تاثیر بهداشت دهان و دندان بر سلامت بدن

بهداشت دهان و بهداشت کل بدن شما بیشتر از آنچه که شما حدس بزنید به هم ارتباط دارند. وضعیت دهان شما از راه‌های مختلف به بیماری‌هایی فراتر از دهان شما ارتباط دارد. گاهی اوقات اولین نشانه بیماری شما در دهان شما خود را نشان می‌دهد.

در موارد دیگر عفونت‌های دهان شما مانند بیماری لثه می‌تواند با بیماری‌های نقاط دیگر بدن شما ارتباط داشته باشد.

رابطه میان سلامت دندان‌ها و سلامت بدن

دهان شما به طور طبیعی حاوی باکتری است. معمولا شما رعایت بهداشت مناسب دهانی مانند مسواک زدن ونخ دادن کشیدن  می‌توانید این باکتری‌ها را تحت کنترل داشته باشید.
بزاق نیز یک عامل دفاعی بر ضد باکتری و ویروس‌ها است. بزاق حاوی آنزیم‌هایی است که باکتری‌ها با شیوه‌های مختلف نابود می‌کنند. اما باکتری‌های مضر گاهی از کنترل خارج می‌شوند و به بیماری پریودنتیت – عفونت وخیم بافت‌های اطراف دندانی و لثه‌ها منجر می‌شوند.

هنگامی که لثه‌های شما سالم هستند، باکتری‌های دهان شما معمولا وارد جریان خون نمی‌‌شوند. اما بیماری لثه امکان ورود باکتری را به درون جریان خون فراهم می‌کند.
گاهی درمان‌های تهاجمی در دهان ودندان  نیز باعث می‌شود که باکتری‌های به درون جریان خون وارد شوند. و داروها و درمان‌هایی که جریان بزاق را کاهش می‌دهند یا تعادل طبیعی باکتری‌ها در دهان را به هم می‌زنند، نیز ممکن است به تغییرات دهانی منجرشود که وارد شدن باکتری را به جریان خون ساده‌تر می‌کند.

برخی پژوهشگران اعتقاد دارند که این باکتری‌ها و التهاب در دهان شما مشکلاتی بهداشتی در بقیه بدن شما ایجاد می‌کنند.

رایطه بهداشت دهان و دندان با بیماری‌های دیگر

از جمله  بیماری‌ها و عوارضی که ممکن است با بهداشت دهان ارتباط داشته باشند، اینها هستند:

بیماری قلبی - عروقی: پژوهش نشان می‌دهد که بیماری قلبی، انسداد شریان‌‌ها، سکته مغزی و عفونت باکتریایی پوشش داخلی دریچه‌های قلب (اندوکاردیت عفونی) با بهداشت دهانی شما ارتباط دارد.

برخی از پژوهشگران اعتقاد دارند که باکتری‌هایی که از دهان وارد جریان خون می‌شوند و به شریان‌های قلب می‌رسند، بر دستگاه قلبی- عروقی تاثیر می‌گذارند. در حال حاضر در مورد چگونگی این ارتباط چند نظریه وجود دارد:

 یک نظریه است که باکتری‌های دهانی که وارد جریان خون می‌شوند، به پلاک‌های چربی در شریان‌های کورونر (رگ‌های تغذیه کننده عضله قلب) متصل می‌شوند و ایجاد لخته بر روی آنها را تحریک می‌کنند. در نتیجه رگی که به علت وجود پلاک دیواره آن ضخیم و سفت شده و فضای داخلی آن از قبل تنگ شده، مسدود می‌شود و  حمله قلبی رخ می‌دهد.

یک احتمال دیگر این است که التهاب ناشی از بیماری‌های لثه خود باعث افزایش تولید پلاک می‌‌شود. بررسی‌ها نشان‌داده اند که افرادی که دچار بیماری‌ بافت‌های اطراف دندانی هستنند، دو برابر بیش از افراد بدون بیماری‌ لثه دچار بیماری شریان‌های کورونر قلب می‌شوند.

عفونت‌های لثه ممکن است یک بیماری قلبی از پیش موجود را هم بدتر کنند. بیمارانی که در معرض ابتلا به اندوکاردیت عفونی هستند، باید پیش از اعمال دندانپزشکی آنتی‌بیوتیک دریافت کنند. متخصص قلب و دندانپزشک شما می‌توانند تعیین کنند که آیا عارضه قلبی شما مصرف آنتی‌بیوتیک را پیش از اعمال دندانپزشکی را ضروری می‌کند یا نه.

در مورد سکته مغزی تاشی از  کاهش خونرسانی به مغز به علت انسداد شریان‌ها هم به زور مشابهی بررسی‌ها رابطه‌ای با عفونت‌های دهانی را نشان داده است.

در مجموع گرچه به نظر می‌رسد که رابطه‌ای میان بیماری‌های بافت‌های اطراف دندانی (پریودنتال) و بیماری‌های  قلبی- عروقی وجود داشته باشد، تحقیقات بیشتری برای اثبات قطعی این رابطه لازم است.

