همشهری آنلاین_ ثریا روزبهانی: مسئولان به آنها وعده داده بودند که اگر با کمک آنها این «فیل بزرگ» از این مسیر بگذرد، بی‌شک پس از این همه ویرانی، در آینده چشم‌اندازی روشن برای آنها رقم خواهد خورد، اما افسوس که هنوز پس از افتتاح، خاک و نخاله‌های بر جای مانده از این عملیات، از حاشیه روستاها جمع‌آوری نشده است و با اندکی بارانی شدن آسمان، آب از آزادراه سرازیر می‌شود و سنگ‌های چند تنی حاشیه جاده را با خود برمی‌دارد و در مسیر روستا رها می‌کند.
آزادراه تهران ـ شمال، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جاده ارتباطی بین استان «تهران» و استان «مازندران» است که به گفته کارشناسان حمل‌ونقل جاده‌ای، در مقایسه با دیگر راه‌های جاده‌ای به استان مازندران، این آزادراه می‌تواند مصرف سوخت خودروها را تا ۵۳ درصد کاهش دهد. قطعه نخست این آزادراه از تقاطع غیرهم‌سطح بزرگراه شهید «همت» و بزرگراه «آزادگان» در ضلع شرقی منطقه ۲۲ آغاز می‌شود و در امتداد «دره کن» پس از عبور از حاشیه روستای سولقان که در حریم این منطقه واقع شده است، به تدریج به سمت منطقه کوهستانی «توچال» ادامه مسیر داده و از طریق تونل بلند طالون به طول چهار هزار و ۸۷۰ متر، این رشته کوه را قطع می‌کند و در دامنه‌های شمالی آن در منطقه «دو آب» روستای شهرستانک به پایان می‌رسد.
- نخاله‌ها و سنگ‌های چندین تنی در حاشیه روستاها
به گفته کارشناسان حمل‌ونقل جاده‌ای با راه‌اندازی این مسیر ۳۲ کیلومتری، حداقل یک ساعت و نیم زمان سفر به این استان کاهش پیدا می‌کند. چراکه با افتتاح این قطعه از آزادراه، مسافت بین شهر تهران تا «چالوس»، ۶۰ کیلومتر کاهش یافته است، اما در پس این آمارهای خوش آیند و فرصت‌های پیش رو، روستاییان در مسیر عبور این آزادراه خسارت‌های بسیاری را متحمل شدند که همچنان این مشکلات حتی با افتتاح این پروژه بزرگ، باقی و جاری است. «علیرضا اویسی»، دهیار روستای سنگان، به برخی از مشکلات ایجاد شده برای این روستا و ساکنانش در این مدت اشاره می‌کند و می‌گوید: «از مشکلات پیش از بهره‌برداری بگویم یا پس از آن. از بین رفتن میوه و محصولات باغداران یا خسارت‌هایی که به خانه‌های اهالی در زمان ساخت آزادراه وارد شد و همچنین آلودگی‌های صوتی و تجمع آب‌های سطحی که اکنون گریبانمان را گرفته است. حدود ۶ کیلومتر از آزادراه تهران‌ـ شمال، از بالای روستای سنگان می‌گذرد. یعنی از ابتدای ورودی جاده روستا تا ۶ کلیومتر از فضای روستایی. در سال‌های پیش هم برای اینکه امکانات و جاده هنوز مناسب‌سازی نشده بود، مسافران از این جاده استفاده می‌کردند. برای همین، آسفالت یا گاردریل ورودی این جاده از بین رفت و مسیر تردد اهالی نیز تخریب شد. همچنین به سبب مهار نشدن اصولی آب‌های سطحی در این آزادراه، پس از بارش باران، آب، معابر اصلی و فرعی روستا را به رودخانه تبدیل می‌کند. » او با گفتن همه این مشکلات، پرده از مشکل بزرگ‌تری برمی‌دارد و با نشان دادن تکه سنگ عظیمی می‌گوید: «رها شدن سنگ‌های چند