پوریا پورامین آهنگساز این سریال متولد 1362 است موسیقی و آهنگسازی را به شکل تجربی آموخته و پیش از این با ساز تخصصی کنترباس به‌عنوان نوازنده در این حوزه فعال بوده است.
او در اولین تجربه آهنگسازی برای سریال تلویزیونی سعی کرده کار مستقلی ارائه دهد. پورامین برای «بیداری»، موسیقی سنگین و موقری ساخته و حتی آنجا که به ناچار از صداهای الکترونیک استفاده کرده نیز آنها رابه خوبی در کنار صداهای اصلی جا داده و تا حدودی توانسته صدای خوبی را به گوش مخاطب برساند.با وی درباره ساخت موسیقی برای سریال‌ها گفت‌وگو کرده ایم:
- موسیقی سریال بیداری از نظر تکنیک و ترکیب بندی سازها، با سریال های دیگر تفاوت‌هایی دارد.چه شد که به این سازبندی رسیدید؟
موسیقی بیداری به تدریج ساخته شد و یک موسیقی آماده را پیش از پخش به کارگردان یا تهیه کننده ندادیم. در واقع موسیقی هم همزمان با فیلمبرداری پیش می رفت. تا این که از نظر مالی دچار مشکل شدیم و با وجود آن که استفاده از سینتی سایزر در برنامه ما نبود ناچار شدیم از صداهای الکترونیک کمک بگیریم.
در تیتراژ از یک کوارتت زهی استفاده شده اما در جریان سریال گاه به جای این سازبندی به صداهای سمپل می رسد.
- این تغییراتی که در ارکستراسیون ایجاد شد چقدر در کار تاثیر گذاشت؟
سعی کردم صدای آبرومندی از سمپل‌های الکترونیک ارائه دهم. اما به هر حال معلوم است که سمپل است و نمی توان آن را پنهان کرد. هر چند که من کوارتت زهی را یک ساز با قابلیت های خاصی می بینم که می توان بیشتر از آن استفاده کرد و من هم خیلی به استفاده از کوارتت زهی در اجرای قطعات علاقه دارم. اما در مجموع مخالف استفاده از موسیقی الکترونیک و دستگاه‌های سینتی سایزر هم نیستم.
به‌نظر من موسیقی الکترونیک یعنی صدایی که از طریق سازها نتوان آن را تولید کرد. در واقع باید در صورت کمبود صدا در سازهای واقعی به استفاده از موسیقی الکترونیک روی آورد. البته استفاده از سمپل هم نیاز به مهارت و خلاقیت خاصی دارد. به‌طور مثال فیلم گلادیاتور با حداقل 10 اپراتوردرست شده و استفاده از سمپل به دلیل کمبود بودجه در آن نبوده است. این نوع آهنگسازی دست کمی از اجرای یک گروه سمفونیک ندارد و به‌طور قطع به اندازه یک گروه موسیقی حرفه‌ای،برای آن بودجه در نظر گرفته شده است.
برخلاف کارهایی که گاه از صدا و سیما پخش می شود و معلوم است که یک نفر با یک کامپیوتر غیر حرفه ای آن را تولید کرده است.از طرفی متأسفانه وضعیت نوازندگی در ایران خیلی بد است.
در حالی که به‌نظر من یک نوازنده به اندازه یک پزشک زحمت می کشد، از خیلی مسائل می گذرد و به سختی زندگی می‌کند اما برگشت مالی و معنوی خوبی همچون پزشکان ندارد. به همین دلیل من سعی کردم در سریال بیداری از نوازندگان جوان دعوت به کار کنم تا علاوه بر نشان دادن توانایی‌های آنها، تاثیری در بهتر شدن کار آنها داشته باشم.
- شاید به دلیل همین کم توجهی به نوازندگی بوده که به اهنگسازی رو آورده اید؟
خیر. از زمانی که از کودکی نوازندگی را شروع کردم، گاه هر چه به ذهنم می رسید به زبان موسیقی می نوشتم. تا این که به مطالعه و کسب تجربه پرداختم و به تدریج جدول ضرب و قواعد آهنگسازی که هارمونی، ارکستراسیون و...را نزد استادان مختلف یاد گرفتم.
- برگردیم به سریال بیداری. پیش از شروع کار فیلمنامه را خواندید؟
بله. چون به‌نظر من خواندن فیلمنامه یک فیلم و حتی سریال چندان زمان نمی برد و در عوض خط داستان را به آهنگساز نشان می دهد و نکات ریز داستان را برای آهنگساز روشن می کند.
