به گزارش همشهری آنلاین در این نشست که بعد از ظهر جمعه،13 اردیبهشت برگزار شد، شکرالله فایز(نماینده شرکت شهرکهای صنعتی تهران)، جلال ذکایی (مدیر کل دفتر چاپ وزارت ارشاد)، محمود کلاری (عضو هیئت مدیره اتحادیه چاپخانه‌داران)، محمد بلالی (نائب رئیس سابق اتحادیه چاپخانه‌داران) و مصطفی تینای تهرانی (نایب رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران) حضور داشتند. موضوع «شهرک چاپ گامی به سوی صنعتی شدن چاپ ایران» مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
طراحی استراتژی صنعت چاپ
در ابتدای این میزگرد، ذکایی ضمن ابراز خرسندی از موضوع این نشست، گفت: چاپ در کشور ما از روز اول فرآیند صنعتی را طی نکرده است و صنعت چاپ از ابتدا به شکل فعالیت صنفی به وجود آمده است و به عقیده من روز اولی که دستگاه چاپ وارد ایران شد؛ به استراتژی و برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده اندیشیده نشده بود.
وی در ادامه گفت: برای تحقق اهداف فرهنگی باید یک استراتژی چاپ؛ طراحی می‌کردیم و به زنجیره صنعتی وصل می‌شدیم تا به آنچه مطلوبمان بود می‌رسیدیم.
مدیر کل دفتر چاپ وزارت ارشاد درباره فضای معین شده برای شهرک چاپ گفت: بنا نداریم شهرک صنعتی چاپ را فقط در شمس‌آباد و نزدیک فرودگاه امام خمینی راه‌اندازی کنیم. چهار مکان دیگر برای اختصاص یافتن به شهرک چاپ را مدنظر داریم (قم، خراسان، آذربایجان شرقی و اصفهان) که قرار است ظرف امسال ساخت آنها نیز عملیاتی شود.
وی ضمن قدرتمند خواندن صنعت چاپ در زمینه بسته‌بندی ادامه داد: ما در حوزه بسته‌بندی توانایی‌های بسیار زیادی داریم فقط اطلاع‌رسانی نشده است و در سطح منطقه می‌توانیم در این حوزه حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشیم.
ذکایی در ادامه گفت: برای اینکه چاپ ما بتواند از مرحله صنفی گذر کند و به مرحله صنعتی برسد؛ الزاماتی نیاز دارد که باید به آنها توجه جدی شود. برخی از دوستان در اتحادیه چاپخانه‌داران فکر کردند که اگر چاپ از وزارت ارشاد که یک وزارت فرهنگی است جدا شود؛ موضوع و مشکلات چاپ حل خواهد شد ولی به اعتقاد ما طرح یک چنین موضوعی یک مسئله انحرافی است.
در این میان یک بخشی به عنوان بستر شهرک صنعتی فراهم شده است و از حضور چاپ در شهرکهای تخصصی می‌توان از اتفاقات دیگری بهره برد که به دوران گذر چاپ ما از صنفی به صنعتی کمک خواهد کرد.
ذکایی، موضوع اصرار ارشاد بر تجمیع چاپخانه‌داران را در شهرک صنعتی چاپ نادرست خواند و گفت: ما به هیچ عنوان بنابه تجمیع نداشتیم. وقتی کلمه تجمیع گفته می‌شود یک اجبار هم پشت سر آن وجود دارد. «هم‌گرایی» مدنظر بوده است. هم‌گرایی صرفا حضور چاپخانه‌داران نیست. بلکه تمام اعضای خانواده چاپ که می‌توانند به یک تولید مطلوب کمک کنند؛ در شهرک صنعتی چاپ می‌توانند گردهم آیند و اگر این اتفاق بیفتد باید منتظر وقوع یک جهش مهم در زمینه چاپ باشیم.
وی درباره درآمد کشور ما از طریق صنعت چاپ گفت: اساسا یک چنین مطالعه‌ای به صورت دقیق تاکنون اتفاق نیفتاده است. ولی در مقایسه با کشورهای اروپایی یک تفاوت ماهوی را شاهد هستیم به این دلیل در کشور ما چیزی تحت عنوان تولیدات در زمینه دستگاه‌های چاپی وجود ندارد. بخش‌هایی مانند ماشین‌آلات چاپ مربوط به وزارت صنایع است ولی بخش خدماتی صنعت چاپ که مربوط به ارشاد درحال بررسی است که نتیجه‌اش هنوز نهایی نشده است.
ذکایی درباره صادرات محصولات چاپی ادامه داد: به تازگی مقداری از این صادرات را تجربه کرده‌ایم. ولی باید بگویم محصولات چاپی که از کشور ما صادر می‌شود همراه کالا است (بسته‌بندی شکلات و ...) که هیچ‌وقت در آمار حوزه چاپ به حساب نمی‌آید.