تنی در بالادست روستا درست در بخش‌هایی که آزادراه از آن عبور می‌کند اهالی را نگران کرده است. همین سنگ چند تنی هر لحظه ممکن است روی خودروهای گردشگران یا ساکنان سقوط کند. این جاده اوضاع نابسامانی دارد. کافی است یک کیلومتر از این جاده را طی کنید، متوجه باریک شدن مسیر و احتمال وقوع تصادف به سبب رها شدن میلگرد، سنگ‌های بزرگ، خاک و نخاله‌های بسیاری که در حاشیه مسیر جاده روستا رها شده، شوید. مسئولان سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای یا دیگر ارگان‌های مرتبط هنوزکاری برای پاکسازی این مسیر انجام نداده‌اند. آنها آزادراه راآباد و جاده روستا را تخریب کردند. »
- پرونده در دادسرای ناحیه ۵
اویسی، درباره پیگیری‌های دهیاری روستا برای برطرف کردن مشکلات موجود می‌گوید: «در اسفند ماه، جلسه‌ای با حضور مجموعه دهیاران و شورای اسلامی سنگان و همچنین مدیرعامل آزادراه تهران شمال برگزار و معضلات و مشکلات اهالی در این جلسه بازگو شد. همچنین تصاویری از این مشکلات برای معاون عمرانی استان ارسال کردیم و پرونده‌ای در دادسرای ناحیه ۵ تهران تشکیل شده است، اما از وعده تا عمل هزاران فرسخ فاصله است. در این ۱۰ سالی که عملیات ساخت این آزادراه در حال انجام بود، هربار که برای از بین رفتن فضای روستا یا خشک شدن باغ‌ها، گله می‌کردیم، مسئولان در جوابمان می‌گفتند: «این پروژه طرحی ملی است و مردم باید همکاری کنند تا این فیل بزرگ از این محل عبور کند. ” اکنون که این پروژه بزرگ به پایان رسیده، جز ضرر و زیان چه منفعتی برای روستاییان داشته است؟ کمترین خواسته و مطالبه ساکنان این است که اکنون که مشکلات این ساخت‌وساز را تحمل کرده‌ایم، فقط یک راه دسترسی به آزادراه را به ما بدهند. ساکنان روستا برای ورود به آزادراه تهران ـ شمال که از کنار روستای سنگان می‌گذرد، باید مسافت طولانی را طی کرده و به تهران بیایند، اما برای محدوده شهرک مسکونی در حال ساخت «دشت عقیل»، تونل انحرافی برای استفاده از آزادراه اختصاص داده شده است. این در صورتی است که بیش از ۵ هزار نفر در روستای سنگان سکونت دارند. همچنین روستای سنگان در سال ۱۳۸۴، در هیئت دولت و از سوی هیئت وزیران، به‌عنوان یکی از ۴۳ نقطه گردشگری استان تهران انتخاب شده است. این روستا آثار تاریخی بسیاری دارد که مورد توجه گردشگران است و برای دیدن آن از نقاط مختلف به این روستا سفر می‌کنند. اگر راه دسترسی به آن آسان باشد، گردشگران و مسافران بیشتری از این روستا بازدید خواهند کرد. همچنین این اتفاق می‌تواند به اقتصاد روستاییان کمک شایانی کرده و آنها از طریق عرضه محصولاتشان به گردشگران، در آمدزایی داشته باشند. »
وعده‌هایی که عملی نشد
در حالی که «امیر امینی»، معاون سابق برنامه‌ریزی وزارت راه و شهرسازی، در سال ۱۳۹۶ در گفت‌وگو با روزنامه «شهروند»، خبر از ساخت راه اختصاصی برای هر روستا داده بود. در این گزارش به نقل از او گفته شده بود که «از همان ابتدای کار، برای همه روستاهای باقیمانده، ابتدا دسترسی ایجاد شده، سپس کلنگ ساخت آن تکه از آزادراه به زمین خورده است و روستاهای بومی نگران نباشند، تسهیلات ویژه‌ای برای این عزیزان ارائه می‌شود. »
