بسیاری از مورخان قلیان را اختراعی هندی ـ ایرانی می‌دانند که پای آن از دوره صفویان و شاه طهماسب اول به ایران باز شد و دوره قاجار به‌ویژه میان درباریان حسابی پرمشتری شد، به نحوی که وجودش به‌عنوان یکی از ابزار میزبانی در بسیاری از مراسم و دیدارهای رسمی با مقامات خارجی از واجبات بود. رسم «قلیان سلام» در دیدار نوروزی شاهان قجری هم به دلیل همین اهمیت قلیان در محافل مهم درباری راه یافت.
اما «قلیان سلام» چه بود و به چه منظوری مورد استفاده قرار می‌گرفت؟ قلیان سلام از جنس طلا ساخته شده بود و همه اجزای آن با جواهرهای گرانقیمت تزیین شده بود. در بیشتر مراسم‌ها به‌ویژه سلام عام و سلام نوروزی «فتحعلی شاه» در تخت مرمر، این قلیان توسط «میرزا اسماعیل» پیشخدمت به‌صورت نی‌پیچ‌شده در دست شاه قرار می‌گرفت تا به آن پکی بزند. البته این رسم به مرور زمان رو به خاموشی رفت و پادشاهان بعدی قلیان سلام را نی‌پیچ در دست نمی‌گرفتند، اما با همه این اوصاف وظیفه پیشخدمت قلیان سلام این بود که تا پایان هر مراسمی (رسمی و غیررسمی) قلیان به دست حضور داشته باشد تا اگر دل ملوکانه شاه هوس کرد، فی‌الفور پکی به قلیان بزند!
«ابوالفتح گیلانی» پزشک ایرانی دربار «اکبر اول»، سلطان مغول هند، نخستین کسی بود که دود تنباکو را از یک ظرف آب عبور داد تا خالص و سرد شود و به این‌ترتیب قلیان را که در شبه قاره هند به حقّه معروف است، اختراع کرد.
کد خبر 516254
نظر شما