موضوعاتی مانند گرسنگی، فقر، جمعیت، مراقبت‌های بهداشتی، کودکان، توانمندسازی اقشار آسیب‌پذیر و محیط زیست. در نتیجه، تقاضای دیرینه‌ای برای تقویت نهادهای خبری ملی و سازمان‌های خبری منطقه‌ای در کشورهای در حال توسعه وجود داشته است. برخی از کارشناسان از تشکیل شبکه خبری جنوب صحبت کرده‌اند. اما این تصویر چقدر امکان‌پذیر است؟
در نشست جهانی سال 2005 درباره جامعه اطلاع‌رسانی که در تونس برگزار شد، 130 کشور عضو گروه 77 که بزرگ‌ترین ائتلاف کشورهای در حال توسعه است، از برنامه‌ای برای تقویت فناوری‌های اطلاع‌رسانی و مخابرات در کشورهای در حال توسعه و ترویج کاربرد اطلاعات و دانش برای تحقق اهداف توسعه قویاً حمایت کردند.
در هفته جاری، یک گروه کارشناسی گروه 77 در آنتیگوا و باربودا تشکیل جلسه داده است تا راه‌های بررسی همکاری جنوب-جنوب از جمله در عرصه رسانه‌ها و ارتباطات را بررسی کند.
ارنست کوریا، رئیس سابق کمیته منتخب مشترک‌المنافع در زمینه ارتباطات و توسعه در لندن، خاطرنشان کرد در دهه 1960 تلاش‌هایی برای تشکیل نهادهای خبری با دیدگاه کشورهای در حال توسعه و متناسب با نیازهای مردم این کشورها صورت گرفت.
وی که سابقاً سفیر سریلانکا در ایالات متحده و نویسنده امور روابط بین‌الملل در روزنامه استریتس تایمز در سنگاپور بوده است، افزود: هنوز چند خبرگزاری ملی و منطقه‌ای در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین فعالیت می‌کنند. اما بیشتر تلاش‌هایی که برای ایجاد خبرگزاری‌های فراملی با دیدگاه جنوب صورت گرفت(همچون دپت‌نیوز، خبرگزاری جمینی و خبرگزاری مشترک کشورهای غیرمتعهد) شکست خوردند.
در مصاحبه‌ای با اینتر پرس سرویس، کوریا دلایل این ناکامی را بر می‌شمرد؛ از جمله دخالت دولت‌ها، امکانات ناکافی و محدودیت خبررسانی مانند ممیزی اخبار و ارعاب و نبود حمایت از جانب نویسندگان و مدیران.
وی معتقد است هنوز زود است درباره عملکرد شبکه خبری غیرمتعهد که مقر آن در مالزی است، ارزیابی صورت بگیرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه وقتی تجارب قبلی از تشکیل خبرگزاری فراملی کشورهای در حال توسعه با شکست روبه‌رو شده است، می‌توان به موفقیت طرح‌های مشابه جدید امید بست؟ آیا انفجار فناوری جدید مانند اینترنت و سایت‌های اینترنتی که در سال‌های دهه 1970 وجود نداشتند، به تشکیل خبرگزاری‌های جدید کمک می‌کند،
می‌گوید:از نظر مفهومی بله، استفاده از اینترنت، برُد گسترده‌ای به هر خبرگزاری حرفه‌ای می‌دهد. اما در عمل، نابرابری در دسترسی به اینترنت باعث ایجاد مشکل می‌شود.
مثلاً گزارش شاخص‌های توسعه جهان در سال 2007 نشان می‌دهد که تعداد کاربران اینترنت به ازای هر یک هزار نفر در برخی از کشورها به قرار زیر است: افغانستان یک نفر، آرژانتین 83 نفر، بنگلادش 81 نفر، بلژیک 458 نفر، بوتسوانا 34 نفر، برزیل 195 نفر، جمهوری آفریقای مرکزی 3 نفر، آلمان 455 نفر و ایالات متحده 630 نفر.
وی در مورد ضرورت بهبود فناوری‌های اطلاع‌رسانی و ارتباطات از جمله دسترسی به اینترنت قبل از راه‌اندازی خبرگزاری جدید معتقد است: فناوری‌های اطلاع‌رسانی نوین باید به‌عنوان ابزار فقرا برای توانمندسازی مورد استفاده قرار بگیرد، نه به‌عنوان ابزار مختص ثروتمندان.
