بار دیگر موضوع ایران به یکی از محوری‌ترین مباحث تبلیغاتی سه نامزد حاضر در عرصه انتخابات مذکور بدل شده است. در ایران نیز همواره این بحث که حضور نامزد کدامیک از دو حزب دمکرات یا جمهوریخواه در کاخ سفید برای منافع کشورمان بهتر خواهد بود، در میان کارشناسان و صاحب‌نظران وجود داشته است. با گذشت 3 دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و حضور روسای جمهوری از هر دو جناح اصلی آمریکا در قدرت اما یک نکته برای صاحب‌نظران آشکار شده و آن این است که اشخاص نمی‌توانند تغییر چندانی در سیاست خارجی ایالات متحده داشته باشند. البته در این میان نوع مواجهه یا تاکتیک برخورد با ایران اگر چه از تفاوت‌هایی برخوردار بوده اما همه این روسای جمهور در نفس برخورد با ایران یک نظر مشترک داشته‌اند. این برخورد گاهی در زمان بیل کلینتون با فشارهای شدید اقتصادی و سیاسی دنبال شده و زمانی دیگر از سوی بوش پدر یا پسر با تهدیدات نظامی و جنگ سنگین روانی پیگیری شده است.
در انتخابات قریب الوقوع فعلی - که با پایان دوران حضور 8ساله ریاست‌جمهوری جورج بوش و جمهوری خواهان در کاخ سفید همراه شده - اما تکلیف نامزد جمهوریخواهان از مدتها قبل با انتخاب جان مک کین مشخص شده و سناتور 71 ساله سابق آریزونا کاندیدای قطعی جمهوریخواهان لقب گرفته است. او سابقه حضور در ارتش آمریکا در جریان جنگ ویتنام را در کارنامه خود داشته و 5 سال اسارت را نیز تجربه کرده است. مواضع وی درخصوص ایران اما نه تنها شباهت‌های بسیار زیادی به نومحافظه کاران حاکم در ایالات متحده دارد بلکه به‌دلیل خلق و خوی نظامی وی حتی در برخی موارد از جورج واکر بوش هم تندتر بوده است. از این‌رو این نکته بر صاحب‌نظران مسائل آمریکا روشن بوده که درصورت انتخاب مک کین در انتخابات آتی، سیاست خارجی ایالات متحده در قبال ایران هیچ تفاوتی با آنچه دولت بوش در 8 سال گذشته صورت داده نخواهد داشت.
در همین حال دو سناتور نامزد حزب دمکرات نیز رقابت بسیار نزدیکی را برای کسب آرای درون حزبی در طول ماه‌های گذشته صورت داده و با وجود برتری‌های اوباما در بیشتر ایالت‌هایی که در آن انتخابات مقدماتی برای گزینش کاندیدای نهایی دمکرات‌ها برگزار شده، هنوز مشخص نیست که از بین هیلاری کلینتون یا باراک اوباما کدامیک بخت حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری را خواهند یافت. با نیم نگاهی به مواضع اتخاذ شده از سوی این دو سناتور دمکرات، برخی بر این باورند که ایران تمایل بیشتری به انتخاب باراک اوباما داشته چرا که وی در تبلیغات انتخاباتی و مناظره‌های خود اعلام کرده به مذاکره مستقیم با ایران و عدم‌موفقیت فشارهای سیاسی و زبان تهدید در قبال کشورمان معتقد است. به هر حال، دمکرات‌ها اگر چه در اصل فشار بر ایران با دمکرات‌ها همراستا هستند اما عموما به راهکارهای دیپلماتیک و اقتصادی بیشتر تمایل نشان داده و با لشگر کشی و برخورد نظامی چندان میانه‌ای ندارند.
دیدگاه‌هایی از جنس دمکرات‌ها
باراک اوباما اواسط بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد که درصورت پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری با همتای ایرانی و با دیگر همتایان خود از کشورهایی که با آمریکا توافق ندارند، ملاقات خواهد کرد. این سخنان اوباما اگرچه به‌دلیل مشغول بودن فضای سیاسی کشور به انتخابات مجلس هشتم چندان بازتابی نیافت اما در خود ایالات متحده جنجال‌برانگیز شد. وی به شبکه خبری «سی.ان.ان» گفت: ملاقات او بدون پیش شرط خواهد بود. اوباما ادامه داد: البته مهم است مسائلی که باید مورد بحث قرار بگیرند، از پیش مشخص شوند.