سقوط آزاد خودروها
در مسیر آزادراه تهران – شمال، مجموعه‌ای از روستاهای کوهستانی و کوهپایه‌ای قرار دارند و وجود این آزادراه می‌تواند موجب تحولات شگرف و عمیق در ساختار کالبدی و اجتماعی ـ اقتصادی روستاهای مجاور آزادراه شود. بنابراین ایجاد راه روستایی و ارتباط آنها با آزادراه همچون ایمن‌سازی محورهای روستایی برای سهولت تردد و امور عمرانی از جمله آسفالت محورها، تعریض و ساخت پل، موجب گسترش فعالیت‌های اقتصادی و توسعه روستاها می‌شود. «ابراهیم عسگری»، دهیار روستای سولقان، با اشاره به نقش این آزادراه در توسعه اقتصادی روستاهای مجاورش به عمده مشکلاتی که ساکنان روستای سولقان به موجب راه‌اندازی آزادراه تهران به شمال با آن مواجه شده‌اند، اشاره می‌کند و می‌گوید: «در برخی از نقاط در طول این مسیر، بین آزادراه و منطقه مسکونی، فاصله اندکی وجود دارد. همین مسئله سبب آلودگی صوتی شده و برای ساکنان مزاحمت ایجاد می‌کند. این آزادراه به دلیل تردد بسیار خودرو و سرعت زیاد، دارای آلودگی صوتی شدیدی است. قرار بود در این نقاط «دیوار صوتی» نصب شود، اما هنوز اقدامی در این زمینه انجام نشده است. همچنین یکی دیگر از موضوع‌های مهم در این زمینه، احتمال سقوط خودروها به سبب نبود علائم، وسایل ایمنی و حفاظتی در اطراف آزادراه است. این خطر برای راننده وجود دارد که به دلیل سرعت زیاد از مسیر منحرف و به پایین پرت شود و هیچ مانع و وسایل حفاظتی هم وجود ندارد که از وقوع این اتفاق پیشگیری کند. باید جان مسافران و رانندگان در این پروژه شاخص، حرف اول را بزند. »
- سازمان دهیاری‌های کشور در پی رفع مشکلات روستاییان
«سعیدرضا جندقیان»، معاون امور دهیاری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، موضوع فنی‌تری را مطرح کرده و درباره آن می‌گوید: «وقتی مسیری به‌عنوان آزادراه تعریف می‌شود، بیشتر موضوع ترانزیتی آن مطرح است و سیاست‌های ترانزیتی همچون ابزار توسعه تنها برای عبور و مرور، کاهش تصادفات، کاهش مصرف بنزین و دسترسی آسان است که حمل‌ونقل را دچار تحول می‌کند. از طرفی، مسائل محیط‌زیستی هم در این زمینه وجود دارد. اگر بخواهند در مسیر آزادراه که ماشین‌ها اغلب با سرعت ۱۲۰ تا ۱۳۰ در آن در حرکت هستند، باند فرعی ایجاد کنند که به روستایی منتهی شود و سرعت در این مسیر ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر است، این اتفاق و تلاقی باندهای فرعی به این آزادراه، یعنی رفتار غیرفنی را انجام داده‌ایم. ضمن اینکه که می‌دانید مهندسی آزادراه‌ها، مهندسی راه و ارتباط و تونل و پل است. وقتی که قرار است این آزادراه ساخته شود، کارشناسان و مسئولان بررسی می‌کنند که از نظر استانداردهای راه‌سازی آیا می‌توان اجازه دسترسی به این روستا داده شود یا خیر. این آزادراه روی پل‌هایی با ارتفاع بسیار زیاد بنا شده است و از