این خبرنگاران به‌دعوت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران در دفتر سازمان ملل متحد گرد هم آمده بودند تا راهکاری برای رعایت برابری جنسیتی در شیوه اطلاع‌رسانی درباره زنان پیدا کنند.
این جلسه آموزشی که به‌مدت 4 ساعت به‌طول انجامید، سومین جلسه از سلسله نشست‌های کارگاه‌های برابری جنسیتی است که به دعوت انجمن صنفی و به ریاست کارگروه جنسیت سازمان ملل متحد برگزار می‌شود.
درخواست برای ترویج فرهنگ برابری جنسیتی
محمد عبدالاحد، رئیس کارگروه جنسیت سازمان ملل متحد است. او به همراه 2 همکار دیگرش به ایران سفر کرده است تا به ادامه بحث‌های قبلی این کارگاه بپردازد.
موضوعات کارگاه‌های گذشته، که زنی هندی ریاست آن را برعهده داشت درباره تعریف برابری جنسیتی و سپس به میزان حضور زنان ایرانی در مشارکت‌های اجتماعی مربوط می‌شد و اما این بار، ادامه بحث به نقش رسانه‌ها در ترویج فرهنگ برابری جنسیتی و چگونگی ارتقاء برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در فضای امروز ایران کشیده شد.
عبدالاحد بحث مربوط به برابری جنسیتی را تنها به زندگی کاری مربوط ندانست: «به‌طور کلی برابری جنسیتی به عدالت‌طلبی بشر صرف‌نظر از جنسیت او مربوط می‌شود و به معنی پرداخت مساوی در برابر کار مساوی، دسترسی برابر به آموزش حرفه‌ای، اشتغال، حقوق بازنشستگی، خدمات بهداشتی، ترفیع و مراقبت از کودکان است.
برابری جنسیتی هم‌چنین به معنی عدم‌استفاده از ادبیات و زبان تبعیض‌آمیز، ساعات کاری قابل تغییر، برخورداری والدین از مرخصی، امکان حضور برابر رسانه‌های گروهی، اتخاذ سیاست‌هایی علیه به کارگیری تمامی اشکال زور و اجبار در محیط کار و مشارکت در برنامه‌های اجتماعی است.»
رئیس کارگروه جنسیت با انتقاد از باورهای کلیشه‌ای که به کرات در تمام دنیا زن را خدمتکار خانواده و عامل بهره‌برداری جنسی می‌داند و شنیده می‌شود از رسانه‌ها خواست با ترویج برابری جنسیتی، روحیه برابری را در سراسر جامعه تسری دهند: «به‌نظر من نقش رسانه‌های گروهی تعیین‌کننده است، آنها باید از برابری جنسیتی هم در محیط کار و هم بیرون از آن دفاع کنند.
مسئولیت گشودن باب بحث و مذاکره درباره این مسایل بر دوش رسانه‌های گروهی است تا از این طریق اطلاعات بیشتر و بهتری در اختیار جامعه قرار گرفته و محدودیت و باورهای کلیشه‌ای درهم بشکند. اگرچه می‌دانم با توجه به شرایط جامعه ایران، شاید نتوان به همه اهداف برابری جنسیتی رسید اما از طرف دیگر مطمئن‌ام که در اینجا نیز با همت شما و سازمان‌های غیردولتی دیگر و هم‌چنین اعضای آژانس‌های مختلف سازمان ملل متحد در ایران و همینطور با حمایت دولت کارهای بزرگی صورت گرفته است.
از طرف دیگر نیز یقین دارم که فدراسیون بین‌الملی روزنامه‌نگاران (IFJ)، سازمان بین‌المللی کار (ILO) و منشور حقوق بشر ملل متحد، همگی بر این اصول تأکید دارند که با وجود تلاش‌های بسیار در این‌خصوص هنوز در هیچ‌کجای جهان برابری واقعی جنسیتی میان زن و مرد تحقق نیافته است.»
اجتناب از جنسیت‌گرایی در رسانه‌ها
همکار دیگر عبدالاحد، که یک زن اهل آسیای جنوب شرقی است، از ساختار اغلب جوامع که جانبداری جنسیتی را تشویق و تبلیغ می‌کنند گله کرد: «متأسفانه اغلب جوامع براساس فرضیاتی استوار است که این موضوع را ترویج می‌کند. این برعهده روزنامه‌نگاران زن و مرد است که هرجا امکانی یافتند با این باورها مبارزه کنند. وقتی از زبان جانبدارانه‌ای مانند businessman (تاجر)، fireman (آتش‌نشان)، Policeman (پلیس) و... استفاده می‌کنیم در واقع از یک جهت‌گیری مخرب حمایت می‌کنیم که مفاهیم نهفته در بطن این واژه‌ها را فقط به حیطه جنس مذکر محدود می‌کند و زمان را به‌طور ضمنی از این عرصه‌ها کنار می‌گذارد.»