البته اوباما هم در ادامه این گفت‌وگو به گونه‌ای سخن گفت که گفته کارشناسان درخصوص تفاوت‌های اندک میان کاندیداهای ریاست‌جمهوری آمریکا را تایید می‌کرد:« هدف از این ملاقات، این خواهد بود که به آنها اطمینان داده و هویچ و چماق را پیشنهاد بدهیم».
وی افزود: دولت کنونی (آمریکا) نظرش این است، زمانی که ایرانیان با آنچه ما می‌خواهیم از قبل توافق نکنند، با آنها ملاقات نمی‌کنیم؛ این سیاست نادرست است. اوباما در پاسخ به این پرسش که آیا نظر شما این است که درصورت لزوم به تهران و هاوانا سفر و با سران این کشورها ملاقات می‌کنید، گفت: نمی‌خواهم که جزئیات سفر را توضیح دهم، اما نکته این است که ما با آنها ملاقات مستقیم را آغاز می‌کنیم. این نامزد حزب دمکرات افزود: به‌نظر من پیشتر هم کسانی که می‌خواستند تغییر عمده ایجاد کنند، با این مسئله روبه‌رو بودند، نیکسون به چین سفر کرد و ریگان با گورباچف ملاقات کرد، این همیشه موضع ما بوده و مسئله غیرعادی نیست. وی اظهار داشت: آنچه غیرعادی است، موضع بوش و دیک چنی، معاون او است که برای یک مدت بسیار طولانی نباید با برخی کشورها صحبت کنیم.
پس از این امر بود که هیلاری کلینتون رقیب اوباما وی را با نام باراک حسین اوباما خطاب کرده و برخی محافل وابسته به صهیونیسم وی را یک فرد مسلمان نامیدند. عکس‌هایی از وی نیز توسط یک سایت نزدیک به ستاد تبلیغاتی کلینتون منتشر شد که وی را با یک لباس متعلق به مسلمانان در آفریقا نشان می‌داد. اوباما اما روند سخنرانی‌های خود را تکرار کرد. وی روز گذشته نیز در ادامه سخنان خود درخصوص سیاست خارجی مد نظر خود سخنان قابل تاملی داشت. به گزارش فارس به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس، باراک اوباما که در شهر بوزمان ایالت مونتانا و در جمع 7 هزار نفر از طرفداران خود سخن می‌گفت، با انتقاد از مواضع جان مک‌کین رقیب جمهوریخواه خود در ادامه سیاست‌های جنگ‌طلبانه بوش، گفت: «جان مک‌کین می‌خواهد سیاست شکست خورده را تکرار کند. اگر مک‌کین انتخاب شود اظهارات تند در واشنگتن در حالی ادامه پیدا خواهد کرد که کشورهایی مانند ایران به این سخنان تند بی‌توجهی خواهند کرد.»
هیلاری کلینتون همسر بیل کلینتون رئیس‌جمهور سابق آمریکا اما اگر چه از گفت‌وگو با ایران و کاربرد دیپلماسی سخن می‌گوید اما چند روز قبل اظهار نظری بسیار تند علیه ایران داشت که با واکنش مقامات کشورمان همراه شد. وی گفته بود که اگر ایران قصد حمله به دوست ما یعنی اسرائیل را داشته باشد از روی زمین محو خواهد شد. اگرچه صاحب‌نظران این سخنان وی را در راستای جلب نظر کارتل‌ها و لابی‌های صهیونیستی که نقش ویژه‌ای در انتخابات آمریکا دارند دانستند که نباید روی تفاوت‌های میان دمکرات‌ها و جمهوریخواهان در قبال ایران حساب خاصی باز کرد. اوباما نیز در واکنش به اظهارات جنگ‌طلبانه هیلاری کلینتون علیه ایران، خواستار پایان دیپلماسی گاوچرانی دوران جورج بوش شد. اوباما در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی، سخنان هیلاری کلینتون را بیانگر تکرار سیاست‌های بوش دانست و گفت: این لحنی نیست که در حال حاضر به آن نیاز داریم. وی همچنین خواستار بکارگیری لحنی شد که به دنیا نشان دهد آمریکا در حال فاصله گرفتن از دیپلماسی گاوچرانی دوره جورج بوش است.