بیماری‌های تنفسی: عفونت‌های باکتریایی تنفسی از طریق آسپیراسیون (استنشاق) قطرات ریز مایع از دهان و گلو به درون ریه‌ها به وجود می‌آید. این قطرک‌ها حاوی باکتری‌هایی هستند که می‌توانند درون ریه‌ها تکثیر کنند و به آن صدمه بزنند.

باکتری‌ها یی که درون حفره دهان رشد می‌کنند، به این ترتیب می‌توانند به خصوص در افرادی که دچار بیماری‌های بافت اطراف دندانی هستند، باعث عفونت‌های تنفسی مانند ذات‌الریه شوند.

افراد دچار برونشیت مزمن و سایر بیماری‌های انسدادی مزمن ریه که از قبل از جمله به علت سیگار کشیدن مداوم، دچار آسیب‌ ریوی هستند،  از همین طریق ممکن است دچار حملات عفونت شوند.

رعایت بهداشت دهان و  دندان در این مورد نیز احتمالا می‌تواند به سلامت تنفسی کمک کند.

بارداری و زایمان: بیماری‌ لثه با زایمان زودرس ارتباط داده شده است. برخی از پژوهش‌ها نشان داده است که باکتری‌های بیماری‌زا درون دهان زن باردار میتوانند به جفت یا مایع آمنیونی وارد شوند و احتمالا با افزایش میزان عوامل زیست‌شناختی القا کنند زایمان، باعث زایمان زودرس شود.

 زنان بارداری که دچار بیماری پریودنتال هستند، ممکن است تا 7 برابر با احتمال بیشتر نوزادی به دنیا آورند که  زودرس باشد یا وزن کمی داشته باشد. همچنین زنان بارداری که بیماری پریودنتال آنها در جریان بارداری بدتر می‌شود، در معرض خطر بیشتر داشتن نوزاد نارس هستند.

متاسفانه درمان بیماری‌های بافت‌های اطراف دندانی (پریودنتال) در جریان بارداری ممکن است دیگر بیش از حد دیر شده باشد، زیرا عفونت ممکن است از قبل در بدن زن منتشر شده باشد.

به همین علت است که داشتن سلامت دهان و دندان وارزیابی دندانپزشکی پیش از باردارشدن ضروری است.

دیابت: دیابت خطر بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان، از دست دادن دندان، خشکی دهان و انواع مختلف عفونت‌‌های دهانی را افزایش می‌دهد. بنابراین بیماری‌های دهان و دندان را یکی از عوارض دیابت می‌شمارند.

از طرف دیگر، بهداشت نامناسب دهانی و عفونت شدید لثه می‌تواند باعث شود کنترل دیابت مشکل‌تر شود. عفونت‌ باعث می‌شوند که قند خون بالا رود و نیاز به انسولین بیشتری برای کنترل قند خون باشد.

بنابراین دیابتی‌هایی که دچار بیماری‌های پریودنتال هستند، باید مورد معالجه قرار گیرند تا عفونت دهانی آنها ریشه‌کن شود.

ایدز: در برخی از موارد ممکن است یکی از اولین نشانه‌های ایدز در دهان به صورت عفونت شدید لثه ظاهر شود. همچنین ممکن است لکه‌های سفید مداوم یا ضایعات غیرمعمول بر روی زیان یا در هان به وجود آید.

پوکی استخوان: اولین مرحله کاهش تراکم استخوانی ممکن است در دندان‌ها خود را نشان دهد. دندانپزشک شما ممکن است در جریان یک رادیوگرافی معمول دندان متوجه این عارضه شود. اگر کاهش تراکم استخوان سال به سال بدتر شود، دندانپزشک شما ممکن است شما برای مشاوره به نزد سایر متخصصان بفرستد.

همچنین پوکی استخوان ممکن است باعث از دست دادن دندان شود. کاهش تراکم استخوان فک، پشتیبانی استخوان از دندان را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود که دندان‌ها دیگر پایه محکمی نداشته باشند.

البته درمان جایگزینی هورمونی ممکن است بتواند جلوی این عارضه را بگیرد.

سایر بیماری‌ها: سایر بیماری‌ها نیز ممکن است پیش از هر جای دیگر در دهان تظاهر کنند. سندروم شوگرن، یک بیماری خود ایمنی که غدد تولیدکننده بزاق را هدف قرار می‌دهد ، برخی از سرطان‌ها، سیفیلیس، سوزاک و نیز اعتیاد به مواد مخدر از جمله این بیماری‌ها هستند.

اگر پیش از این دلایل کافی برای مراقبت از دهان‌، دندان و لثه‌های‌تان نداشتید، رابطه میان سلامت دهان ودندان و سلامت سایر اعضای بدن دلیل خوب دیگری برای این کار است. با حفظ روزانه بهداشت دهان و دندان سرمایه‌گذاری پرسودی را نه تنها برای اکنون خود بلکه برای آینده خود نیز انجام می‌دهید.

mayoclinic.com