که چرا دولت به جای کنترل بازار و جلوگیری از رونق گرفتن بازار سیاه سیمان، به کل سیمان را سهمیه‌بندی و کمیاب کرده است. ماجرای ممنوعیت تحویل سیمان از سوی کارخانه‌های تولید‌کننده به طرح‌های عمرانی تهران و ارائه آن به‌صورت سهمیه‌بندی‌شده از سوی فرمانداری سبب شده تا سخنگوی شورای شهر معترض شود که دود این ماجرا به چشم مردم می‌رود.
مدیر عامل مترو هم خبر داده که دو شیفت کاری مترو در حال تعطیلی است و برخی از نمایندگان هم رکود اجرای طرح‌های عمرانی را نگران‌کننده توصیف کرده و حتی عنوان می‌کنند یکی از دستور کارهای روز استیضاح وزیر بازرگانی بررسی این موضوع است.
تفویض مسئولیت توزیع سیمان از سوی وزارت بازرگانی به فرمانداری تهران و احتمال توقف طرح‌های کلانی مثل مترو، اعتراض برخی مسئولان شهری را هم درآورده است. براساس این طرح توزیع سیمان تمام پروژه‌های عمرانی، استانی و ملی که در محدوده شهرستان تهران اجرا می‌شود از اول اردیبهشت ماه سال‌جاری به فرمانداری واگذار شده است.
براساس این تصمیم دولت دیگر کارخانه‌های تولید‌کننده سیمان مجاز نیستند که سیمان خود را به‌طور مستقیم به مسئولان طرح‌های عمرانی در شهر تهران بفروشند. گرچه ابتدا تصور شد که این اقدام برای کنترل بازار و جلوگیری از رونق گرفتن بازار سیاه سیمان است اما بر خلاف این انتظار در روزهای گذشته سیمان به نوعی سهمیه‌بندی شده که گویا میزان تولید آن در تمام کارخانه‌ها کاهش یافته است. نگرانی‌ها آنجا بیشتر شد که وزارت بازرگانی سهمیه در نظر گرفته شده برای این طرح‌ها را 5/12 درصد سیمان توزیعی اعلام کرد و در باره نحوه تعیین سهم هر طرح هم هیچ توضیحی نداد.
در سه روز گذشته هم تنها فرماندار تهران به غیرمنطقی بودن این شیوع معترض شده و تاکید داشته تنها دستور ابلاغی وزارت بازرگانی را اجرا می‌کند اما تلاش همشهری برای گفت‌وگو با مسئولان این وزارتخانه تا کنون بی‌نتیجه مانده است.
پس از اظهار بی‌اطلاعی محمد صادق مفتح معاون بازرگانی و مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی به اتخاذ چنین رویکردی از ابتدای اردیبهشت، مسئولان دفتر قلی زاده، رئیس سازمان بازرگانی استان تهران هم عنوان کردند که مسئول مربوطه در جلسات متعدد بوده و در نهایت خبرنگار همشهری را به دفتر مدیرکل تامین، توزیع و تنظیم بازار ارجاع دادند که مسئول دفتر این مقام دولتی هم با اعلام این مسئله که تمام مدیران مرتبط با مسئله سیمان در جلسه‌ای حضور دارند که دسترسی به آنها ممکن نیست، در دو روز گذشته پاسخی به ابهامات کنونی ندادند.
سیمان نیست، کار تعطیل
محسن هاشمی مدیر عامل مترو که در واقع مدیر یکی از بزرگترین طرح‌های عمرانی کشور است هشدار داده که فعالیت طرح‌های عمرانی در حال ساخت مترو از سه شیفت کاری به یک شیفت کاهش پیدا می‌کند و این مسئله عملا پیشرفت طرح مترو را مختل خواهد کرد:« با میزان سهمیه در نظر گرفته شده از طرف فرمانداری برای طرح مترو، امکان ادامه فعالیت در این طرح وجود ندارد. در حال حاضر روزانه 800تن سیمان در مترو مصرف می‌شود. اما در تماس‌های اولیه با فرمانداری، اعلام کردند که سهمیه مترو روزانه 400 تن است.
