به گزارش همشهری آنلاین، مادلین نوعی کیک اسفنجی کوچک و سبک و شیرینی سنتی شمال فرانسه است. کیک کوچکی به شکل صدف است که در پخت آن بیش از حد معمول کیک‌های اسفنجی کره به کار می‌رود و عطر بی‌نظیرش را مدیون پوست لیموترش رنده شده است.
مارسل پروست، با نام کامل والانتَن لویی ژرژ اوژن مارسل پروست نویسنده فرانسوی قرن نوزده و بیستم میلادی است که او را با شاهکار هفت‌جلدی در جستجوی زمان از دست رفته می‌شناسیم. پروست مبتلا به آسم و انواع بیماری‌های دیگر بود و طبعی نازک و حساس داشت. به طوری که زمان زیادی را خانه با پنجره‌های بسته می‌گذراند. جورج پینتر، نویسنده زندگینامه پروست می‌نویسد که برادر پروست تصمیم می‌گیرد در زمستان ازدواج کند. پروست عقیده داشت که زمستان پاریس او را به سختی بیمار خواهد کرد. برای همین هم برای بیرون آمدن از خانه، سفارش چند اورکت را به خیاطش داد. پروست با آن همه کت روی هم شبیه به ماتروشکا، عروسک‌های تو در توی روسی، شده بود و به سختی می‌توانست در کلیسا کنار برادرش قدم بردارد. پینتر، معتقد بود همین حساسیت‌های عجیب پروست، او را به رمان‌نویس موفقی تبدیل کرد. و انگار میان طبع نازک این نویسنده و شیرینی مورد علاقه‌اش رابطه‌ای برقرار بود. شیرینی کوچک، سبک و تردی که با اثر پروست بیش از پیش مشهور شد.
پروست مثل بسیاری دیگری از هم‌وطنانش مادلین دوست داشت، و احتمالا هر روز صبحش را با خیساندن این کیک کوچک در چای صبحانه‌اش آغاز می‌کرد. طعم و عطر مادلین، برای پروست خاصیتی داشت که موجب شد نام او به عنوان کاشف یکی از مهم‌ترین خواص عطرها و طعم‌ها ثبت شود؛ سفر در خاطرات با چشیدن یا بوییدن چیزی.
اثر استفن اوئه
پروست در نوشتن در جست‌وجوی زمان از دست رفته، دو نوع حافظه را در برابر هم قرار می‌دهد: حافظه غیرارادی و حافظه متکی بر اراده. او در این رمان از مادلین به عنوان واسطه‌ای برای دستیابی به حافظه غیر ارادی استفاده می‌کند. حافظه ارادی یا داوطلبانه، بازیابی خاطرات با اتکا به هوش است، یعنی خاطرات با تلاشی آگاهانه برای به یاد آوردن افراد، رویدادها، مکان‌ها و... احضار می‌شوند. راوی پروست در رمان، ابراز تاسف می‌کند که این نوع از حافظه، جزئی و خالی از ذات و روح گذشته است. مشهورترین نمونه از حافظه غیرارادی، در مقابل این حافظه جزئی، در اثر پروست، چیزی است که به «اپیزود مادلین» مشهور است. البته قریب به نیم دوجین مثال دیگر در این رمان در این باره وجود دارد.
- نسخه اصل طرف خانه سوان یک و نیم میلیون یورو فروخته شد
- راز جاودانگی، در جست‌وجوی زمان از دست رفته
- ویراست دوم: در جست وجوی زمان از دست رفته
اما اپیزود مادلین چیست که این طور مشهور شده است؟ در جلد اول این رمان هفت جلدی، تحت عنوان طرف خانه سوان، پروست از کیک مادلن یاد می‌کند. راوی با خوردن این شیرینی در جوانی، به کودکی پرتاب می‌شود. این اتفاق در ادبیات به «لحظه پروستی» مشهور می‌شود و نام شیرینی سنتی فرانسه را هم جاودانه می‌کند. لحظه پروستی، به زمانی گفته می‌شود که عطر، طعم، صوت و... به طور غیرارادی کیفیتی خاص از گذشته را به یاد آورد.
پروست نوشتن در جست‌وجوی زمان از دست رفته را در ژانویه ۱۹۰۸ آغاز کرد و ۱۳ سال از عمرش را صرف به پایان رساندن آن کرد و البته نتوانست در دوره حیاتش، شاهد انتشار هر ۷ جلد این رمان باشد. در ایران، مهدی سحابی این رمان را ترجمه و نشر مرکز منتشر کرده است.
نظر شما