اختلافات اساسی نیست
پروفسور حمید مولانا استاد ایرانی مقیم ایالات متحده نیز تاکید می‌کند که نباید چندان بر اینگونه اختلافات تاکید کرد: «هیچکدام از این سه نفر اصول اساسى آمریکا را مورد چالش قرار نداده‌اند، آنها هیچ‌یک از اصول سیاست خارجى آمریکا را تغییر نخواهند داد. تنها تفاوت خانم کلینتون و آقاى اوباما درباره ایران این است که اوباما مى‌گوید که بدون قید و شرط حاضر است با دولت ایران و آقاى احمدى نژاد صحبت کند. اما دیگرى مذاکرات را منوط به برآورده شدن شرایطى مى‌داند. اینها مسائل حاشیه‌اى است.
اما در اصول اختلافى نیست. به همین دلیل معلوم نیست که اینگونه انتخابات، آمریکا را نجات بدهد. من مى‌خواهم موضوع دیگرى را هم مورد تأکید قرار دهم. اگر اینها از عناصر وفادار هیأت حاکمه آمریکا نبودند اصلاً اجازه داده نمى‌شد که تا اینجا بالا بیایند و هرکدام هم که رأى بیاورد باید در چارچوب سیستم فعالیت کند. البته شخصیت هر یک بر سیاستها مؤثر است اما نباید گمان کرد که آمریکا تنها روى محور رئیس‌جمهور مى‌چرخد؛ پشت رئیس‌جمهور دستگاه نامرئى‌اى وجود دارد که شما نمى‌توانید آن را ببینید. »
این استاد سرشناس روابط بین‌الملل دانشگاه واشنگتن تاکید دارد که ایران باید روی توانایی‌های خود حساب نماید: ما باید خودمان را بررسى و آماده کنیم. نباید تنها به این فکر کنیم که آنها چه رفتارى در قبال ما خواهند داشت آنها کارى را با ما خواهند کرد که متناسب با توانمندى‌ها، ظرفیت‌ها و رفتارهاى ما باشد. این دو خیلى مهم‌تر از این است که اوباما رأى بیاورد یا دیگرى. این اصلاً اهمیت ندارد. من در سفر اخیرم شانس ملاقات با اوباما را هم داشتم. او براى سخنرانى به دانشگاه ما آمده بود و من توانستم با او بنشینم و صحبت کنم. اوباما نه کندى آمریکاست و نه گورباچف شوروى! ما ایرانى‌ها گاهى دچار خیالات مى‌شویم.
اختلاف اوباما وکلینتون برسر ایران
اختلافات میان اوباما و کلینتون درباره ایران اما در کشورهای دیگر جهان نیز بازتاب‌هایی داشته که این امر نشانگر اهمیت این مسئله برای جامعه جهانی است. حتی روزنامه هاارتص که از جمله روزنامه‌های اثر‌گذار در اسرائیل به شمار رفته و همواره مواضع تندی را علیه کشورمان اتخاذ می‌کند در بخشی از یک مقاله درباره اختلاف دیدگاه باراک اوباما و هیلاری کلینتون نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به مسئله ایران اشاره کرد و نوشت: اوباما که در سال 2007 در بالاترین ردیف سناتورهای لیبرال قرار گرفت و هیلاری کلینتون که در ردیف شانزدهم این فهرست قرار گرفت برپایه دیدگاه‌های سیاست خارجه‌شان نظر مردم را به‌خود جلب کرده‌اند.
این روزنامه نوشت: کلینتون از جمله نمایندگانی است که از قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا حمایت کرد اما اوباما مخالف این حرکت بود و آن‌را توجیهی برای دولت بوش برای جنگ با ایران خواند. در عین حال اوباما در جمع ٨٠٠ تن از اعضای قوی‌ترین گروه لابی اسرائیل و شاید قوی‌ترین لابی در ایالات متحده یعنی ایپک (AIPAC) از رژیم تهران به‌عنوان رژیمی یاد می‌کند که تهدیدی برای همه ماست.
این امر بیانگر مقداری دوگانگی در سخنان اوباما است به‌خصوص زمانی که وی مجبور است به اقتضای زمان و مکان مواضع متفاوتی از خود در مواجهه با مسئله ایران نشان دهد. به هر تقدیر به‌طور حتم باراک اوباما شکست نامزدهای طرفدار سیاست‌های ضد‌ایرانی و جنگ‌طلبانه بوش را درانتخابات آن کشورها در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای آمریکای لاتین دیده است. هرچند نمی‌تواند نقش لابی‌های قدرتمند پس پرده در ایالات متحده را نادیده گرفت.