بالای روستاها که شاید ۲۰متر فاصله ارتفاعی وجود داشته باشد، می‌گذرد، حال چگونه می‌توان برای این روستاها از آزادراه دسترسی ایجاد کرد. به گمان من وزارت راه حتی برای این آزادراه، ساخت پمپ بنزین برای بعضی از مجتمع‌های خدماتی و پارک‌های کوچک کنار جاده، بسیار سختگیرانه رفتار می‌کند. به روستای شهرستانک که در انتهای فاز یک این آزادراه قرار دارد، سرکشی کردم. این روستا نقطه اتصال این آزادراه به جاده چالوس است، اما برای این روستا هیچ راه دسترسی به آزادراه ایجاد نشده است که دلیلش را باید از وزارت راه جویا شد. شاید الزامات برای طبقه‌بندی راه‌ها، دلیلی برای ممانعت از این کار باشد. ابتدا که می‌خواستند این پروژه را راه‌اندازی کنند، عده‌ای براین باور بودند که رانتی ایجاد و زمین‌های اطراف روستاها گران می‌شود یا بعدها فلان اتفاق خواهد افتاد و روستاها از کشاورزی به دیگر شاخه‌ها تغییر کاربری خواهند داد و زمین‌های کشاورزی به زمین‌های تجاری و خدماتی تبدیل خواهد شد. ولی واقعیت این است که با توجه به این اتفاق، ساختار روستایی کمترین تغییرات را داشته است. برای همین، باید بهره‌وری را در روستاها افزایش دهیم. براساس تراکنش جمعیتی در سازمان دهیاری‌ها، روستاهایی که در مجاورت آزادراه قرار دارند به جز ابتدای آزادراه و انتهایش که به شهر بزرگ وصل می‌شود، از جمعیت کمی برخوردار است، اما مشکلات و مطالبی که دهیاران مطرح کرده‌اند، اصولی و اساسی است و این معضلات از طریق معاونت دهیاری کشور نیز پیگیری خواهد شد. »
- ۲۱ روستای حریم غربی پایتخت
محدوده بخش کن، مشتمل بر ۲۱ روستا شامل قلهک دره، یونجه زار، امامزاده عقیل(ع)، امامزاده داود(ع)، جیحون کندر، طالون، لتمان، هریاس، جیحون، دره قمش، سولقان، کشار علیا، کشار سفلی، سنگان بالا، سنگان وسط، سنگان پایین، سنگان باغدره، رندان، کیگا و وردیج و واریش است.
- آزادراه در یک نگاه
مسیر آزادراه از محل تقاطع غیرهم‌سطح با بزرگراه ۷۶ متری شهید «همت» و بزرگراه «آزادگان» آغاز و در امتداد دره کن، پس از گذشتن از حاشیه روستای سولقان به تدریج از منطقه کوهستانی توچال عبور کرده و سپس توسط تونل بلند طالون به طول ۴۸۵۰ متر، این رشته کوه را قطع کرده و در دامنه‌های شمالی آن در منطقه دو آب شهرستانک قرار می‌گیرد. از آن پس، مسیر به موازات جاده قدیم کرج ـ چالوس امتداد پیدا می‌کند و در دره «سرهنگ» وارد تونل «البرز» به طول ۶۳۰۰متر شده و در پل «زنگوله» خارج می‌شود، سپس با عبور از ارتفاعات البرز به موازات جاده موجود کرج ـ چالوس تا شهر چالوس ادامه یافته و در نهایت با یک تقاطع غیرهم‌سطح به کمربندی
نوشهر ـ چالوس ـ تنکابن متصل می‌شود.
- پیگیری‌های بی‌پاسخ
پیگیری‌های خبرنگار برای گفت‌وگو با مدیرعامل آزادراه تهران ـ شمال «سعید شاهسواری» نتیجه‌ای در پی نداشت و او فقط با گفتن روابط‌عمومی «بنیاد مستضعفان» در این‌باره به شما پاسخ خواهند داد، بسنده کرد. در صورت پاسخگویی، صحبت‌های آنها نیز در این نشریه منعکس خواهد شد.
نظر شما