به حرکت درآوردن آنها، این رویکرد یعنی آگاهی همه جانبه مردم و دولت، عمل به این مهم که نفت و گاز یک کالاست و قیمت دارد، بسیار باارزش بوده و امروز با ارزش تر شده و فردا دیگر حکم کیمیا را خواهد داشت پس باید آن را پاس بداریم و از آن قدرت بسازیم و در حد ضرورت آن را مصرف کنیم که اینکار ممکن نیست مگر با اصلاح قیمت آن و پرداخت یارانه مستقیم آن تحت عنوان یارانه رفاه اجتماعی.

پس از تعدیل قیمتی ناشی از اصلاح قیمت‌های نفت و گاز سطح عمومی قیمت ها دچار تعادل نسبی خود شده و در این تعادل دیگر نفت و گاز دچار هدرروی و عدم کارآیی نیست بلکه موجبات پیدایش قدرت اقتصادی مردم و جامعه و دولت را فراهم خواهد ساخت به  طوری که حداقل می توان حدود چند درصد به رشد اقتصادی (در مرز میرائی) ۵ درصدی که هم اکنون داریم اضافه نمود و آن را حداقل به رشد اقتصادی ۸ درصدی رسانید که از این طریق به رشد اقتصادی کشور شتاب بخشیده که از رهگذر این شتاب بتوان ایران را در افق ۲۰ ساله به مقام اول اقتصادی در منطقه رسانید در غیر این صورت با این رویکرد فعلی ایران نه تنها به این مقام نخواهد رسید بلکه قطعا از نقش پایین دستی تر نیز در منطقه برخوردار خواهد شد.

باید توجه داشت که اجزای طرح هدفمند کردن یارانه ها چه در بعد اصلاح قیمت انرژی و چه در بعد پرداخت‌های انتقالی به گروه‌های کم درآمد باید به دقت طراحی شده و همراه با انضباط شدید پولی و مالی دولت صورت گیرد، در غیر این صورت اتخاذ این روش با عنایت به بحث ضریب افزایش بودجه متعادل می‌تواند تحریک طرف تقاضا قبل از آمادگی طرف عرضه برای پاسخگوئی به آن باشد.

*استاد اقتصاد و رئیس اسبق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی


همشهری امارات

کد خبر 48535

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست داخلی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز