با مطالعه صحیح بهتدریج آمادگی انتخاب نکات و مطالب قابل استفاده در فرد پیدا میشود و به فرد کمک میکند که حافظه را از مطالب غیرضروری انباشته نسازد. مثلاً از مطالعه متون مختلف کلمات و عبارت کلیدی را بهدست آورد که در موقع لزوم عبارت کلیدی را به یادآورده و در ارتباط با آن و به اقتضای موقعیت، موضوع را بسط دهد و تعبیر و تفسیر کند.
یادگیری و یادآوری بهموقع حاصل پرخوانی نیست، بلکه صحیحخوانی فرد را در یادگیری و یادآوری و جایگزینی یاری میکند. مطالعه بیشتر و مؤثرتر با بهکار گرفتن راههای مطالعه صحیح حاصل میشود. هرچه بیشتر مطالعه شود روشهای بهتر در مطالعه بهدست میآید و به کتابها و منابع زیادتری دسترسی پیدا میشود.
اگر فراگیران حین تحصیل بهخوب مطالعه کردن عادت نکنند، بعد از پایان تحصیل، کتاب را کنار میگذارند و رشد معلومات توقف پیدا میکند. عادت کردن به مطالعه صحیح یک امر اکتسابی است، یعنی همانگونه که انسان خواندن و نوشتن را یاد میگیرد میتواند مطالعه کردن را هم یاد بگیرد.
کسب مهارت در مطالعه و فراگیری روشها با صبر و حوصله حاصل میشود و نباید توقع داشت که پس از چند ساعت مطالعه بتوانیم مثلاً دقیقهای 200 کلمه مطالعه کنیم. کسانی هستند که حتی با سرعت 1000 کلمه در دقیقه مطالعه میکنند و به اندازه کافی نیز مطلب را درک میکنند. در جوامع پیشرفته فرهنگی، معمولاً به هر طریقی سعی میکنند مردم را به خواندن صحیح عادت دهند.
موانع مطالعه
در مطالعه خوب رعایت 4خصوصیت لازم است: انعطاف و سرعت،درک و نگهداری در حافظه،تمرکز حواس و ارزشیابی انتقادی.طبیعیاست که با تمرین و حوصله و صبر و بردباری میتوان راههای قدیمی مطالعه را که معمولاً راههای امنتری هستند کنار گذاشت و روشهای مؤثری در مطالعه بهکار گرفت اما موانع و مشکلاتی که غالباً بر سر راه مطالعه مؤثر قرار میگیرند عبارتند از:
کلمهخوانی، تلفظ کردن کلمات، دوباره خوانی غیرضروری، عدمتوانایی در تشخیص نکات اصلی و جزئی و عدمتمرکز حواس.
مراحل مطالعه
شناسایی،خواندن،فهم، بهخاطر آوردن، مراحل مطالعه مفید را تشکیل میدهند.یعنی ابتدا باید بهکار گرفتن روش اجمالی اطلاعات کلی، مفاهیم و منظور نویسنده، سادگی و دشواری محتوا و نکات اساسی را بهدست آورد.
بعد از اجرای مرحله اول برای مطالعه کردن مشخص میشود که چه روشی را برای خواندن کتاب دنبال کند و در همین مرحله است که باید از بلندخوانی یا زمزمهخوانی یا صامتخوانی استفاده شود.
در مرحله بعدی ،خواننده با تعمق و تفکر و تجزیه و تحلیل و نقد مطالب را به هم ربط میدهد و برداشت میکند.برحسب نیازی که خواننده در خود احساس کند سعی خواهد کرد آنچه مطالعه کرده را بهخاطر آورده و در ذهن مرور کند.