آنگاه او به برخی رهنمودهای کلی برای اجتناب از جنسیت‌گرایی در رسانه‌ها پرداخت. از جمله اینکه از تأکید بر مشخصات جسمی، نقش مادری و جایگاه خانوادگی زنان حتی‌الامکان خودداری شود، هیچ‌گاه از آنها به‌عنوان «همسر آقای» یاد نشود و یا اینکه از توصیف‌هایی که محدودیت‌های تاریخی زنان را در جامعه پررنگ می‌کند و یا نقش آنها را در جامعه بی‌اهمیت جلوه داده و سوءاستفاده از زنان را تبلیغ می‌کند خودداری شود.
عدم‌حمایت دولت در پیشبرد اهداف سازمانانسجام و وحدت مردمی در پیشبرد هرگونه هدف جمعی از ملزومات آن کار است. نمی‌توان بدون حمایت جمع اقدام به عملی کرد که پایان آن وابسته به همه اعضای گروه است. این انتقادی بود که اغلب روزنامه‌نگاران حاضر در کارگاه بر آن صحه گذاشتند. آنها می‌گفتند اگر قرار باشد در این خصوص کاری صورت گیرد از همه زودتر آژانس‌های مختلف سازمان باید پیشگام باشند.
آژانس‌ها باید با فعالتر کردن ارتباط خود با رسانه‌های گروهی و راه‌اندازی سایت‌های خبری متنوع و روزآمد، تمامی اخبار و اطلاعات مربوط به کار خود را در اختیار رسانه‌ها قرار دهند تا آنها نیز بتوانند به‌درستی کار اطلاع‌رسانی را انجام دهند. هرچند که اغلب روزنامه‌نگاران برداشتن موانع از سر راه مطبوعات را از طرف دولت، شرط اصلی و اول اطلاع‌رسانی درخصوص برابری جنسیتی اعلام کردند. آنها معتقد بودند وقتی محدودیت‌ها در سرراه مطبوعات هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود چطور می‌توان درباره اهداف برابری جنسیتی سازمان ملل حرف زد. اگرچه ایران سند توسعه هزاره را امضا کرده است و برابری جنسیتی جزء هدف سوم این سند است اما چه کسی بر اجرای آن در ایران نظارت می‌کند. از طرف دیگر تا زمانی که ایران عضو کنوانسیون حذف انواع تبعیض سازمان ملل نشود نمی‌توان به‌درستی درباره برابری جنسیتی در ایران صحبت کرد.
آموزش، تنها راه حل مسئله
یکی از روزنامه‌نگاران نیز عبدالاحد را با این پرسش روبه‌رو کرد که کدام‌یک از برنامه‌های سازمان ملل در مورد عدالت جنسیتی بدون مشارکت دولت و زیر نظر نهادهای دولتی انجام گرفته است، که او پاسخ داد: «من کاملاً با نگرانی‌های شما آشنایی دارم. همه شکوائیه‌های شما را نیز درک می‌کنم اما فراموش نکنید که شرکای اجرایی سازمان ملل، دولت‌ها هستند. تنها راه‌حل مسئله نیز آموزش است. ما وظیفه داریم با کمک مطبوعات و دعوت از دولتمردان سیاست‌های توسعه هزاره را به گوش جهانیان برسانیم. هم‌اکنون سالانه دولت ها به‌خاطر عدم‌مشارکت زنان در اقتصاد کشورهایشان
48 میلیارد دلار ضرر می‌پردازند. دولت‌ها باید بدانند کار ما در راستای اهداف دولت است نه در تقابل با آن.
این امر نیز میسر نمی‌شود مگر با مشارکت رسانه‌های گروهی به‌خصوص مطبوعات. وظیفه ما دعوت کردن از دولت‌ها برای نشست و بررسی و رفع نگرانی‌های سازمان ملل درخصوص کودکان، زنان، سالمندان و اعتیاد و بیماری HIV ایدز است.
البته آنها نیز پاسخ مثبت می‌دهند. وقتی این جلسات برگزار می‌شود کم‌کم ذهن‌هایشان نیز بازتر شده و آماده پذیرش رهنمودهای سازمان ملل که همان پیشبرد اهداف سند توسعه هزاره است، می‌شود. مطمئن باشید بدون کمک دولت‌ها، سازمان قادر به رسیدن به این اهداف نیست. بنا بر این لازم است دولت‌ها در این خصوص همکاری کنند.ما باید این جلسات را جلسه اول قلمداد کرده و در طول سال با همکاری همدیگر نقشه راه مشترکی در زمینه برابری جنسیتی طرح و اجرا کنیم.