- شاید کارگردان هم همین توضیحات را بتواند بدهد؟
آنچه کارگردان می گوید با آنچه که آهنگساز و به‌طور کلی هر کس با خواندن فیلمنامه به دست می آورد فرق دارد. اینکه کارگردان بگوید فلان شخصیت می میرد با این که آهنگساز چگونگی مرگ او را در فیلمنامه بخواند خیلی فرق دارد.شاید فیلمنامه و سیر داستان، صداهای خاصی را در ذهن آهنگساز تداعی کند.
- بیداری از معدود سریال‌هایی است که در آن ترانه وجود ندارد. پیشنهاد خودتان بود یا کارگردان؟
آقای عظیم پور از من پرسیدند که آیا این سریال ترانه نیاز دارد یا نه؟ و من هم احساس کردم که لازم نیست. خوشبختانه آقای عظیم پور هم چندان به استفاده از ترانه اصرار نداشتند.
- چرا خوشبختانه؟
اصولا خیلی به استفاده از ترانه در سریال‌ها اعتقاد ندارم.فکر می کنم تنها برخی از سریال‌ها ممکن است به ترانه نیاز داشته باشند.
- این نیازها را چطور می توان تشخیص داد؟
نمی شود این نیازها را شمرد. شاید فقط بتوان گفت که موضوع سریال نیاز به استفاده از ترانه را نشان می دهد. هر چند که من سعی می کنم تا آنجا که می‌توانم از سازها و موسیقی بی‌کلام کمک بگیرم.
- قبول دارید که گاهی همین ترانه‌ها باعث ماندگاری موسیقی می شود؟
چرا نباید یک تم ماندگار شود؟ مثل موسیقی نی نوا که آقای علیزاده ساخته اند؟
- خب نی نوا موسیقی سریالی نبوده و به مناسبت‌های مختلف از صدا و سیما پخش شده و این به ماندگاری آن کمک کرده.
نکته همین جاست که به‌نظر من موسیقی بی‌کلام سریال‌ها و فیلم‌ها باید آنقدر از صدا و سیما پخش شوند تا بالاخره ماندگار شوند.
- این در شرایطی است که موسیقی در عین ارتباط با سریال یا فیلم، آنقدر مستقل باشد که بتوان آن را به تنهایی گوش کرد.مثلا نی نوا مستقل است...
بله. می شود به این مرحله رسید. باید همه آهنگسازان سعی کنند که موسیقی خوب و مستقلی ارائه دهند که مخاطب بعد از دیدن فیلم یا سریال، مشتاق شنیدن موسیقی آن باشد. می‌توان کاری کرد که صدا و سیما به‌عنوان یک رسانه فراگیر، موسیقی بی‌کلام پخش کند و از این راه برای مخاطب یک سریال یا فیلم خاص را یادآوری کند.
- اما به هر حال یک ترانه تاثیر بیشتری بر مخاطب عام می گذارد هر چند که به‌نظر من هم استفاده از آن ضروری نیست...
ممکن است این طور باشد.ولی ساخت موسیقی بی کلام سخت‌تر از موسیقی با کلام است. من هم از آن دسته آدم هایی هستم که دوست دارند کار سخت انجام دهند. از طرفی مخالف صد در صد استفاده از ترانه در سریال‌ها نیستم.شاید یک ترانه چنان مناسب سریال باشد که آهنگساز نتواند از آن صرف‌نظر کند.
- به‌نظر شما موسیقی سریال بیداری این ویژگی را دارد که به تنهایی و بدون تکیه به موضوع سریال شنیده شود؟
بالاخره شاید تم موسیقی سریال برای مخاطبان آشنا باشد و با کمی دقت و فکر کردن یاد بیداری بیفتند.
همین یادآوری هم به نوعی نشان دهنده وابستگی موسیقی به سریال است...
بله اما به‌نظر من لازم است و باید موسیقی را از این وابستگی نجات داد. این مستلزم این است که بودجه بیشتری به بخش موسیقی اختصاص داده شود. مهم‌ترین و شاید بتوان گفت تنها دلیل وابستگی موسیقی به سایر هنرها همین عدم‌تزریق بودجه مناسب است.
از طرفی موسیقی چنان باید به استقلال برسد که هر آهنگساز سبک کاری خاص خودش را داشته باشد و دیگران با شناختی که از او دارند به او کار سفارش دهند. البته این اتفاق در شرایطی رخ می دهد که کنسرت‌های بیشتری برگزار شود و یک کارگردان و تهیه کننده هم نوع کار یک آهنگساز را شناخته و بتواند از او دعوت به همکاری کند.
در مجموع همه این حرف‌ها به این معناست که هر چه تولید آثار موسیقیایی و برگزاری کنسرت‌ها روزبه روز بیشتر شود، شناخت مردم و هنرمندان سایر رشته‌ها از آهنگسازان بیشتر خواهد شد.