رئیس سابق کمیته منتخب مشترک‌المنافع در زمینه ارتباطات و توسعه اعتقاد دارد، ظرفیت‌سازی و نهادسازی هر ۲ مهم است و می‌گوید: بهترین رسانه‌های خبری فراملی در شمال با درک و مهارت فعالیت می‌کنند، اما تمرکز فعالیت آنها بر منازعه است. همواره اخبار خونریزی درکشورهای در حال توسعه در رأس اخبار آنها قرار می‌گیرد.
آنان از پوشش خبری رخدادهایی که برای مخاطبان کشورهای جهان سوم اهمیت دارد، سر باز می‌زنند. آنها همچنین از روندهای موجود در کشورهای در حال توسعه غفلت می‌کنند و تعهدی نسبت به ایجاد تفاهم بهتر بین کشورهای جنوب و یادگیری آنها از تجارب یکدیگر ندارند.
وی می‌افزاید: درصورتی که منابع مالی به اندازه کافی برای به کار گیری کارکنان حرفه‌ای در تمام بخش‌ها موجود باشد، درصورتی که دولت‌ها نخواهند بر آن کنترل داشته باشند و درصورتی که نهادهای رسانه‌ای در کشورهای در حال توسعه به استفاده از محصولات آن متعهد باشند، وجود یک منبع متفاوت خبر همواره غنیمت است.
ارنست کوریا در پاسخ به این سؤال که گروه 77 که از دل کنفرانس تجارت و توسعه (آنکتاد) درآمد، دغدغه فراوانی نسبت به توسعه دارد. آیا به‌نظر شما آیا باید با همین قوت به ارتباطات بپردازد، می‌گوید: نخست، ارتباطات، بخشی ضروری از توسعه است. افزون بر این، گروه 77 از مدت‌ها قبل قانع شده است که به‌طور کلی پوشش مساعدی از جانب رسانه‌های کشورهای توسعه‌یافته به رخدادهای کشورهای در حال توسعه داده نمی‌شود. در ماه مه 1974، ابتکار مطرح‌شده از سوی کشورهای گروه 77 باعث شد تا مجمع عمومی اعلامیه تأسیس نظم نوین اطلاع‌رسانی بین‌المللی را تصویب کند.
متعاقب آن، در کنفرانس عمومی یونسکو در اکتبر 1980، گروه 77 اعلامیه نظم نوین اطلاع‌رسانی بین‌المللی را مطرح کرد که خواستار رفع نابرابری‌ها در انتشار اخبار و از بین رفتن موانع داخلی و خارجی بر سر راه جریان آزاد اخبار شده بود. برنامه اقدام دوحه که در دومین نشست سران کشورهای جنوب در سال 2005 در قطر تصویب شد، بر اهمیت افزایش ظرفیت انسانی و نهادی در کشورهای در حال توسعه برای فناوری‌های ارتباطات و اطلاع‌رسانی تأکید کرد.
وی می‌افزاید نتیجه اولیه، واکنش رسانه‌های آمریکا بود. مجله تایم تفسیری یک صفحه‌ای با عنوان جنگ جهانی اصلاحیه اول درج کرد. از میان 88 درصد نشریات آمریکایی که در سرمقاله خود به کنفرانس یونسکو واکنش نشان دادند، 87 درصد با آن مخالفت کردند و 27 نشریه پیشنهاد کردند اگر یونسکو برای اجرای این اعلامیه تلاش کند، آمریکا باید از آن خارج شود.
متعاقب آن، گروهی متشکل از نمایندگان یک صد نشریه از کشورهای توسعه‌یافته از جمله ایالات متحده اعلامیه تالوار (فرانسه) را تصویب کردند که از یونسکو می‌خواست اقدامات لازم را برای اجرای این اعلامیه در پیش بگیرد.
سرانجام، یونسکو که سازمان اجراکننده این اعلامیه بود، از این کار صرف‌نظر کرد چون در وهله اول برای اجرای آن مناسب نبود. دیوانسالاران بین‌المللی جایی در تحریریه ندارند.