این به معنی است که باید طرح‌های مترو را به اجبار به نصف کاهش داد.» البته گویا مسئولان دولتی یک راه‌کار را جلوی پای مدیر عامل مترو گذاشتند:«واردات سیمان » و باز هم این سؤال بی‌جواب که چرا وقتی سیمان تولید داخل جواب مصرف داخلی را می‌دهد باید یک طرح وسیع شهری را متوقف کرد و به آنها پیشنهاد واردات سیمان داد. حال آنکه به گفته هاشمی حتی اگر کمبودی هم وجود داشته باشد این طرح‌های عمرانی نیستند که باید نیاز خود را از خارج وارد کنند: «خرید سیمان از بازار آزاد غیرقانونی است؛ واردات سیمان هم برای این طرح غیرممکن است چرا که واردات برای ما بسیار گران تمام می‌شود.
در حال حاضر سیمان دولتی را هر تن 40 هزار تومان می‌گیریم که درصورت وارد کردن، این مبلغ تا 800 هزار تومان افزایش می‌یابد.» مدیر عامل مترو با اشاره به اینکه سال گذشته هم، چنین مسئله‌ای پیش آمده و این شرکت قراردادهای خود را به وزارت بازرگانی ارائه کرد و در نهایت این وزارتخانه سهمیه 800تن در روز را برای آنها تصویب نمود، از دیدار امروز با مسئولان استانداری و ارائه مجدد قراردادها خبر می‌دهد. اکنون وزارت بازرگانی باید پاسخگو باشد که تعین 12.5 درصد با چه ملاکی صورت گرفته، تکلیف 86 درصد باقی مانده چه می‌شود و هدایت مجریان طرح‌ها به سمت بازار آزاد و به عبارتی بازار قاچاق چه معنایی می‌تواند داشته باشد.؟
سهمیه‌بندی سیمان قانونی نیست
یکی دیگر از معترضان این تصمیم، نمایندگان مجلس هستند. ایرج ندیمی، نایب رئیس کمسیون اقتصادی مجلس کمبود و افزایش قیمت مصالح ساختمانی، مخصوصا سیمان را ناشی از شتاب بخشیدن به طرح‌های عمرانی که در دولت جدید شروع شده، می‌داند و معترض است که وقتی دولت بی‌برنامه است چنین اتفاقاتی در شهر تهران بدیهی است.
به گفته ندیمی مجلس بارها به دولت هشدار داده بود که جلوی بازار سیاه سیمان را بگیرد اما نگفته بود که سیمان را هم سهمیه‌بندی کند: «به‌نظر می‌رسد از این پس در مورد سیمان، در سال‌جاری و سال‌های پیش رو با مشکلاتی نظیر کمبود عرضه و افزایش قیمت مواجه خواهیم بود. واردات تابعی از هزینه‌های جدید است. واردات کالا در چند سال اخیر، با توجه به برخی مسائل بین‌المللی همچون تحریم، با مشکلاتی مواجه است که هزینه‌ها را به‌طور میانگین تا ده درصد بالا برده است. لذا با توجه به مسائلی همچون ریسک واردات، این پیشنهاد اصلا مقرون به صرفه نیست.»
ندیمی در تحلیل نهایی از این تصمیم وزارت بازرگانی، اشاره می‌کند: «هر طرحی که دارای چند مشخصه نباشد، مقرون به موفقیت نخواهد بود، اول اینکه کلیت و همه جانبگی داشته باشد، دوم اینکه به تجارب گذشته نظر داشته باشد، سوم اینکه عوامل مؤثر داخلی و خارجی را در نظر بگیرد و نهایتا تناسب‌های موجود را رعایت کند.»
این قصه طولانی است
برخی از مسئولان شهری هم معتقدند که این اتفاق پشت پرده‌هایی دارد. چرا که ماجرای مترو چندین ماه است که با در بسته دولت در دادن اعتبار و امکانات مواجه شده است و سهمیه بندی سیمان هم تیر آخر بر ادامه نیافتن طرح‌های ساخت مترو است.
اکنون هم شائبه‌هایی وجود دارد که هدف از سهمیه‌بندی کردن سیمان، ایجاد اخلال در برخی طرح‌های سنگین است. اما هاشمی در این باره می‌گوید: «بعید می‌دانم چنین مسئله‌ای وجود داشته باشد، فقط هرج و مرجی است که از عدم‌توانایی دولت در تصمیم‌گیری درباره آزادسازی سیمان ناشی می‌شود.»
به گفته مدیر عامل متروی تهران بخش نامه‌های جدید، بروکراسی و کارهای ستادی باعث این دست مسائل می‌شود و در نهایت هم به افزایش قیمت منجر خواهد شد.