تهرانی (نایب رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران) نیز در این میزگرد درباره اهداف ساخت شهرک چاپ گفت: ما به این اتفاق به عنوان یک حرکت مثبت که قرار است درنهایت به نفع ایران باشد، نگاه می‌کنیم.
وی در ادامه گفت: امروزه درباره صنعت چاپ صحبت می‌کنیم ولی هیچ‌گاه دیدگاه صنعتی برای چاپ مطرح نبوده است و همین چیزی که درحال حاضر در کشور ما تحت عنوان چاپ وجود دارد ناشی از ذوق و ابتکار ایرانی بوده است. به نظر من بهتر است از زمینه‌ها و ناکارآمدی‌های تلخ کمتر حرف بزنیم و در مورد روزنه‌های امید بیشتر سخن بگوئیم. باید برای یک کار عظیم ملی همفکری صورت گیرد.
طرح را ما دادیم ولی ارشاد دعوتی از ما نکرد
محمود کلاری(عضو هیئت مدیره اتحادیه چاپخانه‌داران)نیز طرح اولیه ساخت شهرک صنعتی چاپ را متعلق به اتحادیه چاپخانه‌داران دانست و گفت: طرح اولیه یک چنین شهرکی را از ابتدا اتحادیه چاپخانه‌داران در حضور آقای صفار هرندی مطرح کرد که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت ولی منظور ما این بود که یک پکیج کاملی از صنعت چاپ در تهران با سرمایه چاپخانه‌دارها به وجود آوریم و هدف ما از تاسیس چنین چاپخانه‌ای؛ مطلقا گرفتن کار از داخل نبود. هدف ما گرفتن کاراز خارج از کشور بود که قرار شد درنهایت اتحادیه هم در جریان این برنامه‌ریزی‌ها قرار بگیرد که متاسفانه از سوی ارشاد هیج دعوتی از اعضای اتحادیه برای شرکت در این جلسات به عمل نیامد.
وی درباره اصرار به تجمیع چاپخانه‌داران از سوی ارشاد گفت: از روز اول حرف ارشاد همین بود و به همین صورت مطرح شد. پیشنهاد اتحادیه از اول به صورت دیگری بود اما در انتخاب شهرک کنونی چاپ اتحادیه هیچ دخالتی نداشته است.
کلاری؛ منطقه شمس‌آباد را که ارشاد برای اختصاص دادن به شهرک صنعتی چاپ درنظر گرفته است؛ نامناسب دانست و گفت: منطقه‌ای که برای شهرک چاپ در نظر گرفته‌اند به درد صنعت چاپ نمی‌خورد شهرک شمس‌آباد مشکل آب و... دارد. به غیر از شهرک عباس‌آباد؛ شهرکهای صنعتی که تاکنون ساخته شده است درنهایت هیچ یک نتوانسته به اهداف خود برسند.
وی در ادامه از دلایل دیگر نامناسب بودن شهرک شمس‌آباد را ترافیک و مشکل عبور ومرور کارگران دانست و این مسایل را مانع از رشد شهرک چاپ اعلام کرد.
کلاری درباره مکان پیشنهادی اتحادیه برای شهرک چاپ گفت: انتهای اتوبان همت، در غرب تهران منطقه بسیار وسیعی بود که به نظر ما چاپ می‌توانست در آنجا موفقیت‌هایی به دست آورد.
اما ذکایی؛ خواست اتحادیه را تنها ساخت یک چاپخانه بزرگ دانست و گفت: اتحادیه؛ چاپخانه بزرگ می‌خواسته و نه شهرک چاپ. از روز اول از سوی اتحادیه یک خط مکتوب و مستندات به ما ارائه نشده است که ما بدانیم واقعا اتحادیه چه می‌خواهد؟ نود درصد نظرسنجی که از چاپخانه‌دار ها در تهران انجام شده با آنچه که ما مطالعه کردیم با واقعیت‌های بیرون تطبیق می‌‌کرد.
وی درباره نظرسنجی‌های انجام شده برای انتخاب شمس‌آباد به عنوان شهرک صنعتی چاپ گفت: مکان‌های مختلف را بازدید وطرح و توسعه شمس‌آباد را نیز بررسی کردیم به علت ارزش افزوده قیمت‌ها نمی‌توانستیم در غرب تهران؛ مکانی را مهیا کنیم و این شهرک نزدیک‌ترین شهرک به تهران است و درباره آب آنجا هم باید بگویم در هیچ آزمایشگاهی این آب مورد بررسی قرار نگرفته است و من تعجب می‌کنم که چگونه آقایان آب آنجا را غیرقابل استفاده در صنعت چاپ می‌دانند.
ذکایی درباره ترافیک که کلاری آن را مشکل مکان این شهرک صنعتی دانسته بود؛ اضافه کرد: فرودگاه امام خمینی به دلیل اینکه در اتوبان تهران - قم ترافیک وجود ندارد؛ در این محل احداث شده است من تعجب می‌کنم وقتی این ایرادها را می‌شنوم. رفت و آمد کارگرها هم مسئله‌ای است که به آن فکر کرده‌ایم شهرک پرند در نزدیکی شمس‌آباد را برای استقرار کارگران در نظر گرفته‌‌ایم.
وی در ادامه گفت: دوستان اصرار دارند که بگویند ما قصد تجمیع داشته‌‌ایم ولی باید بگویم در حال حاضر 1310 چایخانه در تهران داریم ولی شهرک که ما امروزه مد نظر داریم از 160 تا 150 هکتار است که نهایتا بیش از 500 واحد نمی‌تواند در این شهرک صنعتی مستقر شوند و امکان‌پذیر نیست که ما در این مکان همه چاپخانه‌داران را جمع کنیم.
دولت وعده 10 میلیارد تومان وام برای شهرک چاپ داد
شکرالله فایز(نماینده شرکت شهرکهای صنعتی تهران) نیز در ادامه این میزگرد درباره شهرک چاپ گفت: راه‌های ارتباطی این شهرک به دلیل اینکه اتوبان است بسیار حائز اهمیت است و راه ارتباطی به جنوب کشور و بنادر هم در این شهرک مهیا است. مزیت دیگر این شهرک نزدیک بودن آن به فرودگاه است و امتیاز بالایی که این شهرک دارد این است که در یک محیط صنعتی واقع شده است.
وی درباره سوبسید‌هایی که دولت در اختیار چاپخانه‌دارها می‌گذارد تا در این شهرک مستقر شوند ادامه داد: این زمین‌ها وابسته به دولت است و قرار شده است برای احداث این شهرک؛ دولت 10 میلیارد تومان اختصاص دهد که بنا به تشخیص وزارت ارشاد؛ سوبسیدهای لازم اعمال خواهد شد. بانک صنعت و معدن هم برای کمک به اینکه این شهرک به ثمر برسد؛ ابراز آمادگی کرده است.
بدون حب و بغض بیندیشیم
بلالی (نائب رئیس سابق اتحادیه چاپخانه‌داران) هم درباره آلاینده بودن مواد استفاده شونده در چاپخانه‌ها گفت: اگر به قبل از انقلاب و 10 سال اول انقلاب برگردیم می‌توان صنعت چاپ را آلوده‌کننده و خطرناک در داخل شهر دانست. اما امروز استفاده از روش‌های قبلی آب‌های زیرزمینی و شوینده‌های زینک دیگر منسوخ شده است. امروزه چنان ماشین‌ها را ایزوله کرده‌اند که حتی برای کارگری که به طور مستقیم با این دستگاه‌ها در ارتباط است هم مشکلی به وجود نخواهد آمد.
وی در ادامه گفت: کسانی که در مورد شهرک چاپ صحبت می‌کنند باید نسبت به چاپ اطلاعات داشته باشند و صنعت چاپ را بشناسند. ما در صنعت چاپ با «میکرون» سروکار داریم. کارگران ما آکادمیک نیستند ولی می‌دانند که چطور باید با مقیاس میکرون کار کنند و هیچ جای دنیا اینگونه نیست که در آن محدوده شهرک صنعتی وجود داشته باشد و اگر شهرک چاپ را به صورت یک مجموعه ببینیم ممکن است بتواند موفقیت‌آ‌میز عمل کند اما اگر قرار باشد با 30 کیلومتر فاصله در یک شهرک؛ خودمان را محدود کنیم سرویس‌دهی به کارخانجات دیگر سخت خواهد شد اگر قرار باشد این شهرک به اهداف خوبی برسد. باید خارج از حب و بغض بیندیشیم که چگونه می‌شود این صنعت را سرپا نگه داشت.
در آمدسالانه 180 میلیارددلاری آمریکا از صنعت چاپ
پیش از شروع بحث زهرا حاج محمدی روزنامه نگار حوزه کتاب و نشر که مدیریت این نشست را بر عهده داشت با اشاره به وضعیت چاپ در ایران و مقایسه آن با برخی کشورهای پیشرفته گفت: «...در کشور ما هر کس نام چاپ را می‌شنود ناخودآگاه به فکر کتاب و نشریات می‌افتد ولی صنعت چاپ برای کشوری مثل آمریکا 180 میلیارد دلار دستاورد اقتصادی دارد حال آنکه کارشناسان همین حوزه در ایران معتقدند ایران امروز پر از ماشین آلات چاپ دست دوم یا از رده خارج است و آنچه در حوزه محصولات چاپی در ایران ما سراغ داریم بیش از 80 درصد به چاپ کتاب و نشریات محدود مانده است و دیگر محصولات چاپی مانند مواد تبلیغاتی و بسته بندی از پیشرفت و توسعه عاری بوده اند»
گزارش همشهری آنلاین حاکیست که این نشست‌ها قرار است تا روز دوشنبه هم ادامه داشته باشد و مسائل دیگر صنف چاپگران مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.
